Vĩnh Long: Quản lý tài nguyên, bảo vệ môi trường gắn với tăng trưởng xanh

Sử dụng hiệu quả tài nguyên, bảo vệ môi trường

Trong bối cảnh cả nước triển khai Nghị quyết 18-NQ/TW về quản lý, sử dụng đất đai và Nghị quyết 120/NQ-CP về phát triển bền vững ĐBSCL, tỉnh Vĩnh Long xác định công tác quy hoạch, quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường là nhiệm vụ trọng tâm giai đoạn mới.

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường Vĩnh Long, cơ cấu sử dụng đất của tỉnh đã dịch chuyển đúng hướng: giảm đất nông nghiệp, tăng đất phi nông nghiệp, đồng thời duy trì diện tích lúa bảo đảm an ninh lương thực. Hiện hơn 72% diện tích tự nhiên là đất nông nghiệp, trong đó có 170 nghìn ha lúa, 220 nghìn ha cây lâu năm, 113 nghìn ha nuôi thủy sản. Đàn gia súc, gia cầm gần 24 triệu con. Nhiều vùng sản xuất tập trung, cánh đồng lớn và khu nông nghiệp công nghệ cao được hình thành, phù hợp định hướng phát triển hiện đại và bền vững.

Khoáng sản được quản lý, khai thác hợp lý, chủ yếu cát sông và đất sét. Tỉnh hiện có 26 mỏ cát được cấp phép với trữ lượng 21,65 triệu m3, phục vụ các công trình trọng điểm. Tài nguyên nước phong phú từ sông Tiền, sông Hậu và kênh rạch, đáp ứng sinh hoạt, sản xuất và nuôi thủy sản. Các công trình kiểm soát mặn, chống sạt lở đã được đầu tư, cùng với khai thác nước ngầm hợp lý để dự phòng mùa hạn mặn.

Về môi trường, tỷ lệ thu gom rác thải sinh hoạt đạt trên 95% ở đô thị, 90% ở nông thôn; chất thải y tế xử lý đạt chuẩn 100%.

Để bảo vệ sản xuất, Vĩnh Long đã xây dựng 28 tuyến đê dài gần 1.100 km, trên 9.700 cống thủy lợi và 40 trạm bơm điện, bảo vệ hơn 210 nghìn ha đất nông nghiệp. Trên 30 trạm quan trắc tự động dọc sông Tiền, sông Hậu và cửa biển giúp cảnh báo sớm cho hơn 95% diện tích lúa, cây ăn trái trọng điểm. Nhiều mô hình thích ứng biến đổi khí hậu như lúa – tôm, lúa giảm phát thải giúp giảm 15-20% khí nhà kính, tăng giá trị sản phẩm 10-12%/ha.

Tuy vậy, quản lý tài nguyên môi trường vẫn còn hạn chế. Một số quy hoạch lập trước sáp nhập chưa phù hợp địa giới mới, kế hoạch sử dụng đất thực hiện chỉ đạt 30-40%. Khoảng 60% đất nông nghiệp bị thoái hóa, ảnh hưởng năng suất. Nguồn cát sông chưa đáp ứng đủ nhu cầu, nước ngầm suy giảm, phân bố không đều. Xử lý rác thải chủ yếu bằng chôn lấp gây ô nhiễm; tiến độ các dự án xử lý còn chậm. Biến đổi khí hậu ngày càng khắc nghiệt, sạt lở, sụt lún đất diễn ra nhiều nơi, đe dọa an ninh và đời sống người dân.

Giai đoạn mới, tập trung bảo vệ môi trường toàn diện

Trước bối cảnh ĐBSCL tiếp tục chịu nước biển dâng và thời tiết cực đoan, Vĩnh Long xác lập tầm nhìn phát triển tích hợp, phân định rõ vùng nông nghiệp hàng hóa, quản lý tài nguyên theo nguyên tắc “một bản đồ – một hồ sơ” gắn với kịch bản nước biển dâng.

Theo Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Vĩnh Long lần thứ I (2025-2030), ngành Nông nghiệp và Môi trường đề ra một số mục tiêu trọng tâm: tốc độ tăng trưởng GRDP khu vực nông – lâm – thủy sản 2,77%, phấn đấu 3,5-4%/năm; đến 2030 hoàn thiện cơ sở dữ liệu đất đai số; 100% khu công nghiệp mới có hệ thống xử lý nước thải đạt chuẩn; phục hồi toàn bộ diện tích sau khai thác khoáng sản.

Tỉnh duy trì che phủ rừng 2,3%, mở rộng rừng ngập mặn ven biển; thu gom xử lý 99% rác thải đô thị, 95% rác thải nông thôn; giảm ít nhất 10% phát thải khí nhà kính trong nông nghiệp; 100% dân cư nông thôn dùng nước sạch, hợp vệ sinh.

Về sản xuất, giữ ổn định 150-160 nghìn ha lúa, sản lượng khoảng 2 triệu tấn/năm; nâng diện tích dừa lên 134 nghìn ha, trong đó 50% đạt chuẩn hữu cơ quốc tế; giá trị sản xuất bình quân 320 triệu đồng/ha/năm.

Để đạt mục tiêu nêu trên, Vĩnh Long triển khai 6 nhóm nhiệm vụ: hoàn thiện quy hoạch tích hợp; quản lý bền vững đất đai, nước, khoáng sản; bảo vệ môi trường toàn diện; thích ứng biến đổi khí hậu, nhân rộng mô hình sản xuất bền vững; ứng dụng khoa học – công nghệ, chuyển đổi số; đồng thời hoàn thiện cơ chế, huy động nguồn lực và tăng cường liên kết vùng.

Bế mạc Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Vĩnh Long lần thứ I nhiệm kỳ 2025-2030 chiều 3/10, các đại biểu nhất trí cao với 31 chỉ tiêu chủ yếu, 6 nhiệm vụ trọng tâm, 3 đột phá, 12 nhóm giải pháp. Mục tiêu tăng trưởng GRDP toàn tỉnh bình quân 10%/năm; trong đó nông – lâm – thủy sản 2,77%, công nghiệp – xây dựng 16,83%, dịch vụ 10,71%. GRDP theo giá hiện hành đạt 589.730 tỷ đồng, chiếm 2,46% GDP cả nước; cơ cấu kinh tế gồm nông nghiệp 23,86%, công nghiệp – xây dựng 34,66%, dịch vụ 37,33%, thuế sản phẩm 4,15%.