Trung Quốc chọn tạo nhiều giống hoa ‘độc lạ’ nhờ nuôi cấy mô

Nơi lưu giữ hơn 4.000 nguồn gen hoa cỏ

Phát biểu tại Hội nghị quốc tế về hợp tác đổi mới trong nhân giống và phát triển ngành hoa, cây cảnh ngày 26/11, ông Lương Kim Quang, Bí thư Đảng ủy Viện Khoa học Nông nghiệp Sơn Đông (Trung Quốc), nhấn mạnh rằng hoa không chỉ là món quà của thiên nhiên mà còn là sứ giả của văn minh và giao lưu nhân loại. Năm 2025 đánh dấu 75 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Trung Quốc, đồng thời là Năm giao lưu nhân văn giữa hai nước.

“Suốt 75 năm qua, nhân dân hai nước luôn kề vai sát cánh, bồi đắp nên tình hữu nghị truyền thống ‘Việt - Trung tình sâu, đồng chí hơn anh em’. Hai nước có nền tảng hợp tác tốt đẹp trong lĩnh vực hoa, lợi thế bổ trợ cho nhau và tiềm năng hợp tác vô cùng rộng mở”, ông Lương Kim Quang chia sẻ.

Theo ông Lương Kim Quang, Sơn Đông là tỉnh nông nghiệp lớn nhất của Trung Quốc, được mệnh danh là “kho lương thực - bông - dầu” và “vựa trái cây - rau màu” của cả nước. Tổng giá trị sản xuất nông - lâm - ngư nghiệp nhiều năm liên tiếp vượt 1.200 tỷ nhân dân tệ, đứng đầu toàn quốc.

Trong lĩnh vực hoa, Sơn Đông giữ vị thế nổi bật với sản lượng cây cảnh lớn nhất Trung Quốc, giá trị sản xuất lan hồ điệp đứng thứ hai, xuất khẩu hoa hồng và các sản phẩm đặc sắc dẫn đầu cả nước. Tỉnh đã hình thành chuỗi giá trị hoàn chỉnh từ chọn giống, trồng trọt thông minh đến thương mại và phân phối, trở thành một trong những lực lượng thúc đẩy hợp tác nông nghiệp trong khuôn khổ Sáng kiến “Một vành đai, Một con đường”.

Viện Nghiên cứu Nông nghiệp Giải trí, đơn vị nghiên cứu chuyên sâu về hoa của Viện Khoa học Nông nghiệp Sơn Đông, hiện lưu giữ hơn 4.000 nguồn gen hoa và cỏ. Viện đã chọn tạo 24 giống sở hữu trí tuệ độc quyền và hợp tác với 20 quốc gia, xây dựng 6 nền tảng hợp tác quốc tế, trong đó có “Phòng thí nghiệm chung đổi mới giống hoa Đỗ quyên Trung - Âu” và “Phòng thí nghiệm chung về thực vật ăn được và dược liệu Trung - Serbia”. Viện cũng nhiều lần tổ chức các hội nghị quốc tế có sức lan tỏa lớn như “Hội nghị Hợp tác Khoa học Công nghệ Hoa Quốc tế Sơn Đông”.

Tại Hội nghị, ông Lương Kim Quang đề xuất lấy khoa học công nghệ làm cầu nối để đẩy mạnh đổi mới giống, hợp tác nghiên cứu về giống chống chịu và chất lượng cao, tạo ra nhiều giống hoa ưu việt mang lại lợi ích thiết thực cho nhân dân các nước.

Ông cũng nhấn mạnh vai trò của công nghiệp làm nền tảng, thúc đẩy liên kết giữa sản xuất, nghiên cứu và thị trường, hỗ trợ doanh nghiệp Sơn Đông hợp tác sâu với các đối tác Việt Nam và quốc tế nhằm hình thành chuỗi ngành “giống - sản xuất - tiêu thụ” đồng bộ.

