Con bò lai thay đổi làng quê

Trong chuyến công tác về các vùng quê thuộc tỉnh Trà Vinh (cũ), tôi có dịp đến thăm xã Long Hiệp, nơi có hơn 80% dân số là đồng bào Khmer. Trước đây, Long Hiệp từng là vùng “rốn nghèo” với đồng ruộng trũng thấp, giao thông cách trở, cuộc sống người dân còn nhiều thiếu thốn.

Tuy nhiên, nhờ Chương trình mục tiêu quốc gia về giảm nghèo bền vững diện mạo của xã đã thay đổi rõ rệt. Đường làng được bê tông hóa rộng rãi, hai bên là cánh đồng lúa xanh mơn mởn. Tỷ lệ hộ nghèo của xã hiện nay giảm còn dưới 3%. Long Hiệp còn phát triển mạnh nghề nuôi bò, mang lại nguồn thu nhập ổn định cho bà con Khmer.

Hỗ trợ đúng và trúng

Ông Lê Văn Chắc, cán bộ Phòng Kinh tế xã Long Hiệp cho biết, hành trình thoát nghèo ở địa phương không thể dựa vào các giải pháp chung chung. Việc hỗ trợ phải đúng đối tượng và trúng nhu cầu. Ở địa phương, phần lớn đồng bào Khmer có rất ít đất sản xuất, chủ yếu sống bằng nghề nuôi bò. Tuy nhiên, do thiếu vốn và giống tốt, việc chăn nuôi kém hiệu quả, nhiều hộ nuôi mãi vẫn không thoát được nghèo.

Từ năm 2013, xã phối hợp với Phòng Lao động – Thương binh và Xã hội huyện Trà Cú (cũ) thực hiện mô hình hỗ trợ bò giống cho các hộ kinh tế khó khăn, tổng cộng có 39 hộ được chọn, gồm 37 hộ cận nghèo và 2 hộ nghèo.

“Trước đây việc hỗ trợ còn dàn trải, nên bây giờ chúng tôi tập trung chọn đúng những hộ thật sự khó khăn và chịu khó làm ăn. Đồng thời, cũng giải thích bò giống không phải là quà tặng mà là cần câu giúp họ có nguồn thu nhập ổn định, lâu dài”, ông Chắc khẳng định.

Rời trụ sở UBND xã, chúng tôi ghé thăm nhà ông Kiên Chính ở ấp Nô Rè, một trong những hộ dân thoát nghèo nhờ được hỗ trợ giống bò. Ông kể, trước đây chỉ có 3 công ruộng trồng lúa, thu nhập thấp, cuộc sống luôn chật vật. Khi được chương trình cấp hai con bò lai Sind, vợ chồng ông xem đó như báu vật. Sau ba năm chăm sóc, bò mẹ bắt đầu sinh sản, ông giữ lại một số con để nuôi, còn lại bán giống cho bà con trong xóm, nhờ đó có thêm thu nhập.

“Mỗi năm tôi bán được một lứa bò, dành dụm được ít tiền nên thuê thêm đất để canh tác. Thấy tôi làm ăn được, nhiều hộ trong xóm cũng làm theo, nhờ vậy mà cuộc sống ở đây ngày càng ổn định, khá giả hơn”, ông Chính bộc bạch.

Cách nhà ông Chính không xa, gia đình ông Kim Chate cũng đã vươn lên thành hộ khá trong ấp. Hiện ông sở hữu hơn 2 ha đất trồng lúa và một đàn bò hơn chục con. Ông Chate cho biết, trước đây ông cũng nuôi bò, nhưng chỉ là giống bò cỏ truyền thống nên hiệu quả không cao. Bò cỏ tuy dễ nuôi nhưng chậm lớn, ít thịt, chất lượng kém nên khó bán được giá.

“Từ khi được hỗ trợ giống bò lai, tôi thử nuôi lứa đầu và chỉ sau 6–7 tháng đã có thể bán được giá tốt, mỗi năm lời vài chục triệu đồng. Nhờ vậy, tôi có điều kiện sắm sửa thêm đồ dùng trong nhà, cuộc sống cũng đầy đủ hơn”, ông Chate nói.

Ông cho biết thêm, lúc đầu còn lúng túng trong cách chăm sóc, nhưng nhờ cán bộ thú y xã thường xuyên tổ chức tập huấn, hướng dẫn kỹ thuật nuôi và phòng bệnh nên người dân ngày càng yên tâm, tự tin gắn bó với nghề nuôi bò.

Theo ông Thạch Som Nang, nguyên Phó Chủ tịch UBND xã Long Hiệp, địa phương thường xuyên tổ chức tập huấn kỹ thuật tại hộ, hướng dẫn chăm sóc cây trồng, vật nuôi, kết nối tham quan mô hình ở các địa phương bạn và cập nhật kịp thời các giống mới.

Cụ thể, xã phối hợp Trung tâm Khuyến nông tỉnh triển khai các mô hình chăn nuôi bò sinh sản, vỗ béo bò thịt, lai tạo bò F1 hướng thịt từ các giống như Red Brahman (Mỹ), Droughtmaster (Úc), Limousin (Pháp)… Các giống bò lai này sau 12 tháng nuôi đạt trọng lượng trung bình 260kg, cao hơn bò địa phương (170kg). Tỷ lệ thịt xẻ cao hơn 4–5%, giá trị kinh tế tăng 10–15%.

Ngoài ra, xã còn hỗ trợ người dân trồng, thu hoạch và bảo quản các loại cỏ chất lượng cao như VA06, cỏ sả lá lớn nhằm giảm chi phí chăn nuôi và tăng hiệu quả sinh sản đàn bò. Đặc biệt, địa phương chú trọng nâng cao nhận thức, thay đổi tư duy để người dân chủ động vươn lên thoát nghèo, tránh tâm lý trông chờ, ỷ lại.

“Sau khi sáp nhập với xã Ngọc Biên và Tân Hiệp, Long Hiệp không còn thuộc diện xã đặc biệt khó khăn. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều hộ đồng bào Khmer nghèo rất cần được quan tâm và hỗ trợ kịp thời để tránh rơi vào vòng xoáy tái nghèo”, nguyên Phó Chủ tịch UBND xã Long Hiệp trăn trở.

Tỷ lệ hộ nghèo giảm sâu

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Vĩnh Long, sau hơn 10 năm thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia, đời sống người dân đã được cải thiện rõ rệt.

Cụ thể, đối với khu vực tỉnh Trà Vinh (cũ) chỉ trong 5 năm, tỷ lệ hộ nghèo giảm từ 3,56% xuống còn 0,87%, tương đương giảm hơn 7.700 hộ. Thu nhập bình quân đầu người hiện đạt hơn 76 triệu đồng mỗi năm. Tỷ lệ hộ dân được sử dụng nước sạch tăng mạnh, lên đến 99%. 

Trong giai đoạn 2025–2030, tỉnh xác định tiếp tục đầu tư có trọng tâm cho hộ nghèo, cận nghèo và hộ mới thoát nghèo; đồng thời mở rộng đối tượng thụ hưởng, nâng mức vay vốn và đầu tư hạ tầng thiết yếu tại các vùng khó khăn.

Các xã như Long Hiệp sẽ tiếp tục được ưu tiên bố trí vốn xây dựng giao thông nông thôn, đường nội đồng phục vụ sản xuất, góp phần nâng cao chất lượng sống cho người dân, nhất là đồng bào Khmer trong vùng.