Dự án đường Trịnh Xá – Đa Hội: Duyệt một đằng, ký hợp đồng một nẻo

“Ông chẳng, bà chuộc”

Báo Nông nghiệp và Môi trường vừa có bài viết Dự án gần 1.400 tỷ, sau 15 năm hoàn thành được 2 cây cầu cụt. Nội dung bài báo phản ánh Dự án đầu tư xây dựng đường Trịnh Xá - Đa Hội (gọi tắt là Dự án đường Trịnh Xá – Đa Hội) được UBND tỉnh Bắc Ninh phê duyệt từ năm 2011 nhưng đến nay việc thi công rất ì ạch. Hiện nhà đầu tư mới chỉ hoàn thành được 2 cây cầu cụt bắc qua sông Ngũ Huyện Khê (chưa được đấu nối vào hạ tầng hai bên bờ sông).

Ngoài ra nhà đầu tư mới thi công dang dở được một đoạn tuyến dài chừng 220m (từ Km1+200 đến Km1+420) và ngầm hóa được một phần kênh Nam (dài chừng 100m, đoạn đầu đường Lý Thường Kiệt, phường Phù Khê). Toàn bộ phần còn lại của dự án hiện vẫn đang trong quá trình giải phóng mặt bằng hoặc đã giải phóng mặt bằng nhưng chưa triển khai thi công.

Tuyến đường này dài hơn 4,8 km (thuộc địa bàn phường Từ Sơn, Phù Khê), được triển khai xây dựng theo hình thức hợp đồng xây dựng - chuyển giao (hợp đồng BT) với tổng vốn đầu tư hơn 1.388 tỷ đồng. Tuyến đường chậm tiến độ nhiều năm, phải liên tục điều chỉnh thời gian thực hiện. Đến nay, mặc dù dự án đã hết thời gian thực hiện nhưng khối lượng thi công chỉ đạt được phần rất nhỏ, phần lớn vẫn “đắp chiếu” để đó, không thi công.

Theo tìm hiểu của phóng viên, dự án này được UBND tỉnh Bắc Ninh phê duyệt tại Quyết định số 577/QĐ-UBND ngày 24/5/2011; cấp Giấy chứng nhận đầu tư vào ngày 14/10/2011 với nhà đầu tư là Công ty TNHH Thông Hiệp. Tuy nhiên từ khi được phê duyệt, nhà đầu tư chưa ký kết hợp đồng thực hiện dự án BT nên không triển khai xây dựng. Đến năm 2017, Công ty TNHH Thông Hiệp đề xuất bổ sung thêm nhà đầu tư để tăng cường năng lực thực hiện dự án.

Cuối năm 2017, Sở Giao thông và Vận tải tỉnh Bắc Ninh (nay là Sở Xây dựng tỉnh Bắc Ninh) đã có văn bản thống nhất bổ sung nhà đầu tư thực hiện Dự án đường Trịnh Xá – Đa Hội và các dự án đối ứng. Theo đó, sở này đề nghị UBND tỉnh Bắc Ninh cho phép bổ sung nhà đầu tư là Công ty cổ phần Hạ tầng và Bất động sản Việt Nam (VIID); đề nghị UBND tỉnh xem xét sửa đổi tên nhà đầu tư tại quyết định phê duyệt dự án năm 2011. Sau đó, Thường trực tỉnh ủy Bắc Ninh và UBND tỉnh Bắc Ninh đã đồng ý chủ trương cho phép bổ sung nhà đầu tư theo đề xuất.

Tuy nhiên, thay vì kiến nghị UBND tỉnh điều chỉnh quyết định phê duyệt dự án và điều chỉnh Giấy chứng nhận đầu tư (thay đổi tên nhà đầu tư – PV) thì Sở Giao thông và Vận tải tỉnh Bắc Ninh đã vội vàng ký hợp đồng BT với nhà đầu tư là Liên danh Công ty TNHH Thông Hiệp, Công ty cổ phần Hạ tầng và Bất động sản Việt Nam (VIID). Doanh nghiệp thực hiện dự án được xác định là Công ty TNHH Đầu tư xây dựng đường Trịnh Xá – Đa Hội.

Điều này dẫn tới một nghịch lý là nhà đầu tư ký hợp đồng BT thực hiện Dự án đường Trịnh Xá – Đa Hội không phải là nhà đầu tư được UBND tỉnh Bắc Ninh lựa chọn, phê duyệt trước đó. Việc này có dấu hiệu không phù hợp với các quy định của pháp luật về đầu tư nói chung và về đầu tư theo hình thức đối tác công tư nói riêng.

