Thủy lợi Nghệ An linh hoạt ứng phó giữa khó khăn chất chồng

MC dẫn: Toàn tỉnh Nghệ An có trên 1.000 hồ chứa cùng hàng loạt công trình thủy lợi các loại, đây là lợi thế lớn trong sản xuất nông nghiệp, phục vụ dân sinh và doanh nghiệp tham gia đầu tư, đồng thời phát huy hiệu quả chức năng điều tiết lũ, qua đó giảm thiểu rủi ro khi thiên tai kéo về.

MC: Không quá lời khi khẳng định hệ thống công trình thủy lợi giữ vai trò đặc biệt quan trọng trong nhiệm vụ phát triển kinh tế xã hội của tỉnh Nghệ An. Tuy nhiên bài toán hóc búa nhất lúc này là phần lớn các công trình xây dựng từ lâu, qua thời gian cơ bản đều xuống cấp trầm trọng, trong khi nguồn lực phân bổ để duy tu, nâng cấp rất hạn hẹp, điều này vô hình chung kéo theo áp lực bộn bề cho các bên liên quan. Muốn duy trì hoạt động xuyên suốt, đòi hỏi tỉnh Nghệ An phải xây dựng phương án vận hành tối ưu nhất.

PV ông Nguyễn Trường Thành, Chi Cục trưởng Chi cục Chăn nuôi và Thú y Nghệ An: “Để đảm bảo công tác phòng chống thiên tai cho hệ thống công trình thủy lợi, ngay từ đầu năm UBND tỉnh, Ban Chỉ huy PCTT – TKCN tỉnh, Sở Nông nghiệp và Chi cục Thủy lợi đã chỉ đạo, đôn đốc các địa phương xây dựng phương án phòng chống thiên tai đối với các công trình thủy lợi chi tiết, cụ thể để khi có thiên tai xảy ra thì chúng ta không bị lúng túng. Cũng nhờ sự chỉ đạo sát sao như thế, trong những năm qua, mặc dù thiên tai rất bất lợi nhưng cơ bản các công trình thủy lợi của chúng ta vẫn giữ được an toàn.

MC: Tại Nghệ An, các công trình thủy lợi nhỏ được giao cho địa phương quản lý, trong khi các Công ty thủy lợi trên địa bàn chịu trách nhiệm giám sát, quán xuyến các công trình quy mô vừa và lớn. Đứng đầu trong hệ thống là Công ty TNHH MTV Thủy lợi Nam Nghệ An, đơn vị đang quản lý tổng cộng 13 hồ chứa và 44 trạm bơm trong toàn bộ hệ thống.

Ông Tạ Duy Hiền, Phó Giám đốc Công ty TNHH Thủy lợi Nam Nghệ An nhấn mạnh, không như các hệ thống công trình thủy lợi “tự chảy” khác trên địa bàn, trong phạm vi quản lý của công ty cơ bản sử dụng bơm điện 100% mới vận hành, hoạt động được. Do phụ thuộc hoàn toàn vào thủy triều của sông Lam nên đơn vị phải cắt cử nhân lực trực thường xuyên tại hiện trường, lúc cao điểm anh em công nhân phải túc trực 24/24, phân bổ 3 ca mỗi ngày để chủ động điều tiết. Ban lãnh đạo công ty cũng thường xuyên bám sát cơ sở để nắm bắt kịp thời những điểm xung yếu, từ đó có chỉ đạo sát sao để vận hành thiết bị hiệu quả, vừa để phục vụ nhu cầu của bà con, đồng thời hoàn thành kế hoạch của tỉnh giao.

