Giảm nghèo không chỉ là một nhiệm vụ kinh tế mà còn là một vấn đề chính trị, xã hội và nhân văn sâu sắc. Qua gần 40 năm đổi mới, xóa đói giảm nghèo trở thành ưu tiên hàng đầu trong mọi chiến lược phát triển kinh tế-xã hội của Việt Nam.
Giảm nghèo Với tư tưởng “lấy dân làm gốc”, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhiều lần nhắc nhở: “Chúng ta phải thực hiện ngay: làm cho dân có ăn, làm cho dân có mặc, làm cho dân có chỗ ở, làm cho dân có học hành”. Quan điểm của Người đã trở thành kim chỉ nam để suốt 80 năm qua, Việt Nam kiên trì, nghị lực, đoàn kết thực hiện cuộc “cách mạng” xóa đói, giảm nghèo, tạo nên kỳ tích đáng tự hào.
Chiến tranh, đạn bom đã từng cày nát mảnh đất này. Thiếu ăn, thiếu mặc, mù chữ…, nghèo đói và lạc hậu vây bủa lấy cuộc sống của hàng triệu người dân. Trong bối cảnh đó, Đảng và Nhà nước đã nhận thức rõ rằng: giảm nghèo không chỉ là một nhiệm vụ kinh tế mà còn là một vấn đề chính trị, xã hội và nhân văn sâu sắc. Qua gần 40 năm đổi mới, xóa đói giảm nghèo trở thành ưu tiên hàng đầu trong mọi chiến lược phát triển kinh tế-xã hội của Việt Nam.
Trích lời Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính: nói về giảm nghèo:…
Hàng loạt chương trình, chính sách mang đậm dấu ấn nhân văn đã được ban hành và thực thi hiệu quả, nổi bật là Chương trình Mục tiêu quốc gia Giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025.
Đây là chương trình lớn, có ý nghĩa then chốt, tập trung vào ba mục tiêu cốt lõi. Giảm nghèo đa chiều, bao trùm, hạn chế tái nghèo;
Cải thiện tiếp cận dịch vụ cơ bản, nâng cao chất lượng cuộc sống của người nghèo;
Tạo sinh kế bền vững, nâng cao năng lực tự vươn lên.
Cùng với đó, nhiều chính sách giảm nghèo được triển khai đồng bộ như:
+ Chính sách tín dụng ưu đãi
+ Chính sách giáo dục và đào tạo
+ Chính sách y tế
+ Chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát
Với sức mạnh tổng hợp từ các chương trình, công tác giảm nghèo ở Việt Nam đã thực sự đã thực hiện đúng vai trò xã hội đặc biệt, khi không để ai bị bỏ lại phía sau. Những làng bản, những phận người được đổi thay, thoát khỏi bóng tối của đói nghèo. Niềm vui và niềm tin gieo lại trên những mảnh đất cằn cỗi và lạc hậu một thời. Mục tiêu quốc gia
Xã Hữu Liên, tỉnh Lạng Sơn – nơi có 11 dân tộc cùng sinh sống. Cái nghèo quẩn quanh. Thế nhưng, từ khi triển khai Chương trình Mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, đời sống người dân khởi sắc.
Gia đình anh Đinh Văn Ánh ở thôn Liên Hợp là một trong những hộ cận nghèo trên địa bàn xã Hữu Liên. Năm 2023 từ nguồn vốn thuộc gia đình anh đã được hỗ trợ 1 con ngựa sinh sản. Sau 1 thời gian chăm sóc và nhân rộng đàn ngựa, đến nay gia đình anh đã phát triển được 6 con và đã bắt đầu bán con giống, tạo nguồn thu nhập cho gia đình. Năm 2024, bản thân gia đình anh đã tự nguyện viết đơn xin thoát nghèo.
