Phân loại rác tại nguồn: Bắt đầu từ mỗi gia đình

Người dân chủ động, chính quyền đồng hành

Gia đình anh Đỗ Văn Lợi, trú thôn 2, xã Quảng Tín, tỉnh Lâm Đồng hằng ngày phát sinh lượng rác sinh hoạt không nhỏ do có đến năm nhân khẩu. Dù sinh sống ở vùng sâu nên xa bãi rác tập trung, anh Lợi vẫn cố gắng tự giác phân loại. Anh gom rác thải sinh hoạt, tách riêng từng loại trước khi xử lý. Với rác hữu cơ dễ phân hủy, anh tận dụng làm phân bón. Riêng đối với rác khó xử lý anh chia nhỏ và đem đốt dần.

“Chúng tôi hiểu rõ nếu không phân loại, rác sinh hoạt chất chồng sẽ gây hại lâu dài. Tôi mong địa phương có thêm điểm tập kết, đơn vị thu gom thường xuyên để bà con vùng xa cùng thực hiện tốt hơn”, anh Lợi chia sẻ.

Cũng theo anh Lợi, lượng rác thải sinh hoạt hằng ngày ở trong người dân là rất lớn nhưng do ở vùng sâu vùng xa các đơn vị thu gom rác không vào đến nơi nên tình trạng vứt rác bừa bãi vẫn còn diễn ra. Đặc biệt, đến thời điểm này ngoài rác dễ xử lý còn những loại rác như chai lọ bằng nhựa, một số bao bì thuốc bảo vệ thực vật thì đa phần buộc phải đốt hoặc chôn lấp ở phần đất của mỗi gia đình nên mối nguy về môi trường vẫn còn rất lớn. 

Ông Nguyễn Trung Quang, Trưởng thôn 2, xã Quảng Tín cho biết, công tác tuyên truyền đã giúp hạn chế đáng kể tình trạng vứt rác bừa bãi, nhưng để xử lý rác sinh hoạt ở nông thôn an toàn, cần có hệ thống xử lý bài bản. Ông mong địa phương sớm có chủ trương, chính sách hỗ trợ, tạo điều kiện để các đơn vị thu gom phối hợp chặt chẽ với người dân, hình thành mối liên kết bền vững trong công tác thu gom, xử lý rác thải.

"Hiện nay bãi rác nằm xa trung tâm và xã Quảng Tín chưa có bãi rác đủ chuẩn nên các đơn vị thu gom chưa đến từng ngõ ngách của người dân. Do đó, mong muốn thời gian tới các ngành chức năng quan tâm xây dựng bãi rác tập trung gần trung tâm xã để việc thu gom được thuận lợi, bà con không phải tự đốt gây ô nhiễm môi trường", ông Quang mong muốn. 

Ông Nguyễn Văn Sáng, Chủ tịch UBND xã Quảng Tín cho biết, sau sáp nhập, địa bàn xã rộng, dân cư phân tán nên công tác thu gom rác gặp nhiều trở ngại. Trong khi đó, chi phí vận chuyển cao khiến cả đơn vị thu gom lẫn người dân đều khó khăn. Trước thực tế đó, chính quyền xã đã ban hành văn bản yêu cầu các hộ gia đình ký kết với đơn vị thu gom rác thải, đồng thời đẩy mạnh vận động người dân phân loại rác tại nguồn, tận dụng rác hữu cơ làm phân bón. Đây được xem là giải pháp thiết thực, vừa giảm khối lượng rác thải ra môi trường, vừa tiết kiệm chi phí và nâng cao trách nhiệm cộng đồng.

"Quan điểm của địa phương là không để rác thải tồn động gấy ảnh hưởng môi trường. Đặc biệt, đối với rác thải nguy hại trong sản xuất nông nghiệp như vỏ, bao bì thuốc trừ sâu...chúng tôi luôn đẩy mạnh tuyên truyền vận động bà con phải thu gom tới các hố chung hoặc tập kết đợi đơn vị thu gom", ông Sáng chia sẻ.

