Một trong những điểm sáng nổi bật của du lịch làng nghề, sinh thái, văn hóa lịch sử ở Bắc Ninh là làng tranh Đông Hồ (phường Song Hồ, thị xã Thuận Thành).
Cách TP Bắc Ninh khoảng 16 km và gần Hà Nội, Đông Hồ từ lâu đã nổi tiếng với nghề làm tranh dân gian hơn 400 năm tuổi. Du khách đến đây không chỉ được tham quan, tìm hiểu văn hóa làng nghề mà còn trực tiếp trải nghiệm quy trình làm tranh dưới sự hướng dẫn của các nghệ nhân. Ngoài ra, làng còn sở hữu nhiều điểm đến ấn tượng như đình Tranh cổ kính, Trung tâm bảo tồn tranh dân gian Đông Hồ, nhà trưng bày lịch sử tranh và các buổi biểu diễn dân ca quan họ.
Du khách đến làng tranh Đông Hồ không chỉ được tham quan mà còn được trải nghiệm quy trình làm tranh dưới sự hướng dẫn của các nghệ nhân. Ảnh: Sở Văn Hóa Bắc Ninh.
Không kém phần hấp dẫn là làng gốm Phù Lãng (thị xã Quế Võ) hình thành từ thế kỷ XIV. Sản phẩm gốm của làng nghề này nổi tiếng với chất men tự nhiên, kỹ thuật đắp nổi độc đáo và họa tiết giàu tính mỹ thuật. Sau thời gian trầm lắng, hiện nay làng đang hồi sinh mạnh mẽ với hơn 200 lò nung đỏ lửa. Du khách đến đây không chỉ được tận mắt chứng kiến quy trình làm gốm mà còn được trực tiếp tham gia các công đoạn như nhào đất, tạo hình, đắp hoa văn... trải nghiệm một phần đời sống lao động của nghệ nhân.
Cùng với hai điểm đến tiêu biểu trên, Bắc Ninh còn có hơn 120 làng nghề thủ công, trong đó 62 làng nghề truyền thống như: chạm khắc gỗ Đồng Kỵ, Phù Khê; đúc đồng Đại Bái; bánh phu thê Đình Bảng; rèn sắt Đa Hội; mây tre đan Xuân Hội... Đây là những điểm đến tiềm năng trong phát triển du lịch làng nghề, góp phần gìn giữ và quảng bá giá trị văn hóa truyền thống.
Bên cạnh làng nghề, mô hình du lịch nông nghiệp - sinh thái cũng đang được chú trọng phát triển. Nhiều trang trại nông nghiệp công nghệ cao như Delco Farm (TX Thuận Thành), nông trại Liêm Anh (huyện Tiên Du), mô hình trồng tía tô trong nhà kính (huyện Lương Tài), HTX rau an toàn Ngăm Mạc (huyện Gia Bình)... đã kết hợp tham quan - nghỉ dưỡng - trải nghiệm, mang đến những hoạt động hấp dẫn như hái rau sạch, thưởng thức trái cây tại vườn, chụp ảnh check-in, mua sắm nông sản tại chỗ...
Với lợi thế là vùng đất có truyền thống văn hóa lâu đời, Bắc Ninh hiện sở hữu 1.589 di tích (trong đó có 5 di tích quốc gia đặc biệt), 599 lễ hội truyền thống và 4 di sản được UNESCO công nhận: Dân ca Quan họ, Ca trù, Nghi lễ kéo co Hữu Chấp, Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ. Những di sản này là nền tảng để phát triển sản phẩm du lịch văn hóa đặc sắc, nhất là các tour tham quan làng Quan họ gốc, học hát dân ca, trải nghiệm trò chơi dân gian, học làm nghề...
Ông Nguyễn Trung Khuê - Phó Giám đốc Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch tỉnh Bắc Ninh cho biết, việc kết hợp giữa yếu tố truyền thống và hiện đại, giữa tâm linh và trải nghiệm đang tạo sức hút mới cho du lịch Bắc Ninh. Trong năm 2024 và đầu 2025, lượng khách đến Bắc Ninh tăng trưởng tới 40%/năm.
Du khách sẽ được thưởng thức, giao lưu dân ca quan họ. Ảnh: N Hữu.
Để đa dạng hóa sản phẩm, tỉnh đang phục dựng không gian văn hóa ẩm thực làng Quan họ tại làng Diềm (TP Bắc Ninh), tổ chức các gói dịch vụ ẩm thực truyền thống tại các điểm du lịch cộng đồng, phát triển tuyến phố ẩm thực đêm tại TP Bắc Ninh và TP Từ Sơn. Đồng thời, định hướng các công ty lữ hành xây dựng các tour du lịch kiểu mẫu; phát triển sản phẩm OCOP gắn với du lịch; nâng cao kỹ năng chế biến món ăn truyền thống để thu hút du khách quốc tế.
Tỉnh cũng đang triển khai Đề án xây dựng thí điểm sản phẩm OCOP du lịch giai đoạn 2023–2025 với tổng kinh phí hơn 60 tỉ đồng, tập trung vào du lịch nông nghiệp, làng nghề và di sản văn hóa. Mục tiêu là phát triển du lịch xanh, bền vững, gắn với xây dựng nông thôn mới.
Ngoài ra, các điểm du lịch văn hóa - lịch sử nổi bật như Đền Đô, Chùa Dâu, Chùa Bút Tháp, Phật Tích, Lăng Kinh Dương Vương… kết hợp với các lễ hội đặc sắc như Hội Lim, lễ hội Chùa Dâu, đền Đô cũng được chú trọng quảng bá, gắn kết với các tour du lịch sinh thái, nông nghiệp.
Ngành du lịch Bắc Ninh đang đẩy mạnh quảng bá điểm đến, tổ chức xúc tiến du lịch trong và ngoài tỉnh, hỗ trợ các địa phương bảo tồn, khai thác giá trị văn hóa phục vụ phát triển du lịch nông thôn, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững và tạo sinh kế cho người dân ngay trên quê hương mình.
