Những con số vượt xa kỳ vọng
Ngành cà phê là một trong số ít lĩnh vực nông sản mà số liệu về sản xuất và thương mại được thống kê cả theo năm lẫn theo niên vụ (từ tháng 10 năm trước đến tháng 9 năm sau). Năm 2025, dù nhìn từ thống kê theo năm hay theo niên vụ, ngành cà phê vẫn ghi nhận những con số xuất khẩu vô cùng ấn tượng.
Nông dân Sơn La thu hoạch cà phê Arabica. Ảnh: Thanh Sơn.
Nhìn vào thống kê theo niên vụ, ông Đỗ Hà Nam, Phó Chủ tịch Hiệp hội Cà phê Ca cao Việt Nam (VICOFA) cho biết, niên vụ 2024-2025 (từ tháng 10/2024 đến tháng 9/2025), xuất khẩu cà phê đạt trên 1,5 triệu tấn, với kim ngạch hơn 8,4 tỷ USD – mức cao nhất trong lịch sử các niên vụ từ trước đến nay.
Nếu tính theo năm, số liệu từ Hải quan Việt Nam cho thấy từ 1/1/2025 đến giữa tháng 12/2025, xuất khẩu cà phê đạt 1,48 triệu tấn, trị giá 8,36 tỷ USD, vượt xa kỷ lục cũ là 5,62 tỷ USD của năm 2024. Như vậy, năm 2025 đánh dấu lần đầu tiên trong lịch sử ngành cà phê Việt Nam, kim ngạch xuất khẩu – dù tính theo niên vụ hay theo năm – đều vượt mốc 8 tỷ USD.
Cách đây không lâu, khi xuất khẩu cà phê vẫn còn ở mức trên 3 tỷ USD, ngành cà phê đã trăn trở với câu hỏi làm gì để đưa kim ngạch xuất khẩu lên 6 tỷ USD vào năm 2030. Vì vậy, việc xuất khẩu vượt 8 tỷ USD vào năm 2025 là đã đi trước khá nhiều về thời gian và đi xa hơn nhiều về mục tiêu mà ngành cà phê đã đặt ra.
"Quả ngọt" từ tái canh cà phê
Giá cà phê tăng cao trên thị trường thế giới là động lực chính để xuất khẩu cà phê vượt 8 tỷ USD trong năm 2025. Trong niên vụ 2024-2025, giá xuất khẩu cà phê trung bình của Việt Nam đạt 5.610 USD/tấn, tăng 52,7% so với niên vụ trước. Còn trong 11 tháng năm 2025, giá xuất khẩu cà phê đạt trung bình 5.661 USD/tấn, tăng 39,8% so với cùng kỳ năm 2024.
Nhưng giá cao thôi chưa đủ, nếu nội lực ngành cà phê không vững chắc, Việt Nam khó có thể đạt được con số xuất khẩu kỷ lục. Nội lực này đã được vun đắp và cải thiện liên tục qua nhiều chương trình, dự án, nổi bật nhất là chương trình tái canh cà phê được triển khai từ năm 2014 đến nay.
Nhờ tái canh và ghép cải tạo vườn, hàng trăm nghìn ha cà phê đã “trẻ hóa”, nâng cao năng suất và chất lượng hạt, giúp nông dân yên tâm gắn bó với cây cà phê, đồng thời tạo nền tảng vững chắc cho ngành trong bối cảnh thị trường toàn cầu đầy biến động.
Hiện nay, nhờ những nỗ lực này, năng suất cà phê Việt Nam đạt trung bình trên 3 tấn/ha, thuộc nhóm cao nhất thế giới, khẳng định sức mạnh nội tại giúp ngành tự tin bứt phá trên thị trường xuất khẩu.
Phát biểu tại Hội nghị tổng kết niên vụ 2024-2025 và phương hướng nhiệm vụ niên vụ 2025-2026 của VICOFA, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Hoàng Trung khẳng định, các chương trình tái canh, chương trình cà phê đặc sản, cà phê chất lượng cao hay chương trình cảnh quan cà phê được triển khai tại nhiều vùng trồng đã góp phần đáng kể trong việc nâng cao chất lượng, xây dựng thương hiệu riêng cho cà phê Việt Nam. Cà phê hiện đang đứng đầu về kim ngạch xuất khẩu trong tất cả các cây trồng chính của Việt Nam.
