Dù hồ Dầu Tiếng chỉ xả lũ 200 - 300 m³/giây nhưng nhiều khu vực vùng hạ du bị ngập cục bộ, ảnh hưởng sản xuất, sinh kế người dân.
Với dung tích hơn 1,5 tỷ mét khối nước, hồ Dầu Tiếng là công trình thủy lợi lớn nhất Đông Nam Bộ, có lưu lượng xả lũ tối đa 2.800 mét khối/giây. Tuy nhiên, chỉ với lưu lượng 200 - 300 mét khối/giây trong đợt xả vừa qua, nhiều khu vực hạ du đã bị ngập cục bộ, cho thấy nguy cơ tiềm ẩn nếu không có giải pháp ứng phó kịp thời.
Ghi nhận trên tuyến đê bao ven sông Sài Gòn, đoạn qua xã Dầu Tiếng, nước dâng gây ngập nhiều diện tích cao su, hoa màu, ao cá. Không ít hộ dân bị thiệt hại nặng, kinh tế giảm sút.
Tại vườn cao su của ông Nguyễn Văn Dũng, dù có hệ thống đê bao nhưng nước vẫn tràn ngập, có nơi sâu hơn một mét, khiến việc sản xuất bị đình trệ.
Ông Nguyễn Văn Dũng, Ấp Núi Lở, xã Dầu Tiếng, TP.HCM: Ở phía sau ngập 1 m, phía trên gò cao ngập khoảng 3 tất, nước như vậy đâu có cạo mũ được đâu, nước còn ảnh hưởng đến rễ, mủ cũng chẳng có, sáng giờ chỉ cạo được 2 luồng cây chỉ được gần 10 kg mủ, mọi khi 70-80 kg”
Chị Phạm Thị Bé, ấp Núi Lở, xã Dầu Tiếng, TP.HCM:Mỗi lần hồ Dầu Tiếng xả lũ thì ở đây nước ngập tràn, tràn cả bờ ao của tôi. Tôi cũng có gia cố, đắp thêm, nhưng nhiều khi nước ngoài sông dâng cao, tràn lên rồi tràn vô bờ bao.
Không chỉ sản xuất nông nghiệp bị ảnh hưởng, mà hoạt động kinh doanh, buôn bán của người dân khu vực ven hồ cũng chịu nhiều tác động. Nhiều hàng quán ven sông, nằm sát chân đê, bị nước tràn vào, bàn ghế ngập sâu, việc buôn bán đình trệ. Người dân chỉ còn biết kê cao tài sản, chờ nước rút.
Anh Nguyễn Chí Tâm, Quản lý quán ăn Núi Lở, xã Dầu Tiếng, TP.HCM:Việc xả lũ thì tùy theo lượng nước, có khi nước cao, hồ xả khoảng 400 mét khối/giây thì nước dâng lên ngập gần một mét tới nền quán. Còn khi xả ít, khoảng hơn 200 mét khối/giây thì nước chỉ dâng thấp thôi. Theo tôi thấy thì việc xả cũng giống như con nước thủy triều, lúc lớn lúc ròng, chứ không phải lúc nào cũng cố định.
Trước thực trạng ngập úng cục bộ diễn ra nhiều năm liền, đặc biệt sau mỗi đợt hồ Dầu Tiếng xả lũ, chính quyền địa phương đã ghi nhận và phối hợp cùng các đơn vị chuyên ngành tiến hành khảo sát, đánh giá nguyên nhân để có hướng khắc phục.
Ông Cao Trọng Sỹ, Phó Trưởng phòng Kinh tế xã Dầu Tiếng, TP.HCM:Bên UBND xã cũng đã phối hợp với công ty khai thác thủy lợi miền Nam nắm được tình hình, là do việc ngập úng ảnh hưởng từ nhiều yếu tố. Chúng tôi cũng sẽ có báo cáo chi tiết trình UBND TP.HCM xem xét có hướng chủ trương đầu tư tuyến đường đê bao này. UBND xã Dầu Tiếng cũng sẽ nắm bắt tình hình, vận động người dân đảm bảo cây cối cây trồng, vật nuôi nhất là khi hồ Dầu Tiếng xả lũ.
Hồ Dầu Tiếng đóng vai trò quan trọng trong việc điều tiết nguồn nước cho sản xuất, sinh hoạt, cũng như cắt giảm lũ cho hạ du. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, việc xả lũ dù ở lưu lượng nhỏ vẫn có thể gây ngập cục bộ, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống và sinh kế của người dân vùng ven hồ.
Để đảm bảo an toàn công trình và ổn định sản xuất, các ngành chức năng cần sớm đầu tư nâng cấp hệ thống đê bao, cống thoát lũ và khu tái định cư cho những hộ dân nằm trong vùng nguy cơ cao. Song song đó, chính quyền địa phương và người dân cần tăng cường phối hợp, chủ động ứng phó với tình huống mưa lũ cực đoan, nhất là trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng diễn biến phức tạp. Chỉ khi có sự vào cuộc đồng bộ, lâu dài, bài toán an toàn vùng hạ du hồ Dầu Tiếng mới có thể được giải quyết một cách bền vững.
