Phòng, chống và khắc phục hậu quả thiên tai, thảm họa là nhiệm vụ quan trọng của cả hệ thống chính trị và trách nhiệm, nghĩa vụ của toàn dân; trong đó, Quân đội được Đảng, Nhà nước xác định là lực lượng nòng cốt trong ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai và tìm kiếm cứu nạn (TKCN).

Để chủ động ứng phó, khắc phục hậu quả sự cố, thiên tai, thảm họa và TKCN, ngày 9-8-2004, Bộ Quốc phòng thành lập Cục Cứu hộ-Cứu nạn (CH-CN) thuộc Bộ Tổng Tham mưu Quân đội nhân dân (QĐND) Việt Nam.

Trước yêu cầu, nhiệm vụ mới, ngày 16-7-2020, Thủ tướng Chính phủ quyết định thành lập Ban chỉ đạo Phòng thủ dân sự (PTDS) quốc gia và Cục CH-CN được bổ sung là Văn phòng Ban chỉ đạo PTDS quốc gia, có nhiệm vụ tham mưu giúp Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, Bộ Tổng Tham mưu chỉ đạo toàn quân thực hiện nhiệm vụ PTDS, ứng phó sự cố, thiên tai và TKCN; tham mưu với các cấp giúp Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương thực hiện PTDS, ứng phó, khắc phục hậu quả sự cố, thiên tai và TKCN; trực tiếp chỉ đạo xử lý các sự cố, thiên tai trên phạm vi toàn quốc và là đầu mối hợp tác quốc tế về lĩnh vực này.

Từ khi thành lập, Cục CH-CN đã tham mưu, chủ trì xây dựng nhiều văn bản quy phạm pháp luật trình các cấp ban hành, như: Luật PTDS năm 2023; các nghị định trong lĩnh vực PTDS, ứng phó sự cố, thiên tai và TKCN; kế hoạch của Chính phủ, Bộ Quốc phòng thực hiện chiến lược quốc gia PTDS; các đề án phát triển nâng cao năng lực ứng phó sự cố, thiên tai và TKCN trong phạm vi cả nước và hàng trăm văn bản quy phạm pháp luật khác.

Đồng thời, tham mưu với Bộ Quốc phòng, Bộ Tổng Tham mưu tổ chức triển khai các hoạt động về PTDS thống nhất, thông suốt từ Trung ương đến cơ sở, phát huy hiệu lực, hiệu quả tổ chức, chỉ huy điều hành, phối hợp hoạt động ứng phó sự cố, thiên tai và TKCN, làm giảm thiệt hại về người, tài sản của Nhà nước và nhân dân. Cục CH-CN còn tham mưu, chỉ đạo, hướng dẫn các cơ quan, đơn vị tổ chức tốt các cuộc diễn tập ứng phó thiên tai, thảm họa, TKCN, như: Diễn tập ứng phó động đất, sóng thần; ứng phó siêu bão; ứng phó sự cố hóa chất, độc xạ...

Thời gian tới, biến đổi khí hậu trên phạm vi toàn cầu khiến thiên tai, thời tiết cực đoan ngày càng nhiều và gia tăng mức độ nghiêm trọng; sự phát triển kinh tế-xã hội, nhất là về công nghiệp, xây dựng cũng làm gia tăng nguy cơ sự cố, thảm họa, ô nhiễm môi trường, dịch bệnh...Cục CH-CN tập trung tham mưu hoàn thiện hệ thống pháp luật về lĩnh vực PTDS, ứng phó sự cố, thiên tai, thảm họa và TKCN đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới. Thực hiện tốt chức năng tham mưu, hướng dẫn xây dựng kế hoạch PTDS ở các cấp, chủ động chuẩn bị từ sớm, từ xa, từ trước khi xảy ra sự cố, thảm họa, thiên tai, dịch bệnh.

Phát huy thành tích và những bài học kinh nghiệm trong 20 năm xây dựng, hoạt động và trưởng thành, cán bộ, chiến sĩ Cục CH-CN luôn nêu cao tinh thần trách nhiệm, đoàn kết, thống nhất, quyết tâm vượt mọi khó khăn, thách thức, hoàn thành tốt chức năng, nhiệm vụ được giao; tích cực, chủ động trong công tác tham mưu, hướng dẫn, chỉ đạo, phối hợp hiệp đồng thực hiện tốt công tác PTDS, ứng phó và khắc phục hậu quả sự cố, thiên tai, thảm họa, TKCN. Qua đó, bảo vệ cuộc sống bình yên của nhân dân, bảo vệ cơ quan, tổ chức và nền kinh tế quốc dân trước các mối đe dọa do con người hoặc thiên nhiên gây ra; góp phần tô thắm thêm truyền thống vẻ vang của QĐND Việt Nam, xây dựng Quân đội ngày càng hùng mạnh.