Cần sớm có vaccine dịch tả lợn Châu Phi cho lợn nái, đực giống

Kinh nghiệm của Hải Dương

Là địa phương tiên phong tổ chức tiêm trên diện rộng vaccine dịch tả lợn Châu Phi (ASF) cho đàn lợn, ông Vũ Văn Hoạt, Chi Cục trưởng Chi cục Chăn nuôi - Thủy sản và Thú ý Hải Dương cho biết, thực hiện Chỉ thị số 41/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ về việc tập trung triển khai quyết liệt, đồng bộ các giải pháp phòng, chống ASF và chỉ đạo của ngành thú y, tỉnh Hải Dương đã triển khai tiêm vaccine từ cuối năm 2024, với gần 50.000 liều được sử dụng cho đàn lợn thịt.

Ông Hoạt cho biết, trong quá trình tiêm vaccine, tỉnh đã tổ chức giám sát và lấy mẫu đánh giá hiệu quả sau tiêm. Sau 28 ngày tiêm, ngành chuyên môn lấy 181 mẫu tại 17 hộ chăn nuôi thuộc 15 xã của 8 huyện. Kết quả cho thấy 100% mẫu đạt tỷ lệ bảo hộ tuyệt đối, đàn lợn sau tiêm khỏe mạnh, phát triển tốt và hình thành miễn dịch đầy đủ. Toàn bộ số lợn được tiêm trong năm 2024 đã được xuất bán.

Chia sẻ về kinh nghiệm của Hải Dương trong việc tiêm vaccine ASF, ông Hoạt cho hay, khi triển khai tiêm phòng, Chi cục Chăn nuôi - Thủy sản và Thú ý Hải Dương đã tham mưu tỉnh, đặc biệt, cơ quan chuyên môn phải tập huấn cho cán bộ thú y cơ sở, nhất là ở thú y xã nhằm trang bị kiến thức vững vàng để hướng dẫn người dân thực hiện đúng quy trình tiêm phòng.

Bên cạnh đó, trước khi tiêm phòng cần chú trọng bồi bổ, nâng cao sức đề kháng cho đàn lợn. Việc tiêm phải đúng đối tượng và đúng thời điểm, bởi hiện vaccine chỉ được khuyến cáo sử dụng cho lợn thịt trên 4 tuần tuổi. Tiêm sai đối tượng, sai chỉ định có thể dẫn đến rủi ro cho người chăn nuôi.

Đồng thời, trong suốt quá trình tiêm phòng cần theo dõi sát tình trạng sức khỏe của đàn lợn; nếu xuất hiện phản ứng bất thường phải xử lý kịp thời. Sau tiêm, phải mất hơn 20 ngày để hình thành miễn dịch, đây là giai đoạn trống miễn dịch, nếu không thực hành chăn nuôi an toàn sinh học, nguy cơ dịch bệnh vẫn có thể xảy ra.

"Mấy năm nay, Hải Dương sử dụng vaccine ASF do Công ty Cổ phần AVAC Việt Nam sản xuất, cho thấy hiệu quả tốt, bảo hộ cao. Có những công ty chăn nuôi lớn ở Hải Dương ban đầu cũng rất băn khoăn nhưng sau khi thuyết phục, đơn vị này đã tiêm trên 600 con, đến nay đều bảo hộ tốt. Hiện tỉnh đã tiêm trên 1.400 hộ", ông Hoạt nhấn mạnh.

Triển vọng vaccine ASF cho lợn nái

Theo ông Hoạt, hiện vaccine ASF mới chỉ được sử dụng cho lợn thịt nên chưa thể tạo miễn dịch toàn đàn. Ông bày tỏ mong muốn sớm có vaccine dành cho lợn nái, đực giống và hậu bị, nhằm hỗ trợ người chăn nuôi tiêm phòng hiệu quả hơn, tiến tới xây dựng miễn dịch khép kín toàn đàn, qua đó nâng cao hiệu quả phòng, chống ASF một cách bền vững.

