Áo bà ba được xem như một trang phục đặc trưng của người dân sông nước Nam bộ. Bên cạnh sự gần gũi và sự thân thương, áo bà ba đã thành một di sản văn hóa phản ánh tinh thần thẩm mỹ mà tổ tiên để lại cho con cháu hôm nay.

Festival Áo bà ba được chọn làm điểm nhấn cho dịp kỷ niệm 20 năm thành lập tỉnh Hậu Giang. Festival Áo bà ba không chỉ phô diễn vẻ đẹp áo bà ba, mà còn giới thiệu một số đặc sản vùng đất Hậu Giang như khóm Cầu Đúc, cá thát lát...

Công chúng thực sự ấn tượng với những bộ sưu tập áo bà ba làm bằng vải sợi khóm Cầu Đúc kết hợp tơ tằm do các nghệ nhân dệt tơ tằm ở Bảo Lộc (tỉnh Lâm Đồng) và Nha Xá (tỉnh Hà Nam) thực hiện.

Nhà thiết kế Minh Hạnh với vai trò tổng đạo diễn Festival Áo bà ba, chia sẻ: “Thông điệp mà Festival Áo bà ba muốn truyền tải là sự thấu hiểu những bản sắc văn hóa của miền sông nước Nam Bộ. Chính bản sắc văn hóa của mỗi dân tộc là thông điệp có giá trị cho cuộc sống và định vị thương hiệu cho dân tộc mình”.

Nhiều nhà thiết kế được mời tham dự Festival Áo bà ba cũng không giấu giếm sự hào hứng cá nhân. Nhà thiết kế Huệ Thi đưa ra bộ sưu tập áo bà ba kết hợp khăn rằn Nam bộ, bày tỏ: Dù đã là trang phục quen thuộc, nhưng mỗi lần nhìn áo bà ba, tôi lại có những cảm xúc đặc biệt”.

Lần đầu tiên có Festival dành cho áo bà ba, nên người dân Hậu Giang hưởng ứng rất nồng nhiệt. Sự kiện 500 tiểu thương ở chợ Vị Thanh đồng loạt mặc áo bà ba, đã trở thành một hình ảnh đáng nhớ.

Theo các sử liệu, áo bà ba xuất hiện vào nửa đầu thế kỷ 19, được học giả Trương Vĩnh Ký cách tân từ áo của người dân đảo Penang (người Malaysia gốc Hoa) cho phù hợp với người Việt. Áo bà ba đã đi cùng người dân sông nước qua những thăng trầm, thể hiện ở những câu ca dao như “Trời mà bắt chết thời thôi/ Nếu còn, thời sẽ no xôi chán chè”, hoặc trong những điệu hát huê tình “Đời phải đời thịnh trị/ Cuộc phải cuộc văn minh/ Kìa là gió mát trăng thanh/ Biết đâu nhơn đạo bày tình cho vui”.

Trong cuốn sách biên khảo “Văn minh miệt vườn”, nhà văn Sơn Nam cho biết: “Ở miệt Hậu Giang thời Pháp thuộc, cái áo dài đàn ông không được thông dụng cho lắm. Kiểu quần áo bà ba là tiện lợi nhứt, đồng thời quần áo bà ba cũng tiêu biểu cho sự trang nghiêm trong giới trung lưu... Tại trường tiểu học, sơ học và luôn cả trung học, học trò mặc áo bà ba lúc ngồi học. Áo bà ba gọn gàng, cởi ra bận vào dễ dàng, giúp con người đi đứng khoan thai”.

Áo bà ba đã đi vào tác phẩm nghệ thuật như một biểu tượng đầy sức sống. Ví dụ, ca khúc “Chiếc áo bà ba” của Trần Thiện Thanh gây xao xuyến: “Chiếc áo bà ba trên dòng sông thăm thẳm/ Thấp thoáng con xuồng bé nhỏ mong manh/ Nón lá đội nghiêng tóc dài con nước đổ/ Hậu Giang ơi em vẫn đẹp ngàn đời”.

Tại tọa đàm “Áo bà ba xưa và nay – Những cung bậc cảm xúc” trong khuôn khổ Festival Áo bà ba, các diễn giả nổi tiếng như Nghệ sĩ Nhân dân Trà Giang hoặc đạo diễn Xuân Phượng đều thừa nhận áo bà ba mang lại cho phụ nữ nét mộc mạc, chân phương và duyên dáng.

Qua gần hai thế kỷ đồng hành văn minh miệt vườn, áo bà ba có nhiều biến tấu về chất liệu và kiểu dáng. Ngoài áo bà ba cổ tròn truyền thống, còn có áo bà ba cổ cánh én, áo bà ba cổ trái tim, áo bà ba tay dài, áo bà ba tay lỡ...

Tuy Hòa