Không phù hợp quy định pháp luật

Trao đổi với phóng viên, luật sư Tạ Phương, Văn phòng luật sư Trung Hòa (Đoàn Luật sư TP. Hà Nội) nhận định: “Về mặt pháp lý, Công ty TNHH Thông Hiệp là một pháp nhân độc lập, có mã số thuế, con dấu và năng lực tài chính riêng biệt đã được thẩm định ban đầu. Trong khi đó liên danh nhà đầu tư là một chủ thể pháp lý khác biệt, được hình thành trên cơ sở thỏa thuận liên danh, đại diện cho quyền và nghĩa vụ chung của hai công ty thành viên nên khác biệt hoàn toàn so với công ty đơn lẻ ban đầu.

Việc ký hợp đồng BT với liên danh trong khi quyết định phê duyệt, giấy chứng nhận đầu tư chỉ nêu tên một công ty đơn lẻ là hành vi vi phạm nghiêm trọng các nguyên tắc cơ bản của pháp luật về đầu tư và hợp đồng. Nếu thực sự muốn bổ sung/thay đổi nhà đầu tư, UBND tỉnh Bắc Ninh và doanh nghiệp bắt buộc phải thực hiện thủ tục điều chỉnh theo đúng quy định tại Điều 40, Điều 45 Luật Đầu tư 2014; Điều 18, Thông tư 06/2016 của Bộ Kế hoạch và Đầu tư hướng dẫn thực hiện một số điều của Nghị định số 15/2015/NĐ-CP ngày 14/2/2015 của Chính phủ về đầu tư theo hình thức đối tác công tư”.

Luật sư Tạ Phương cho biết thêm: “Quyết định phê duyệt dự án, Giấy chứng nhận đầu tư là văn bản pháp lý cao nhất, xác định quyền và nghĩa vụ của nhà đầu tư, được ban hành sau quy trình thẩm định chặt chẽ. Việc cơ quan nhà nước có thẩm quyền đồng ý chủ trương bổ sung nhà đầu tư (bằng công văn, biên bản cuộc họp) không có giá trị pháp lý để thay đổi nội dung cốt lõi của một quyết định hành chính đã có hiệu lực pháp luật. Mọi thay đổi quan trọng phải được thực hiện bằng một quyết định hành chính có giá trị pháp lý tương đương (quyết định điều chỉnh)”.

Trong khi đó, ông Ngô Văn Dũng, đại diện Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng các công trình dân dụng và đô thị tỉnh Bắc Ninh số 2 (từ tháng 8/2025, dự án được bàn giao về đơn vị này để tiếp tục quản lý, thực hiện – PV) xác nhận với phóng viên: “Sau khi được tỉnh Bắc Ninh đồng ý chủ trương bổ sung nhà đầu tư, Sở Giao thông và Vận tải đã ký hợp đồng BT với liên danh nhà đầu tư mà không thực hiện thủ tục điều chỉnh quyết định phê duyệt dự án, điều chỉnh giấy chứng nhận đầu tư”.

Khi được hỏi việc này có phù hợp với các quy định pháp luật hay không, ông Dũng không trả lời mà hỏi lại phóng viên rằng: “Vậy quy định nào yêu cầu phải điều chỉnh quyết định phê duyệt dự án khi thay đổi nhà đầu tư?”.

Thông tin thêm về nội dung này, ông Chu Minh Duy, Phó Tổng giám đốc Công ty cổ phần Hạ tầng và Bất động sản Việt Nam (VIID) cho biết: “Ngay sau khi được tỉnh Bắc Ninh đồng ý cho tham gia cùng thực hiện dự án đường Trịnh Xá – Đa Hội, chúng tôi đã làm các thủ tục xin điều chỉnh Giấy chứng nhận đầu tư theo quy định. Tuy nhiên thời điểm đó, phía tỉnh Bắc Ninh có nói việc điều chỉnh không còn phù hợp với quy định pháp luật hiện hành. Vì thế chúng tôi đã chủ động dừng, không làm các thủ tục điều chỉnh nữa”.

Tuy nhiên, Điều 18, Thông tư 06/2016 hướng dẫn thực hiện một số điều của Nghị định số 15/2015/NĐ-CP ngày 14/2/2015 của Chính phủ đã quy định phải điều chỉnh Giấy chứng nhận đầu tư khi thay đổi thông tin liên quan tới nhà đầu tư. Cụ thể, các trường hợp phải điều chỉnh Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư khi: "thay đổi tên dự án, địa chỉ, người đại diện theo pháp luật của nhà đầu tư, cơ quan nhà nước có thẩm quyền hoặc thông tin khác liên quan đến nhà đầu tư”.