Đồng quan điểm, anh Nguyễn Thanh Tùng, chủ trang trại chăn nuôi lợn quy mô lớn tại huyện Thạch Thất, TP. Hà Nội chia sẻ rằng, từng có thời điểm tưởng chừng phá sản vì ASF, nhưng nhờ sử dụng vaccine của Công ty AVAC kết hợp với các biện pháp an toàn sinh học, hoạt động chăn nuôi của gia đình anh hiện đang dần ổn định trở lại.

"Sau 1 năm triển khai, từ tháng 5/2024 đến tháng 6/2025, tôi đã sử dụng tổng cộng 5.000 liều vaccine ASF của AVAC và đã xuất bán thành công 5.000 - 6.000 con lợn với giá trên 70.000 đồng/kg. Đây không chỉ là một con số kinh tế ấn tượng mà còn là minh chứng rõ ràng cho hiệu quả của vaccine", anh Tùng nhấn mạnh.

Anh Tùng cho biết hiện mới chỉ sử dụng vaccine ASF của AVAC cho đàn lợn thịt. Tuy nhiên, anh đặc biệt kỳ vọng sớm có vaccine dành cho lợn nái - đối tượng đóng vai trò then chốt, quyết định sự thành bại của cả chuỗi sản xuất trong chăn nuôi.

Việt Nam là quốc gia đầu tiên trên thế giới sản xuất thành công vaccine ASF. Hiện nay, Việt Nam đã có 3 loại vaccine ASF được cấp phép lưu hành thương mại, bước đầu xuất khẩu sang một số nước Đông Nam Á, gồm: NAVET-ASFVAC của Công ty Cổ phần Thuốc thú y Trung ương NAVETCO, AVAC ASF LIVE của Công ty Cổ phần AVAC Việt Nam và DACOVAC-ASF2 của Công ty Cổ phần Tập đoàn Dabaco.

Ông Vũ Đăng Đồng, Giám đốc Trung tâm chẩn đoán thú y Dabaco cho hay, đến ngày 28/2/2025, vaccine ASF của Dabaco đã chính thức được Cục Chăn nuôi và Thú y (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) đánh giá và cấp phép lưu hành. Đối với vaccine ASF cho lợn nái, ông Đồng cho biết, Dabaco cũng đang nỗ lực triển khai nhằm đáp ứng nhu cầu thực tiễn của người chăn nuôi. 

Trong khi đó, ông Nguyễn Văn Điệp, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần AVAC Việt Nam cho biết, vaccine AVAC ASF LIVE của AVAC đã được cấp phép lưu hành tháng 7/2022, đến năm 2023 được thương mại hóa. Để được cấp phép lưu hành thương mại, vaccine của AVAC phải trải qua quá trình nghiên cứu và tuân thủ các quy định chặt chẽ của các cơ quan nhà nước. AVAC đã thử nghiệm, khảo nghiệm... qua các trang trại và tiêm giám sát gần 600 trang trại, sau đó mới lưu hành thương mại tự do.

Ngoài phân phối trong nước, vaccine ASF của AVAC đã được xuất khẩu sang các thị trường quốc tế như Philippines và Indonesia.

Lãnh đạo AVAC cho biết thêm, hiện Công ty đã hoàn thiện bộ dữ liệu nghiên cứu dựa trên 6 dự án thử nghiệm trên đàn lợn nái. Các kết quả này đã được báo cáo với Bộ Nông nghiệp và Môi trường cũng như Cục Chăn nuôi và Thú y từ tháng 6/2024.

Trong suốt 1 năm qua, AVAC đã phối hợp với Trung tâm Kiểm nghiệm Thuốc Thú y Trung ương I để xây dựng và hoàn thiện bộ tiêu chuẩn vaccine cho đại trà. Trên cơ sở các dữ liệu nghiên cứu tại khu vực phía Bắc, vaccine của AVAC hoàn toàn có thể sử dụng an toàn cho lợn giống, bao gồm lợn nái và lợn đực giống.

"Chúng tôi đang rất mong chờ sự xem xét, thẩm định và cấp phép mở rộng đối tượng sử dụng vaccine ASF của AVAC cho lợn nái và lợn giống để có thể triển khai rộng rãi trong thực tiễn chăn nuôi", ông Điệp bày tỏ mong muốn.