Bản Sắt hôm nay

Gặp lại chúng tôi, già bản Nguyễn Linh (ở bản Sắt, xã Trường Sơn, tỉnh Quảng Trị), dù năm nay đã qua tuổi 83, nhưng còn khỏe, vui lắm. Ông cứ nói mãi để bà Hồ Thị Bi (vợ) đứng sát bên mấy bao lúa căng đầy để chụp ảnh. “Ở bên bản mới này là yên tâm lắm rồi mà. Mấy năm nay lúa được mùa lớn nên thóc nhà mô cũng đầy mấy chục bao đó. Không lo bị đói khi mưa lũ về mô. Trong bản cũng có người mua sắm máy tuốt lúa, máy xay xát gạo nữa mà. Vui lắm”- già làng hồ hởi nói.

Ký ức vẫn còn…

Trận mưa lũ lớn vào cuối năm 2020, nước dâng lên như xiết. Lũ lên như thốc ăn hết vào sân, vào sàn nhà rồi lên mấp mé bàn. Trong mưa, tiếng sấm dội lên sau núi nghe ầm ầm. Già làng Nguyễn Linh đội mưa đi hết nhà này đến nhà khác để nhắc mọi người dọn hết đồ đạc chạy lên những nhà ở phía cao hơn, sát chân núi tránh lũ.

Sáng ra, trong màn mưa, cánh đồng trước bản thành biển hồ, từng đợt sóng đuổi nhau đập vào hàng chân cột nhà phủ lên bọt đục ngầu. Mấy nhà dưới thấp đã bị lũ ngập chấm mái. May mà trong đêm bà con chạy được lên tá túc ở những nhà cao hơn.

Lũ ở thung lũng bản Sắt lên nhanh mà rút chậm. Sau mấy ngày, bà con dân bản cũng hết cái ăn, hết nước uống. Con đường độc đạo đi vào bản cũng bị mưa lũ xói lở chặn lối. Bộ đội Đồn Biên phòng Làng Mô phải mở đường cắt qua lèn đá, xuyên qua rừng rậm mới đến được với bà con. Bộ đội và chính quyền địa phương còn phát hiện dãy núi sau lưng bản đã có dấu hiệu sụt lở một đường dài và sâu, nguy cơ núi lở có thể xảy ra bất cứ lúc nào.

Bộ đội và các lực lượng được huy động để dựng lán tạm ở phía bên sườn núi đối diện qua thung lũng ngập nước (đó cũng là nơi xây dựng khu tái định cư của bản bây giờ), để đưa bà con đang ở phía núi lở sang ở tạm, tránh mọi rủi ro có thể xảy ra. Già bàn nhớ lại: ‘Khi đó, bà con ai ai cũng lo sợ lắm. Trước mặt là lũ lớn đang vật. Sau lưng là núi lở đã có đất đá nhão đẩy nhau chạy xuống chân núi, tràn cả qua sân mấy nhà ở sát con khe cạn rồi. Tối nằm thao thức nghe núi cứ ì ầm xa xa mà thắt bụng lo cho dân bản đó thôi”.

Lúc đó, 32 hộ dân bản Sắt với gần 150 nhân khẩu đã được Bộ đội Biên phòng hỗ trợ vượt lũ đến khu lán trại tạm để ở. Lương thực, thực phẩm, thuốc men cũng đã được bộ đội gánh, gùi theo đường núi mới mở đưa vào cho bà con để tạm ổn định cuộc sống.

Bản mới bình yên

Sau trận lũ đi qua, tỉnh Quảng Bình (cũ) đã khẩn trương triển khai xây dựng khu tái định cư bản Sắt với

Theo ông Hoàng Mạnh Hà, Chủ tịch UBND xã Trường Sơn cho hay, hiện cuộc sống của bà con vẫn còn gặp không ít khó khăn. Bà con vẫn chưa có điện lưới phục vụ sinh hoạt, chưa có sóng điện thoại để tương tác với bên ngoài với những điều văn minh. “Chính quyền địa phương cũng đang có kế hoạch tạo nguồn vốn đầu tư đường giao thông, điện lưới, sóng điện thoại, hệ thống kênh mương để bà con sản xuất lúa 2 vụ”.

tiêu chí “an toàn, xanh - sạch - đẹp”. Khu tái định cư bản Sắt được quy hoạch khoảng 3 ha và khá bằng phẳng. Bà con vừa có đất để sản xuất lúa nước, trồng rừng để có thu nhập, ổn định đời sống lâu dài.