Đồng thời, việc lấy tiêu chuẩn làm ngôn ngữ chung sẽ giúp đáp ứng nhu cầu thị trường ASEAN, chia sẻ kinh nghiệm về nhà kính thông minh và kỹ thuật canh tác hiệu quả cao, qua đó nâng cao năng lực sản xuất hoa của các địa phương.

Hoa lan nở rộ khắp Trung Quốc nhờ khoa học công nghệ

Theo ông Chu Căn Phát, Chủ tịch Phân hội Hoa lan Quảng Đông thuộc Hiệp hội Hoa Trung Quốc, Trung Quốc và Việt Nam núi sông liền mạch, văn hóa tương thông, cùng sở hữu nguồn tài nguyên hoa phong phú và truyền thống chơi hoa lâu đời.

Tại khu vực phía Bắc Trung Quốc, tỉnh Sơn Đông với nền tảng nông nghiệp nhà kính vững mạnh đã trở thành địa phương có sản lượng hồ điệp đứng thứ hai cả nước. Viện Khoa học Nông nghiệp Sơn Đông cũng đã lai tạo thành công nhiều giống hồ điệp mới có giá trị.

“Riêng với hoa lan, từ Trung Quốc đến Việt Nam, các loài không chỉ tương đồng về chủng loại mà còn mang nét duyên riêng, từ lâu đã minh chứng cho sự gắn kết tự nhiên vượt qua núi rừng giữa hai quốc gia”, ông Chu Căn Phát chia sẻ.

Ông cho biết, là một bộ phận quan trọng của ngành hoa cảnh Trung Quốc, hoa lan đang đi đầu trong đổi mới và phát triển, phản ánh xu hướng chuyển đổi của toàn ngành. Nhiều năm qua, Viện Khoa học Nông nghiệp Quảng Đông đã tập trung nghiên cứu lai tạo các giống lan như hồ điệp, đại châu, lan đất.

Đồng thời, Viện cũng hoàn thiện kỹ thuật nuôi cấy mô và điều khiển ra hoa, qua đó chọn tạo thành công nhiều giống hoa có sở hữu trí tuệ độc lập như Hồ điệp Ngọc Châu Đỏ, Lan Đai châu Kim Phượng, góp phần giảm phụ thuộc vào nguồn giống nhập khẩu.

Tỷ lệ đóng góp của khoa học công nghệ đối với ngành hoa Trung Quốc đã tăng từ 45% năm 2015 lên 62% năm 2024. Các công nghệ như điều khiển môi trường thông minh, trồng không đất… không chỉ giúp hoa lan nở rộ khắp Trung Quốc mà còn theo Sáng kiến “Vành đai và Con đường” vươn tới thị trường ASEAN.

Theo ông Chu Căn Phát, trong thời gian tới, ngành hoa Trung Quốc sẽ tiếp tục nâng cấp ở các lĩnh vực giống, canh tác thông minh, lấy khoa học công nghệ và hợp tác liên ngành làm động lực cốt lõi.

“Thông qua Hội nghị lần này, tôi mong muốn các nhà khoa học và doanh nghiệp các nước sẽ tăng cường chia sẻ nguồn gen, mở rộng nghiên cứu chung, xây dựng tiêu chuẩn ngành, để kỹ thuật tiên tiến bén rễ trên mảnh đất ASEAN và để những loài hoa rực rỡ trở thành cầu nối tình cảm giữa nhân dân các quốc gia”, Chủ tịch Phân hội Hoa lan Quảng Đông bày tỏ hy vọng.

Viện Khoa học Nông nghiệp Sơn Đông có lịch sử hơn 120 năm, khởi nguồn từ năm 1903. Trải qua hơn một thế kỷ tích lũy và phát triển, Viện đã trở thành lực lượng nòng cốt thúc đẩy tiến bộ nông nghiệp tại vùng bình nguyên Hoàng Hoài Hải.

Ngày 27/11/2013, trong chuyến thăm Viện, Tổng Bí thư Tập Cận Bình nhấn mạnh yêu cầu “gắn cho nông nghiệp đôi cánh khoa học công nghệ”, trở thành kim chỉ nam cho đội ngũ khoa học nông nghiệp Trung Quốc.