Khi tuyên truyền chạm đến ý thức cộng đồng

Trong những năm qua, tỉnh Lâm Đồng đã chú trọng công tác phân loại rác tại nguồn, coi đây là giải pháp giảm áp lực môi trường. Hiện toàn tỉnh phát sinh chất thải rắn sinh hoạt khoảng 2.550 tấn/ngày, tương đương khoảng 940.000 tấn/năm (Khu vực 1 khoảng 1.070 tấn/ngày, Khu vực 2 khoảng 1.050 tấn/năm và Khu vực 3 khoảng 470 tấn/ngày).

Mức phát sinh trung bình dao động từ 0,7–1,1 kg/người/ngày ở khu vực đô thị, và khoảng 0,4–0,6 kg/người/ngày ở nông thôn. Tuy nhiên, tỷ lệ thu gom, xử lý vẫn chưa đồng đều giữa các vùng: khu vực đô thị đạt 90–95%, nhưng nhiều địa phương nông thôn mới chỉ đạt 60–75%.

Tuy nhiên, địa bàn rộng, hạ tầng xử lý chưa đồng bộ, chi phí vận chuyển cao khiến việc thu gom còn nhiều khó khăn. Trước thực tế đó, chính quyền các cấp đẩy mạnh tuyên truyền, vận động người dân phân loại rác tại nguồn, tận dụng rác hữu cơ làm phân bón, đồng thời tham mưu giải pháp đầu tư xử lý bài bản, bền vững.

Xác định tầm quan trọng của phân loại rác tại nguồn, trong kế hoạch năm 2025, Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Lâm Đồng đã chú trọng công tác tuyên truyền, tập huấn và hướng dẫn. Sở đã ban hành nhiều văn bản quan trọng, trong đó có Văn bản số 798/SNNMT-TTBVTV ngày 01/8/2025 về việc thu gom, xử lý bao gói thuốc bảo vệ thực vật, phụ phẩm cây trồng phát sinh từ sản xuất nông nghiệp, kèm theo tài liệu tuyên truyền cho UBND cấp xã triển khai.

Bên cạnh đó, ngày 21/5/2025, Sở Nông nghiệp và Môi trường Lâm Đồng cũ đã ban hành Văn bản số 1548/SNNMT-MT gửi các đơn vị cung ứng dịch vụ thu gom và xử lý chất thải rắn trên địa bàn tỉnh, yêu cầu lập phương án giá dịch vụ. Đến ngày 22/7/2025, Sở tiếp tục có Văn bản số 312/SNNMT-MT để đôn đốc triển khai. Đây là bước quan trọng nhằm xây dựng giá dịch vụ tối đa, tạo cơ sở cho việc triển khai đồng bộ trên phạm vi toàn tỉnh.

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Lâm Đồng, trong thời gian tới, công tác tuyên truyền sẽ tập trung vào hướng dẫn cụ thể cho người dân, nhất là vùng sâu, vùng xa. Việc nâng cao nhận thức cộng đồng sẽ được lồng ghép vào các buổi họp thôn, sinh hoạt hội đoàn thể, cùng với việc phổ biến các văn bản pháp luật như Luật Bảo vệ môi trường 2020 và Thông tư số 02/2022/TT-BTNMT của Bộ Tài nguyên và Môi trường nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường.

Trong bối cảnh cả nước đang triển khai các chương trình hành động vì môi trường xanh – sạch – đẹp, Lâm Đồng đã và đang đi theo hướng bền vững, lấy tuyên truyền làm nền tảng, lấy cộng đồng làm trung tâm. Khi có sự đồng hành giữa Nhà nước, địa phương và người dân, công tác phân loại rác tại nguồn sẽ không còn là khẩu hiệu, mà trở thành hành động thiết thực vì môi trường hôm nay và cho thế hệ mai sau.