Những năm gần đây, thiên tai ở Điện Biên diễn biến ngày càng cực đoan, gây thiệt hại lớn về người, tài sản, hạ tầng và sản xuất nông nghiệp. Điều này đặt ra yêu cầu phải nâng cao hiệu quả dự báo, cảnh báo và tăng cường sự chủ động ứng phó từ cơ sở.
Ngay từ đầu mùa mưa, Đài Khí tượng thủy văn tỉnh Điện Biên đã tăng cường cung cấp thông tin dự báo mưa lớn, nguy cơ lũ quét, sạt lở đất tới Ban Chỉ huy phòng thủ dân sự các cấp. Trên cơ sở đó, nhiều xã, phường đã kích hoạt phương châm “4 tại chỗ”, bố trí lực lượng trực 24/24 giờ, tăng thời lượng phát cảnh báo trên loa truyền thanh, mạng xã hội, đồng thời cử cán bộ trực tiếp xuống các điểm xung yếu vận động, hướng dẫn người dân sơ tán.

Mưa lũ đầu tháng 8 gây thiệt hại nặng nề tại nhiều xã trên địa bàn tỉnh Điện Biên. Ảnh: Hoàng Châu.
Xã Na Son là địa bàn chịu ảnh hưởng nặng của đợt mưa lũ vừa qua. Toàn xã có 22/41 bản, tổ dân phố bị ảnh hưởng; 539 hộ với hơn 1.700 nhân khẩu chịu tác động; tổng thiệt hại ước tính hơn 300 tỷ đồng.
Ông Nguyễn Thanh Lâm, Phó Chủ tịch UBND xã, chia sẻ: Chúng tôi nhận thông tin từ tỉnh rồi truyền đạt lại cho dân qua văn bản, loa phát thanh, nhóm liên lạc. Cán bộ cũng được cử xuống tại những vùng nguy hiểm để kịp thời thông báo, vận động bà con di dời. Sau thiên tai, xã kiến nghị tỉnh sớm hỗ trợ kinh phí để xây dựng khu tái định cư an toàn.
Tại xã Pú Nhung, mưa lớn đầu tháng 8 cũng gây thiệt hại đáng kể. 5 hộ dân sinh sống trên taluy dương tuyến đường Phình Sáng - Mường Giàng (Km13+100, bản Háng Chua) đối mặt nguy cơ sạt lở cao; suối Đề Sua (bản Bon B) bị ứ đọng khoảng 2.000m³ đất đá, đe dọa lũ ống, lũ quét tới nhiều hộ dân.

Có thể giảm nhẹ thiệt hại nếu dự báo chính xác, cảnh báo kịp thời và chủ động ứng phó. Ảnh: Hoàng Châu.
Hiện nay, toàn tỉnh Điện Biên có 125 điểm đo mưa tự động kết nối với hệ thống khí tượng thủy văn, song mưa chỉ là một trong những yếu tố kích hoạt thiên tai. Độ chính xác của dự báo còn phụ thuộc vào địa hình, địa chất, trạng thái bão hòa của đất, lớp phủ bề mặt và tác động của con người.
Vì vậy, cùng với việc mở rộng mạng lưới quan trắc, cần đầu tư thiết bị hiện đại, tích hợp dữ liệu, nâng cao năng lực dự báo cho tuyến cơ sở. Song song đó, phải chú trọng đào tạo cán bộ cấp xã, hướng dẫn cộng đồng biết cách tiếp nhận, đọc – hiểu cảnh báo và thực hiện phương án sơ tán an toàn.
Nhằm hỗ trợ ứng phó thiên tai, UBND tỉnh đã quyết định cấp hàng dự trữ quốc gia cho 45 xã, phường và một số ngành liên quan, gồm 610 phao tròn cứu sinh, 1.000 áo phao, 20 bộ nhà bạt loại 16,5m² và 5 bộ nhà bạt loại 24,75m². Đây là nguồn lực quan trọng, góp phần giúp địa phương kịp thời khắc phục hậu quả, ổn định đời sống nhân dân sau thiên tai.
Thiên tai là điều không thể tránh khỏi, song thiệt hại có thể giảm nhiều nếu công tác dự báo chính xác, cảnh báo kịp thời, thông tin được truyền tải hiệu quả và cộng đồng chủ động được trang bị kỹ năng ứng phó.