Với quyết tâm cao nên đến giữa năm 2021, khu tái định cư bản Sắt đã nên hình hài và cuối năm đó, bà con đã chuyển đến nhận nhà, sinh sống nơi vùng đất mới. Tại khu tái định cư, có 34 căn nhà mới cho các hộ dân và một khu trường học được thiết kế 2 tầng. Đây cũng là công trình đa năng vừa là trường học, đồng thời cũng là nhà tránh lũ cộng đồng.

Theo ông Nguyễn Văn Muôn, Trưởng bản Sắt cho hay, hiện bản có 34 hộ với trên 150 nhân khẩu, đều là đồng bào Bru - Vân Kiều. “Trước đây, trong bản phần lớn cũng là nhà tạm bợ. Nay mọi người đều có nhà sàn kiểu mới khang trang, được quy hoạch theo hàng thẳng lối rất đẹp. Bà con cũng được tuyên truyền và tự giác làm vệ sinh, làm sạch sẽ đường đi lối lại nên bản luôn đẹp đó mà”- ông Muôn nói thêm.

Ngày bà con bản Sắt về bản mới thực sự như ngày hội lớn. Già làng Nguyễn Linh và trường bản Muôn đi hết các nhà để dặn dò bà con phải biết giữ vệ sinh, làm sạch sẽ nơi ở, dạy cho con trẻ biết học, biết chơi. “Khi vào nhà mới, nhiều đơn vị, tổ chức, nhà hảo tâm tặng thêm cho bà con những bàn ghế, nồi niêu, chăn màn…nên cuộc sống cũng đầy đủ hơn”- già làng Nguyễn Linh kể thêm.

Đã qua ba mùa mưa bão, người dân bản Sắt đã vững tâm “an cư lạc nghiệp”, không còn mang nỗi lo đè nặng bấy lâu. Bà con mở rộng diện tích canh tác lúa nước, nhận bảo vệ phát triển rừng, nuôi thêm con lợn, đàn gà… nên cuộc sống ngày càng khởi sắc.

Ở gần con đường đi vào bản là ngôi nhà của gia đình chị Nguyễn Thị Hiếu. Nhà chị có 6 người con nhưng cũng không lo thiếu lương thực. Hôm qua chị đi thu hoạch lúa tái sinh trên vùng ruộng gia đình cũng được mấy chục bao. Hôm nay chị nhờ máy tuốt lúa của anh Hồ Văn Mối tuốt hộ. Tiếng máy nổ ù ù, rơm bắn ra xa cuộn lại trong gió.Phía bên họng máy tuốt, thóc vàng tuôn ra đều đều. Chị Hiếu vừa cào thóc vào thúng vừa cho hay: “Bữa mùa cũng thu hoạch được gần 6 tạ, ăn chưa hết. Nay thu hoạch thêm nữa nên nhà không lo thiếu gạo như trước đây”.

Anh Hồ Văn Mối cũng cho hay, khi về bản mới là anh vay mượn đủ 16 triệu để mua cái máy tuốt lúa để vừa làm cho nhà mình, vừa phục vụ bàn con. Anh nói: “Vốn cũng thu được rồi. Bây giờ phục vụ cho bà con là nhiều thôi. Ai có nhiều trả công nhiều, có ít lúa thì trả ít, mà không trả cũng được thôi. Bà con mình cả mà”.

Bản Sắt càng vui hơn khi gần 50 con em trong độ tuổi được đi học tại ngôi trường hai tầng rộng ở trung tâm bản. Cô giáo Hồ Thị Lan giáo viên của trường cho hay: “Các em học chăm chỉ và ngoan lắm. Biết vâng lời cô giáo và bố mẹ. Buổi tối, bản có điện pin mặt trời nên các em cũng có chỗ vui đùa”.

Con đường vào bản dài gần 5 km, hiện đã bê tông được gần 3,5 km, còn lại khoảng 1,5 km đang còn gập ghềnh rãnh sâu. Khi mưa lớn bà con đi lại cũng rất vất vả. Cũng theo Trưởng bản Muôn, con đường đi vào bản luôn ngập sâu bùn đất mỗi khi mưa xuống và ô tô, xe máy cũng không thể vào bản được. Có việc khẩn cấp thì bà con cũng chỉ lội bộ trên đôi chân của mình. “Về sản xuất nông nghiệp thì bà con cũng mong có được hệ thống đập dâng, tuyến kênh mương để sản xuất 2 vụ lúa. Như vậy là đảm bảo lương thực quanh năm”- Trưởng bản Muôn nói thêm.