Sáng 27/6, Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) phối hợp với Tổ chức Hợp tác Phát triển Đức (GIZ) tổ chức Hội thảo Giải pháp phát triển bảo hiểm nông nghiệp tại vùng ĐBSCL.
Hội thảo nhằm nhận diện những điểm nghẽn về chính sách, qua đó đề xuất các giải pháp bổ sung, hoàn thiện chính sách và mở rộng cơ hội phát triển bảo hiểm nông nghiệp tại ĐBSCL.
Ông Lê Đức Thịnh - Cục trưởng Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) chủ trì Hội thảo Giải pháp phát triển bảo hiểm nông nghiệp tại vùng ĐBSCL. Ảnh: Kim Anh.
Bảo hiểm nông nghiệp là công cụ kinh tế - kỹ thuật nhằm giảm thiểu rủi ro trong sản xuất và tăng khả năng phục hồi của nông dân trước tác động của thiên tai, dịch bệnh. Tuy nhiên, hơn 6 năm kể từ khi Nghị định số 58/2018/NĐ-CP về bảo hiểm nông nghiệp được ban hành, đến nay kết quả triển khai loại hình bảo hiểm này vẫn rất khiêm tốn. Cụ thể, chưa đến 17.000 hộ nông dân tham gia, chủ yếu tập trung ở một vài tỉnh miền Bắc và miền Trung, với doanh thu phí bảo hiểm chỉ đạt 6,9 tỷ đồng, chiếm chưa đến 0,1% doanh thu toàn ngành bảo hiểm.
Theo ông Bùi Gia Anh – Tổng Thư ký Hiệp hội Bảo hiểm Việt Nam, bảo hiểm nông nghiệp được thí điểm lần đầu tiên trên cây lúa vào giai đoạn 1982-1984 tại tỉnh Nam Định. Nhưng từ đó đến nay, các chương trình vẫn chỉ dừng lại ở phạm vi hẹp, số lượng nông dân tham gia thấp, trong khi tỷ lệ bồi thường lại cao từ 110-300%. Dẫn đến rủi ro, khó khăn trong việc cân bằng tài chính của các doanh nghiệp bảo hiểm. Vì vậy, đến nay bảo hiểm nông nghiệp chưa thật sự phát triển như kỳ vọng.
Tại ĐBSCL dù là khu vực sản xuất nông nghiệp trọng điểm của cả nước, thế nhưng bảo hiểm nông nghiệp hầu như chưa thể “chạm tay” được đến với nông dân.
Ông Bùi Gia Anh – Tổng Thư ký Hiệp hội Bảo hiểm Việt Nam chia sẻ về thách thức và giải pháp thúc đẩy phát triển bảo hiểm nông nghiệp. Ảnh: Kim Anh.
Theo nhận định của ông Lê Đức Thịnh, Cục trưởng Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn, ngành bảo hiểm và nông nghiệp đang chạy song song, không gặp nhau. Trong khi bảo hiểm cần dữ liệu về thời tiết, rủi ro, biến động năng suất… thì ngành nông nghiệp lại chưa cung cấp được đầu vào cần thiết.
Điển hình tại HTX nông nghiệp Trường Thành (ở xã Trường Xuân, huyện Tháp Mười, tỉnh Đồng Tháp) đang thực hiện mô hình “Canh tác lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh”, với 32 thành viên.
Do sản xuất trong khu vực đặc biệt nhạy cảm với biến đổi khí hậu, mưa lớn bất thường gây ngập úng, có thể gây thiệt hại nặng cho cây lúa, ảnh hưởng đến năng suất và thu nhập của nông dân. 9/32 thành viên của HTX đã mua Bảo hiểm chỉ số thời tiết với tổng diện tích 30 ha.