Chương trình tái canh cà phê đã nâng cao năng suất, chất lượng cà phê Việt Nam. Ảnh: Thanh Sơn.
Việc cà phê Việt Nam đã sẵn sàng đáp ứng Quy định chống phá rừng của Liên minh châu Âu (EUDR), cũng là một điểm nhấn quan trọng của ngành cà phê Việt Nam.
Thứ trưởng Hoàng Trung cho biết "Trong thời gian qua, VICOFA và các doanh nghiệp thành viên đã phối hợp chặt chẽ với Bộ Nông nghiệp và Môi trường, cùng các đối tác quốc tế, hoàn thành cơ sở dữ liệu truy xuất nguồn gốc cho 137 nghìn ha cà phê, đang mở rộng lên 462 nghìn ha – tương đương 80% diện tích cà phê vùng Tây Nguyên.
Chính nhờ những nỗ lực này mà Liên minh châu Âu đã xếp Việt Nam vào nhóm “rủi ro thấp” trong thực thi Quy định EUDR, chỉ kiểm tra 1% lô hàng nhập khẩu. Đó không chỉ là sự ghi nhận cho nỗ lực của ngành cà phê Việt Nam, mà còn là thành quả của tinh thần chủ động, minh bạch và trách nhiệm quốc gia".
Mở rộng sản xuất cà phê chế biến
Một điểm sáng nữa của ngành cà phê Việt Nam trong năm 2025 là cà phê chế biến đang tiếp tục có sự vươn lên mạnh mẽ và vững chắc. Số liệu của VICOFA cho hay, trong niên vụ 2024-2025, kim ngạch xuất khẩu cà phê chế biến đạt gần 1,4 tỷ USD, chủ yếu là cà phê rang xay và cà phê hòa tan.
Báo cáo của Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA), cho thấy, trong niên vụ cà phê 2024-2025, Việt Nam xuất khẩu 500.000 bao cà phê rang xay (60kg/bao). Dự báo niên vụ 2025-2026 xuất khẩu cà phê rang xay có thể tăng lên 700.000 bao. Cũng trong niên vụ 2024-2025, xuất khẩu cà phê hòa tan của Việt Nam đạt 2,5 triệu bao và dự kiến đạt 2,7 triệu bao trong niên vụ 2025-2026.
Để nâng cao giá trị cà phê Việt Nam, trong thời gian qua, các doanh nghiệp đang đẩy mạnh xây dựng các nhà máy sản xuất cà phê chế biến. Đến nay, tổng công suất các nhà máy chế biến cà phê hòa tan vào khoảng 110.000 tấn thành phẩm/năm, tương đương khoảng 250.000 tấn cà phê nhân. Dự kiến công suất sản xuất cà phê sấy phun và sấy thăng hoa tại Việt Nam sẽ tăng trong giai đoạn 2025-2026.
Trong bối cảnh thị trường cà phê toàn cầu đang có sự dịch chuyển mạnh, nhất là tại thị trường Trung Quốc (nơi đang dần hình thành văn hóa uống cà phê, nhất là ở giới trẻ và người lao động đô thị), các doanh nghiệp cà phê Việt Nam đang đẩy mạnh đầu tư vùng nguyên liệu và chế biến sâu với các sản phẩm như cà phê rang xay, cà phê hòa tan, cà phê đặc sản...
Việc đẩy mạnh sản xuất và xuất khẩu các sản phẩm cà phê giá trị cao, cà phê có chứng nhận bền vững và tận dụng tốt các FTA, hứa hẹn sẽ giúp cho ngành cà phê duy trì kim ngạch xuất khẩu ở mức cao trong thời gian tới.
Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Hoàng Trung khẳng định "Cà phê không chỉ là sản phẩm nông nghiệp mang lại giá trị xuất khẩu cao mà còn là sinh kế của hàng triệu nông hộ, là “thương hiệu quốc gia” của Việt Nam trên thị trường nông sản thế giới".