PV ông Tạ Duy Hiền, Phó Giám đốc Công ty TNHH Thủy lợi Nam Nghệ An: “Công ty TNHH MTV Thủy lợi Nam hiện nay có trên 460 cán bộ công nhân viên, ngay từ đầu năm Công ty đã được UBND tỉnh, các Sở, ban ngành giao kế hoạch sản xuất để thực hiện nhiệm vụ chính trị trong hệ thống Nam Nghệ An. Với điều kiện hiện nay, mặc dù các cơ sở vật chất, công trình đã xuống cấp nhưng chủ trương của Đảng ủy, Ban Giám đốc công ty đã giao cho anh em phải thường xuyên kiểm tra, duy tu, bảo dưỡng, chủ động trong mọi tình huống để hạn hán cũng đảm bảo khắc phục triệt để, chống hạn cho tốt. Bão lụt chủ động toàn bộ các công trình để tiêu úng kịp thời, không để ngập úng trong hệ thống Nam Nghệ An làm ảnh hưởng đến bà con nhân dân cũng như bản thân người lao động của công ty”.

MC: Đối diện với muôn vàn khó khăn, thách thức nhưng bằng sự chủ động và linh hoạt cần thiết, Công ty TNHH Thủy lợi Nam Nghệ An đã vận hành hiệu quả hệ thông công trình thủy lợi trên địa bàn, qua đó góp phần quan trọng vào nhịp độ phát triển chung, đặc biệt là khía cạnh sản xuất nông nghiệp. Một trong những công trình phát huy tốt giá trị là Bara Nghi Quang, dù cho tuổi thọ của hệ thống đã xuýt soát 30 năm.

PV ông Tuấn: “Công trình Bara Nghi Quang là một công trình trọng điểm của hệ thống Thủy lợi Nam Nghệ An, chức năng, nhiệm vụ là ngăn mặn, giữ ngọt và tiêu thoát lũ cho khoảng 70.000 ha và cấp nước dân sinh. Công trình phát huy rất hiệu quả. Công trình đưa vào sử dụng từ năm 1997, đến bây giờ đã xuống cấp trầm trọng và chưa được nâng cấp kịp thời, các cửa hỏng hóc rất nhiều. Để phục vụ sản xuất đơn vị đã có nhiều giải pháp khắc phục, làm kín để ngăn mặn giữ ngọt”.

MC: Bất kể thời gian, thiên tai, bão lũ đã tác động và bào mòn nặng nề nhưng hệ thống thủy lợi vẫn đang giữ vai trò chủ đạo, tác động toàn diện đến mọi mặt đời sống xã hội. Với địa bàn xã Trung Lộc, các công trình thủy lợi cùng lúc kiêm nhiều vai, đáng nói nhiệm vụ nào cũng phát huy giá trị đậm nét.

PV ông Lê Thanh Hải, Phó Chủ tịch UBND xã Trung Lộc: “Về tình hình sản xuất trên địa bàn xã Trung Lộc thì bà con nông dân chủ yếu tập trung vào một số loại cây trồng chính là cây lúa, rau màu, dưa, ngô, lạc với tổng diện tích khoảng 1.500 ha. Đối với các loại cây trồng trên thì nhu cầu tưới tiêu rất quan trọng, hệ thống công trình thủy lợi đã đáp ứng được 80%. Ngoài phục vụ sản xuất nông nghiệp thì hệ thống tưới tiêu còn có ý nghĩa rất quan trọng trong phục vụ đời sống của nhân dân, đó là đảm bảo cho công tác tiêu nước, chống ngập úng trong các khu dân cư”.

MC: Từ kết quả thực tiễn thấy rằng vai trò của hệ thống công trình thủy lợi gắn liền với nhịp độ phát triển của tỉnh Nghệ An, quan trọng là thế nhưng tiếc thay chưa được đầu tư đúng mức, nhìn chung chưa đáp ứng được nhu cầu đặt ra.

Việc các doanh nghiệp thủy lợi đang phải duy trì hoạt động dưới hình thức giật gấu vá vai không phải là giải pháp tối ưu, lúc này đây số đông cần một quyết sách mang tính bước ngoặt, một cơ chế đột phá xứng tầm.