UBND tỉnh Khánh Hòa vừa có báo cáo gửi Bộ Nông nghiệp và Môi trường về việc tổng kết 5 năm thi hành Nghị định số 36/2020/NĐ-CP ngày 24/3/2020 (sửa đổi, bổ sung tại Nghị định số 04/2022/NĐ-CP ngày 06/01/2022) của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực khoáng sản.
Khai thác khoáng sản trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa. Ảnh: KS.
Theo đó, qua 5 năm triển khai Nghị định trên, công tác quản lý tài nguyên khoáng sản đã đạt được nhiều kết quả tích cực. Hoạt động khai thác khoáng sản đi vào nền nếp, chấp hành đầy đủ các quy định của pháp luật, các nghĩa vụ tài chính đối với nhà nước, đồng thời tạo được nguồn thu lớn cho ngân sách và giải quyết việc làm ổn định cho lao động địa phương.
Tuy nhiên, tình trạng khai thác khoáng sản trái phép vẫn còn xảy ra ở một số địa phương. Nguyên nhân chính là do nhu cầu sử dụng khoáng sản (đất, đá, cát xây dựng) cho các dự án xây dựng trên địa bàn tỉnh rất lớn, trong khi các mỏ đất, đá được UBND tỉnh cấp phép không đủ cung cấp nhu cầu thực tế.
Lợi nhuận lớn đã thúc đẩy một số cá nhân, tổ chức tổ chức khai thác khoáng sản trái phép, gây ảnh hưởng xấu đến môi trường và thất thu ngân sách nhà nước. Bên cạnh đó, lực lượng cán bộ quản lý Nhà nước về lĩnh vực khoáng sản còn thiếu, đặc biệt là ở cấp cơ sở nên chưa chú trọng công tác kiểm tra, giám sát việc bảo vệ môi trường trong quá trình khai thác khoáng sản.
Để giải quyết vấn đề này, UBND tỉnh đã chỉ đạo các cơ quan, ban, ngành và địa phương tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra để kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm.
Cụ thể, trong giai đoạn từ năm 2020 đến 6 tháng đầu năm 2025, tổng số tiền xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực khoáng sản trên toàn tỉnh đã lên tới hàng tỷ đồng, cùng với nhiều biện pháp khắc phục hậu quả khác như buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp và khôi phục lại tình trạng ban đầu trước khi vi phạm.
Các hành vi vi phạm chủ yếu được phát hiện là khai thác khoáng sản trái phép, khai thác vượt công suất và không đăng ký khai thác.
Báo cáo cũng chỉ ra những tồn tại, vướng mắc trong việc thi hành các quy định pháp luật. Việc xác định "số lợi bất hợp pháp" tại điểm q khoản 3 Điều 4 Nghị định số 36/2020/NĐ-CP (sửa đổi, bổ sung tại Nghị định số 04/2022/NĐ-CP ngày 06/01/2022) của Chính phủ còn khó khăn và thiếu chính xác do quy định chưa phản ánh đúng biến động giá cả thị trường và điều kiện khai thác thực tế.
Thêm vào đó, việc xác định khối lượng, giá trị khoáng sản là tang vật đã bị tiêu thụ, tẩu tán và việc lưu giữ, bảo quản tang vật có khối lượng lớn, cồng kềnh trong thực tiễn cũng gặp nhiều khó khăn.
Để khắc phục, UBND tỉnh Khánh Hòa kiến nghị cần điều chỉnh, sửa đổi và bổ sung quy định về cách tính “số lợi bất hợp pháp” để tăng cường tính răn đe, hạn chế tình trạng khai thác trái phép, đồng thời thu hồi tài sản Nhà nước bị chiếm đoạt.