Tuy nhiên, theo ông Huỳnh Thiện Tín - Giám đốc Hợp tác xã nông nghiệp Trường Thành, hình thức bảo hiểm nông nghiệp trên dựa trên các chỉ số thời tiết đã được xác định trước từ các trạm quan trắc hoặc dữ liệu vệ tinh. Khi các chỉ số này vượt ngưỡng, việc bồi thường sẽ được kích hoạt tự động, không cần chứng minh thiệt hại thực tế. Ngưỡng chỉ số đạt mức bồi thường trong 5 ngày liên tiếp là 200mm và 7 ngày liên tiếp là 225mm. Mức chỉ số này cao hơn so với khu vực tỉnh Đồng Tháp, do đó thanh viên tham gia bảo hiểm rất khó được bồi thường. Dẫn đến dù các chính sách của doanh nghiệp bảo hiểm đưa ra nhiều, nhưng tâm lý bà con nông dân vẫn e ngại.
Việc triển khai bảo hiểm nông nghiệp tại ĐBSCL vẫn chưa đạt được kết quả như kỳ vọng. Ảnh: Kim Anh.
Trong bối cảnh ngành nông nghiệp gặp nhiều rủi ro về dịch bệnh, thiên tai và cạnh tranh chất lượng nông sản… bảo hiểm là vấn đề then chốt cần phát triển. Từ thực trạng trên cho thấy, chính sách hiện hành liên quan đến bảo hiểm nông dân vẫn chưa đủ hấp dẫn và chưa đáp ứng được kỳ vọng của bên cung cấp lẫn thụ hưởng.
Nhất là mô hình bảo hiểm nông nghiệp vẫn chưa được tích hợp chặt chẽ với tín dụng, chuỗi sản xuất, công nghệ số… Trong khi đây là các trụ cột thiết yếu để hình thành hệ sinh thái bảo hiểm nông nghiệp hiện đại, bền vững và hiệu quả.
Giải pháp cho vấn đề trên, ông Bùi Gia Anh đề xuất tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp lý về bảo hiểm nông nghiệp, nhằm tạo điều kiện cho các tổ chức, cá nhân sản xuất nông nghiệp và doanh nghiệp tham gia tích cực hơn.
Bên cạnh đó, Nhà nước cần xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu đầy đủ, chính xác về thị trường bảo hiểm nông nghiệp. Trong đó bao gồm thông tin về thị trường, số liệu thực tế chi trả, tổn thất do thiên tai, dịch bệnh… theo từng địa bàn, ngành hàng. Quan trọng là phải chỉ định một cơ quan, đơn vị quản lý, cung cấp thông tin cơ sở dữ liệu. Như vậy sẽ giúp cho các doanh nghiệp bảo hiểm yên tâm hơn trong vấn đề nghiên cứu, tham gia thị trường bảo hiểm.
Đầu tư hệ thống dữ liệu khí tượng, năng suất, dịch bệnh… giúp doanh nghiệp bảo hiểm thuận lợi thiết kế các sản phẩm sát thực tế. Ảnh: Kim Anh.
Với các cơ quan quản lý nhà nước và doanh nghiệp bảo hiểm cần có sự kết hợp và chịu trách nhiệm tổ chức các chương trình đào tạo, tập huấn nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ tại các doanh nghiệp, địa phương tham gia chương trình bảo hiểm nông nghiệp.
Xác định bảo hiểm nông nghiệp có ý nghĩa quan trọng trong việc phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn, Tổng Thư ký Hiệp hội Bảo hiểm Việt Nam mong muốn một cơ chế phù hợp để phát huy thế mạnh của cả hệ thống chính trị, từ các bộ ngành, chính quyền địa phương. Qua đó, tuyên truyền nâng cao nhận thức có người dân về vai trò của bảo hiểm nông nghiệp. Nếu được tích hợp hiệu quả, bảo hiểm nông nghiệp sẽ không còn là “mảnh ghép thiếu vắng”, mà trở thành điểm tựa vững vàng cho sản xuất nông nghiệp bền vững tại ĐBSCL.