Trích PV Anh ĐINH VĂN ÁNH
Thôn Liên Hợp, xã Hữu Liên, tỉnh Lạng Sơn
(Trước khi được hỗ trợ con giống nhà tôi thuộc diện hộ nghèo, sau khi xã cấp con giống cho, gia đình cố gắng chăm sóc, mua thêm con giống để phát triển kinh tế, sau này đỡ vất vả hơn).
Nguồn vốn từ các chương trình, dự án giảm nghèo đã hỗ trợ nguồn lực to lớn cho hộ nghèo, hộ cận nghèo trên địa bàn xã Hữu Liên. Người dân được thụ hưởng chương trình đều phấn khởi, có trách nhiệm với nguồn vốn của Nhà nước. Tỷ lệ hộ nghèo, cận nghèo giảm dần theo các năm, năm 2020 tỷ lệ hộ nghèo trên địa bàn xã là 22,35 % đến nay giảm xuống còn 5,3 %.
Trích PV Bà TRẦN THANH NHÀN - Phó Chủ tịch tỉnh Lạng Sơn:
Từ Bắc chí Nam, từ vùng núi cao tới đảo xa, nơi đâu, phong trào giảm nghèo cũng được chú trọng. Việt Nam là một trong những quốc gia đầu tiên tại châu Á áp dụng chuẩn nghèo đa chiều, làm tăng số lượng người nghèo được thụ hưởng chính sách lên 2,3 lần, mở rộng hỗ trợ trong nhiều lĩnh vực như giáo dục, y tế, nhà ở, nước sinh hoạt và thông tin. Mục tiêu quốc gia
Gia đình chị H’Úc ở xã Tà Đùng, tỉnh Lâm Đồng đã được hỗ trợ xây dựng một căn nhà khang trang, kiên cố. Khi chỗ ở đã đảm bảo, chị H’Úc và chồng tập trung hơn cho việc làm cà phê, tăng gia sản xuất. Đời sống nâng lên từng bước, và gia đình đang nỗ lực lao động để vươn lên nhóm hộ khá trong thời gian tới.
PV Chị H’ÚC - Xã Tà Đùng, tỉnh Lâm Đồng:
Các hộ nghèo ở xã Tà Đùng được hỗ trợ đất ở, nhà cửa, kinh phí mua các dụng cụ, máy móc phát triển sản xuất, các dự án phát triển sản xuất, gồm nuôi thỏ, bò, dê, gà và tái canh cà phê.
Những mô hình này xuất hiện khắp nơi trên cả nước. Bài học cốt lõi đặt ra là chính sách giảm nghèo phải tạo động lực, khuyến khích tự lực, tránh tâm lý ỷ lại. Đồng thời, mọi chính sách, chương trình giảm nghèo đều hướng tới mục tiêu cuối cùng: nâng cao đời sống, bảo đảm quyền tiếp cận dịch vụ cơ bản của người dân.
Trích PV Ông HOÀNG CÔNG THỦY – Phó Chủ tịch Mặt trận Tổ quốc:
Sau hành trình dài nỗ lực, Việt Nam đã thực sự là “một trong những quốc gia giảm nghèo nhanh nhất và ấn tượng nhất trong lịch sử hiện đại”.
Nếu như năm 1998, tỉ lệ hộ nghèo của cả nước khoảng 58% thì đến cuối 2024 chỉ còn 1,93%; dự kiến hết năm 2025 theo chuẩn nghèo giai đoạn 2021-2025 chỉ còn khoảng 1%.
Thu nhập bình quân đầu người năm 1993 mới đạt 185 USD thì đến năm 2025 sẽ đạt khoảng 4.900 USD; thu nhập của hộ nghèo đạt khoảng 2,5 triệu đồng/tháng, gấp hơn 10 lần so với thập niên 1990.
