Như Báo Nông nghiệp và Môi trường đã thông tin, khu vực ngã ba sông Cầu (xã Trung Giã, TP Hà Nội) từ lâu tồn tại hàng loạt bến bãi hoạt động như cảng hàng hóa, trạm trộn, tiềm ẩn nguy cơ ô nhiễm và bóp nghẹt hành lang thoát lũ.
Những gì phóng viên tiếp tục ghi nhận đầu tháng 9/2025 cho thấy mức độ hoạt động ở đây không hề thuyên giảm, thậm chí công khai, rầm rộ hơn, bất chấp những cảnh báo về thiên tai đang đến gần.
Hàng loạt các bến cảng ven sông Cầu, tàu hàng neo đậu sát bờ, máy múc, xe tải trọng lớn hoạt động rầm rộ ngay trong hành lang thoát lũ, bất chấp quy định pháp luật. Ảnh: An Khang.
Ngày 3/9/2025, tại khu vực bến cảng khu vực ngã ba sông Cầu thuộc địa phận xã Trung Giã, phóng viên chứng kiến cảnh tượng chẳng khác nào một cảng hàng hóa lớn. Con tàu mang số hiệu HD-3098 neo sát bờ, trên boong chất đầy những khối vật liệu giống như than coke.
Ngay sát mép nước, chiếc máy múc gầm rú, vươn gàu liên tục xuống khoang tàu rồi trút thẳng lên xe tải trọng lớn đang chờ sẵn. Hết xe này đến xe khác nối đuôi, nạp đầy hàng hóa rồi rời đi. Cả khu vực quấn trong tiếng máy nổ, bụi bay mịt mờ, khung cảnh vốn yên bình của một vùng quê ven sông biến thành công trường công nghiệp hỗn loạn.
Máy múc vươn gàu bốc dỡ trực tiếp từ khoang tàu lên xe tải trọng lớn, đất đá và bụi xỉ lò cao vương vãi xuống dòng nước, đe dọa nghiêm trọng hành lang thoát lũ và môi trường.
Cùng thời điểm, ngay cạnh đó, con tàu BN-2322 đang “trả hàng”. Trên tàu, những khối hàng được giống như xỉ lò cao và hàng chì kẽm được máy múc bốc dỡ trực tiếp từ khoang tàu lên xe tải trọng lớn. Quá trình bốc dỡ khiến từng đợt bụi xám bay cuộn lên, quấn cả mặt sông, che mờ tầm nhìn. Những “cơn bão bụi” ấy cho thấy mức độ ô nhiễm không khí mà khu vực này phải gánh chịu.
Bụi mù trắng xóa bốc lên từ hoạt động bốc dỡ vật liệu tại bến cảng ven sông Cầu, che phủ cả khu vực. Ảnh: An Khang.
Không chỉ một, hàng chục con tàu khác nằm chờ phiên vào xếp dỡ hàng, neo đậu ngay giữa sông, khiến giao thông thủy thêm chật chội, nguy hiểm. Công nhân trên tàu sinh hoạt trực tiếp, nấu ăn, tắm rửa, xả thải thẳng xuống dòng nước vốn đang ngày ngày bị ô nhiễm bởi chính hàng hóa mà họ bốc dỡ.
Ngày 5/9, ghi nhận cho thấy một số tàu vẫn đậu trực tại bến. Đáng chú ý, xuất hiện một xuồng máy có logo cảng vụ đường thủy nội địa áp sát, mọi hoạt động bốc dỡ vẫn diễn ra tấp nập, ồn ã. Tàu HY-0709 đậu sát mép nước, máy múc cần mẫn vươn gàu xúc than coke từ bãi chất trực tiếp lên khoang tàu. Trên bờ, xe tải trọng lớn tiếp tục xếp hàng chờ tới lượt. Từng chuyến hàng ra - vào nối tiếp nhau, cuốn bụi mù mịt cả một vùng.
Tàu HY-0709 neo sát mép cảng để bốc dỡ hàng hóa. Ảnh: An Khang.
Ngày 9/9, tình trạng tương tự vẫn diễn ra liên tục. Tại mỗi khu vực, những khối bê tông đã được đổ kiên cố lấn ra lòng sông, tạo mặt bằng cho hoạt động bốc dỡ. Hàng hóa rơi vãi thẳng xuống sông, từ than, xỉ lò cao đến chì kẽm, than coke, hay các tạp chất kim loại… Đây đều là loại vật liệu chứa nhiều thành phần nguy hại, có thể gây biến đổi chất lượng nước, ảnh hưởng lâu dài đến môi trường.
Máy xúc hoạt động liên tục bốc dỡ hàng hóa từ tàu hàng lên bãi tập kết ven sông Cầu. Ảnh: Tú Thành.
Tất cả hoạt động ấy không chỉ xóa sổ cảnh quan vốn có của vùng bãi ven sông mà còn chèn ép trực diện vào hành lang thoát lũ.
Nguy cơ không chỉ dừng lại ở môi trường đất, nước, không khí. Những bến cảng, trạm trộn, bãi tập kết dựng lên ngay ven sông đang làm hẹp dòng chảy, chèn ép trực diện vào hành lang thoát lũ.
Cận kề các bến bãi, trạm trộn, bến cảng hoạt động rầm rập là ruộng lúa, khu dân cư ven sông Cầu, nơi người dân vẫn ngày ngày sinh sống, canh tác trong lo âu. Ảnh: An Khang.
Cách bến bãi không xa, những thửa ruộng vốn từng xanh mướt ngô khoai nay bỏ không, đất bạc màu bởi nước thải, bụi than. Nhiều hộ dân ở thôn Hòa Bình, An Lạc vẫn phải dùng nước giếng khoan, trong khi những dòng nước ngầm có nguy cơ bị ô nhiễm bởi xỉ than, chì kẽm, nước thải bê tông ngấm xuống.
Tất cả những hoạt động bốc xếp, tập kết, trạm trộn bê tông này diễn ra công khai. Không ai có thể nói là “không biết”. Thế nhưng, lực lượng chức năng dường như vắng bóng. Ngay cả khi xuất hiện một xuồng mang logo cảng vụ đường thủy nội địa, hoạt động vẫn không có gì thay đổi.
Liên quan đến vấn đề này, ngày 9/9, phóng viên Báo Nông nghiệp và Môi trường đã liên hệ, đặt lịch làm việc với UBND xã Trung Giã (TP Hà Nội), song đến nay vẫn chưa nhận được phản hồi chính thức.
Lần thứ hai liên hệ, ngày 22/9, khi phóng viên liên hệ lại với Chánh văn phòng UBND xã, thay vì thể hiện sự quan tâm đến hoạt động bến bãi đang ảnh hưởng trực tiếp đến hành lang thoát lũ, vị này lại yêu cầu… phóng viên gửi lại tôn chỉ, mục đích hoạt động của báo để “báo cáo lãnh đạo”.?
Khung cảnh nhếch nhác ven sông Cầu, khu bến bãi lộn xộn, bụi bặm như những vết sẹo xám xịt, phơi bày sự biến dạng của dòng sông. Ảnh: An Khang.
