Chỉ 2% số hồ chứa nước ở Huế được kiểm định mức độ an toàn

Nhiều hồ đập chưa được kiểm định an toàn

Trên địa bàn TP Huế đang có 56 công trình đập, hồ chứa nước thủy lợi, trong đó có 1 hồ chứa nước là công trình quan trọng liên quan đến an ninh quốc gia (hồ Tả Trạch), 8 hồ chứa loại lớn (dung tích từ 10 đến trên 100 triệu m3) và 47 hồ chứa loại vừa, nhỏ.

Ngoài ra, địa phương còn có hơn 50 hồ chứa thủy lợi nhỏ khác và 275 đập dâng. Những công trình này cung cấp nguồn nước cho gần 62.000ha đất nông nghiệp, cấp hơn 1,2 tỷ m3 nước cho sinh hoạt, công nghiệp, đồng thời kết hợp phát điện, phòng chống lũ, hạn hán, xâm nhập mặn và cải thiện môi trường.

Theo quy định, tất cả các công trình hồ, đập thủy lợi đã vận hành, khai thác từ 5-10 năm trở lên phải tiến hành kiểm định an toàn. Tuy nhiên, hiện trên địa bàn thành phố có rất nhiều hồ, đập thủy lợi đã đưa vào sử dụng hàng chục năm nhưng vẫn chưa được kiểm định do thiếu kinh phí. Đến nay, mới có hồ Truồi, hồ Hòa Mỹ, hồ Khe Ngang… đã tiến hành kiểm định giai đoạn 1, còn các hồ khác chưa triển khai kiểm định.

Ông Đặng Văn Hòa, Chánh Văn phòng Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn TP Huế cho rằng, mặc dù đã được quan tâm đầu tư sửa chữa, nâng cấp, xây dựng mới nhiều công trình thủy lợi đầu mối, hồ đập, tuy nhiên vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu hiện nay.

Theo ghi nhận của phóng viên tại hồ chứa nước Bến Ván 1 và Bến Ván 2 (xã Hưng Lộc), các hạng mục như mặt đập, thân đập, mái hạ lưu đập đã bị hư hỏng nặng, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn cho công trình đầu mối. Còn ở hồ chứa nước Thủy Yên (xã Chân Mây - Lăng Cô), phần đuôi tràn cũng đang bị sạt lở và có dấu hiệu mở rộng.

Tương tự, tại phường Phong Điền và xã Quảng Điền thì các hồ Trằm Giàng, Trằm Nãi hay các đập Bao, Đồng Bào, Thủy Lập đều đã được xây dựng hàng chục năm trước, hiện đã xuống cấp và nằm gần khu dân cư. Ngoài ra, nhiều hồ không có đường cứu hộ, nếu có thì khi nước lũ dâng lên mức báo động 2 là đã bị ngập. Nhiều công trình không có hệ thống quan trắc, không có cửa van điều tiết và thiếu quy trình vận hành. Một số hồ, đập còn xuất hiện cây cỏ mọc rậm rạp trên thân đập, bảng tên công trình, biển báo nguy hiểm và cột thủy chí bị bong tróc hoặc hư hỏng, gây khó khăn cho công tác kiểm tra và giám sát.

7% số hồ, đập được cắm mốc phạm vi bảo vệ

Sau mùa mưa lũ năm 2024, cơ quan chuyên môn ở TP Huế đã tiến hành kiểm tra an toàn các đập, hồ chứa nước thủy lợi. Có 5 đập bị thấm nhẹ, 4 đập bị biến dạng mái đập. Kiểm tra tràn xả lũ, có 7 đập bị nứt nhẹ, 17 đập bị xói lở thân, đuôi tràn, tiêu năng, trong đó có 5 tràn bị nặng.

Ngoài ra, đường quản lý vận hành một số hồ xuống cấp, như hồ Khe Ngang đường thấp và ngập lụt, hồ Hòa Mỹ đường đất chưa được đầu tư, đường vào đập chính một số hồ chứa của địa phương chưa được đầu tư, đi lại rất khó khăn như hồ Hà Rỏi, Khe Mang. Chỉ 2% số hồ được kiểm định theo quy định và 7% số hồ được cắm mốc phạm vi bảo vệ đập, hồ chứa nước.

Nhằm đảm bảo an toàn các công trình hồ đập trong mùa mưa bão, Sở Nông nghiệp và Môi trường TP Huế yêu cầu các chủ đập, hồ thủy lợi, chủ đầu tư các dự án, tổ chức vận hành các cửa van, thiết bị xả lũ của các hồ chứa nước, bảo trì, bão dưỡng các thiết bị cơ khí.

Bố trí vật tư, thiết bị dự phòng đảm bảo kịp thời sửa chữa thay thế trong trường hợp có sự cố vận hành. Kết nối hệ thống thông tin, cảnh báo người dân ở vùng hạ du khi xảy ra lũ các hồ chứa. Nạo vét, khơi thông kênh hạ lưu các tràn xả lũ, kênh tiêu để chủ động tiêu úng, thoát lũ khi mưa lớn xảy ra.

Ông Đỗ Văn Đính, Chủ tịch Công ty TNHH MTV Quản lý và Khai thác công trình thủy lợi TP Huế thông tin, trước mùa mưa bão, đơn vị bố trí kinh phí sửa chữa các sự cố, hư hỏng. Nạo vét, khơi thông dòng chảy nhằm tăng khả năng tiêu thoát lũ, đặc biệt là khu vực phía sau tràn của các hồ chứa.

Đối với các cửa van, cửa xả lũ bằng điện phải có ít nhất 2 nguồn điện, trong đó có một nguồn điện bằng máy phát điện dự phòng, trong mùa mưa lũ, thường xuyên kiểm tra vận hành thử cửa van và các thiết bị cơ khí. Vật tư, phương tiện, lực lượng ứng phó bão, lũ tại các công trình được chuẩn bị đầy đủ, đảm bảo ứng cứu khi có sự cố xảy ra.

TP Huế cũng đã cho thành lập tổ tư vấn an toàn hồ đập tiến hành kiểm tra, soát xét tất cả các hồ đập trên địa bàn, nếu phát hiện công trình nào có dấu hiệu hư hỏng sẽ báo cáo trình UBND thành phố xin chủ trương kiểm định, khắc phục sửa chữa.

Theo ông Hoàng Hải Minh, Phó Chủ tịch UBND TP Huế, thành phố yêu các hồ chứa đang triển khai sửa chữa, nâng cấp cần đẩy nhanh tiến độ thi công, đảm bảo hoàn thành tiến độ thi công vượt lũ, chống lũ an toàn. Huy động nguồn lực của địa phương để chủ động xử lý những sự cố phát sinh đột xuất trước, trong mùa mưa lũ và tu bổ các hạng mục cần thiết khác nhằm hạn chế đến mức thấp nhất các sự cố xảy ra khi có lũ, bão.

“Các cơ quan, đơn vị thực hiện nghiêm chế độ quan trắc khí tượng thủy văn chuyên dùng và tính toán lưu lượng đến hồ, dự tính khả năng gia tăng mực nước hồ để chủ động vận hành hồ chứa chống lũ, đảm bảo an toàn công trình. Các chủ hồ, đập thuỷ lợi khảo sát, đánh giá nhanh nguy cơ sạt trượt đất tại các khu vực lòng hồ, khu vực đập và vùng hạ lưu đập nhằm bổ sung phương án ứng phó thiên tai và phương án ứng phó tình huống khẩn cấp, đảm bảo an toàn công trình và khu vực hạ du các hồ chứa trên địa bàn”, ông Minh nhấn mạnh.