Tác động an sinh rõ nét là:
+Tỷ lệ trẻ em thuộc hộ nghèo đi học đúng độ tuổi đạt 95,37%
+; tỷ lệ trẻ em thuộc hộ cận nghèo đi học đúng độ tuổi đạt 97,63%
+tỷ lệ người lao động qua đào tạo đạt 69,2%;
+100% người thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo được hỗ trợ tham gia bảo hiểm y tế
+xóa hơn 330.000 nhà tạm, dột nát.
Trong 5 năm, chỉ tính riêng Chương trình MTQG giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025 đã chi gần 45.000 tỷ đồng từ ngân sách trung ương và thêm các nguồn ngân sách khác dành cho giai đoạn này, tạo ra hơn 10.000 mô hình sinh kế và việc làm cho gần 125.000 lao động thuộc hộ nghèo và cận nghèo.
Nguồn lực đó có được là nhờ huy động sức mạnh toàn xã hội vào công cuộc giảm nghèo, thông qua các phong trào như “Ngày vì người nghèo”, “Cả nước chung tay vì người nghèo- Không để lại bị bỏ lại phía sau”, “Xóa nhà tạm nhà dột nát”…
iảm nghèo là một hành trình chưa có hồi kết, bởi thách thức, khó khăn vẫn tồn tại. Nguy cơ tái nghèo vẫn hiện hữu do tác động của thiên tai, dịch bệnh, biến đổi khí hậu, biến động thị trường có thể khiến nhiều hộ rơi trở lại nghèo đói.
Trong bối cảnh ấy, để dồn tổng lực cho những vùng lõi khó khăn, Chính phủ đề xuất và được Quốc hội tán thành việc tích hợp 3 Chương trình mục tiêu quốc gia thành một Chương trình duy nhất: Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững và phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2026 – 2035.
Mục tiêu cốt lõi là xây dựng nông thôn mới hiện đại, giàu đẹp, bản sắc, bền vững, gắn với đô thị hóa và thích ứng biến đổi khí hậu. Phát triển toàn diện vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi. Thực hiện giảm nghèo đa chiều, bao trùm, bền vững, bảo đảm bình đẳng giới và an sinh xã hội.
Đến năm 2030, phấn đấu tăng thu nhập bình quân của người dân nông thôn năm 2030 gấp 2,5 - 3 lần so với năm 2020; tăng thu nhập bình quân của người dân tộc thiểu số bằng 1/2 bình quân chung của cả nước. Tỷ lệ nghèo đa chiều của cả nước duy trì mức giảm từ 1 đến 1,5%/năm; TỶ LỆ HỘ NGHÈO ĐA CHIỀU VÙNG DÂN TỘC THIỂU SỐ VÀ MIỀN NÚI XUỐNG DƯỚI 10%.
Với sự vào cuộc mạnh mẽ của cả hệ thống chính trị, sự tham gia tích cực, chủ động của cộng đồng, doanh nghiệp, người dân đặc biệt là người nghèo, các mục tiêu xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo đến năm 2030 chắn chắn sẽ đạt và vượt mục tiêu đề ra. biến đổi khí hậu
Thành công trong việc đạt mục tiêu giảm nghèo không chỉ mang ý nghĩa kinh tế - xã hội mà còn khẳng định bản lĩnh, uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế. Một quốc gia đi lên từ nghèo đói nhưng đã từng bước xây dựng xã hội bao trùm, công bằng sẽ là minh chứng sống động cho hiệu quả của đường lối phát triển “lấy dân làm gốc”. biến đổi khí hậu
Triển vọng đến 2026–2035 mở ra một tầm nhìn mới cho công tác giảm nghèo ở Việt Nam: Từ chỗ tập trung vào giảm tỷ lệ hộ nghèo, nay hướng tới xây dựng một xã hội công bằng, bền vững, nơi không ai bị bỏ lại phía sau. Thành công sẽ không chỉ được đo bằng con số giảm nghèo, mà bằng chất lượng cuộc sống cả về vật chất và tinh thần, mức độ hạnh phúc và sự an toàn của mỗi người dân./.