Cần một luật riêng cho năng lượng tái tạo

Gỡ “nút thắt” cơ chế, chính sách

Phát triển năng lượng tái tạo không chỉ trở thành định hướng phát triển nền kinh tế trong tương lai, cũng như an ninh năng lượng, mà đây còn là cuộc chạy đua năng lượng của các quốc gia tạo nên vị thế cạnh tranh trong khu vực và trên thế giới. Điều này cho thấy Việt Nam cần đẩy nhanh trong lĩnh vực này, khai thác hiệu quả tiềm năng phát triển năng lượng tái tạo để tạo sức cạnh tranh cho cả nền kinh tế.

Nhận thấy tầm quan trọng hàng đầu của ngành công nghiệp năng lượng tái tạo, nên thời gian qua, Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều cơ chế, chính sách nhằm khuyến khích phát triển nguồn năng lượng tái tạo. Đảm bảo cung cấp điện để đáp ứng mục tiêu phát triển kinh tế, xã hội, góp phần vào việc giảm phát thải nhà kính và tăng chủ động trong việc cung cấp điện.

Tuy nhiên, là lĩnh vực mới nên các chính sách về năng lượng tái tạo hiện được đánh giá là chưa hoàn thiện, thiếu tính ổn định và còn nhiều bất cập gây lo lắng, bất an cho các nhà đầu tư. Đây cũng là một trong những thách thức lớn với việc thực hiện các mục tiêu về năng lượng tái tạo trong tương lai.

Ngoài ra, mặc dù chúng ta đã có chủ trương cho phát triển điện gió ngoài khơi nhưng các cơ chế, chính sách đến nay vẫn chưa được cụ thể hóa, chưa rõ ràng. Vừa qua, một số nhà đầu tư nước ngoài do không chờ đợi được đã rút lui để tìm đến các thị trường khác.

Hoàn thiện hành lang pháp lý cho năng lượng tái tạo

Trước thực trạng nêu trên, TS. Hoàng Xuân Quốc, Phó Trưởng Ban Tư vấn và Phản biện Hội Dầu khí Việt Nam nhận định, việc xây dựng một hành lang pháp lý đủ mạnh và hoàn thiện cho sự phát triển năng lượng tái tạo là cần thiết.

Theo ông Quốc, liên quan đến ngành năng lượng nói chung, hiện nay được điều chỉnh bởi 3 Luật chủ yếu là Luật Điện lực năm 2024 (đối với lĩnh vực Điện), Luật Dầu khí 2022 (Dầu khí) và Luật Địa chất và Khoáng sản năm 2024 (liên quan đến nhiên liệu Than). Chưa có luật riêng cho năng lượng tái tạo.

“Vì vậy việc xây dựng, ban hành Luật này cần thiết phải triển khai trong thời gian tới”, TS. Hoàng Xuân Quốc nhấn mạnh.

Một đạo luật riêng không chỉ giúp giải quyết các bất cập hiện nay, mà còn tạo nền tảng vững chắc cho chuyển dịch năng lượng, đảm bảo an ninh năng lượng, nâng cao năng lực cạnh tranh và hướng tới nền kinh tế các-bon thấp.

Bà Phạm Thuý Chinh, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội nhận định, việc ban hành Luật về năng lượng tái tạo giúp tạo hành lang pháp lý với những chính sách, cơ chế mới, phương thức quản lý khoa học tiên tiến, tạo sự minh bạch trong phát triển các nguồn năng lượng tái tạo, bảo đảm vững chắc an ninh năng lượng quốc gia, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội và công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và các mục tiêu của Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Ngoài ra, cần xây dựng và ban hành các quy định pháp luật khác khác về kỹ thuật (tiêu chuẩn, quy định kỹ thuât) với hạ tầng năng lượng tái tạo như trạm sạc hydro, trạm sạc điện, PCCC… Các ưu đãi, khuyến khích về tài chính cũng rất quan trọng (ưu đãi thuế, trợ cấp…), khuyến khích phát triển điện mặt trời mái nhà. Khi có cơ chế khuyến khích phù hợp thì tự thị trường sẽ phát triển rất nhanh.

Bà Phạm Thuý Chinh, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội nhận định, việc ban hành Luật về năng lượng tái tạo là hết sức cần thiết. Việc xây dựng Luật về năng lượng tái tạo sẽ góp phần giải quyết những bất cập, chưa đồng bộ trong hệ thống pháp luật.