Mùa đay bội nỗi lo!
Về địa bàn hai huyện Thạnh Hoá và Mộc Hoá thuộc vùng Đồng Tháp Mười (Long An) thời điểm này, những ruộng đay xanh bạt ngàn đang vào độ thu hoạch. Tại nhiều thửa ruộng người dân đang thu hoạch dở dang, những líp đay vừa đốn còn nằm rải khắp mặt ruộng hoặc chất đống trên bờ kênh.
Nông dân Võ Văn Lượm, ấp Đình, xã Thạnh Phước, huyện Thạnh Hoá kéo chúng tôi ra ruộng đay nhà mình than vãn “Nay bô toàn vùng hiện đã đến mùa thu hoạch, nếu không đốn nhanh chỉ ít ngày nữa nước lũ về sẽ ngập hết, bô chết thì sao bán được. Ấy thế mà giờ này cũng chẳng thấy “ông nhà máy” xuống thu mua dùm khiến dân chúng tôi lo quá…”. 
Theo ông Lượm, vụ này nhà ông trồng 3 ha đay (giống đay cách địa phương), nhưng mới chỉ ký hợp đồng với Nhà máy Bột giấy Phương Nam được 1 ha, giá 220 đ/kg đay tươi. Hiện gia đình ông vừa đốn xong khoảng phân nửa diện tích đay nhưng vẫn phải chất đống tại ruộng hy vọng nay mai phía nhà máy sẽ kịp xuống thu mua. “Bằng không thì tui đành phải cho ngâm, giặt…để bán bô sợi chứ biết sao giờ?”- ông Lượm thở dài buồn bã.
Hộ anh Châu Văn Lin, ấp 4, xã Thuỷ Tây, huyện Tân Thạnh trồng gần 2 ha đay, nhưng chưa dám đốn vì chờ nhà máy xuống ký hợp đồng thu mua và nghe ngóng thêm giá cả thị trường. Anh Lin tâm sự: “Hổm rày nhà tui cũng như nhiều hộ dân trong xã đang sốt nổ ruột, đứng ngồi hổng yên vì vụ này tập trung đầu tư vào trồng đay nguyên liệu để cung cấp cho nhà máy, nhưng đến giờ mấy “ổng” có chịu xuống thu mua cho dân đâu?”. Theo anh Lin, giá thu mua của nhà máy “phát” ra đầu vụ chỉ 220-250 đ/kg đay tươi là quá thấp. Tính năng suất đay năm nay chỉ đạt khoảng 30 tấn/ha thì bán cho nhà máy người dân sẽ phải chịu lỗ hoặc không có lời.
Còn theo tính toán của anh Tư Dỡn, năm trước với 3 mẫu đay gia đình anh thu hoạch 9 tấn sợi, cân cho thương lái được giá 5.000 đ/kg (đay khô loại 1) nhưng chi phí bình quân đã hết 6,5 triệu đ/ha. Năm nay, cũng với diện tích này thu hoạch đay tươi chỉ được 30 tấn, theo giá ký BÀ TRẦN THỊ KIM ĐÍNH, PHÓ GĐ SỞ NN-PTNT LONG AN: Đây là năm đầu tiên nông dân trồng đay theo hợp đồng, nhưng nay diện tích đay ký kết với nhà máy chưa nhiều do hai bên chưa thoả thuận được giá thu mua. Do vậy, bài toán “đầu ra” cho vùng đay nguyên liệu hiện đang là vấn đề rất bức bách với các cấp chính quyền trong tỉnh vì...nước đã đến chân. UBND tỉnh vừa có văn bản yêu cầu nhà máy phải tính toán mức giá hợp lý và đưa ra ngay phương án thu mua đay cho dân…
hợp đồng với nhà máy (220 đ/kg tươi) thì cũng chỉ thu được 6,6 triệu đồng. Nếu trừ hết chi phí gồm giống, phân, thuốc… là đã lỗ, mà chưa tính đến tiền công. Nếu bán đay sợi còn tận dụng được công chặt, lột, ngâm, giặt…để lấy công làm lời. Đằng này bán đay tươi cho nhà máy phải thuê mướn toàn bộ từ phương tiện vận chuyển, công bốc vác… nhưng nhà máy ký hợp đồng với mức giá thấp như vậy thì nông dân chỉ đi từ lỗ đến…lỗ!
Chính quyền, nông dân đành ngồi chờ… nhà máy
Ông Nguyễn Văn Lâm, Chủ tịch UBND xã Thạnh Phước sốt sắng: “Cùng thời điểm này năm rồi các công ty từ Sài Gòn hay ngoài Bắc đã tìm xuống địa bàn “đặt hàng” thương lái, đưa trước tiền để thu mua đay sợi. Nhưng năm nay đến giờ vẫn chẳng thấy doanh nghiệp nào xuống đặt vấn đề thu mua?”. Theo nhận định của ông Lâm, có thể các công ty đã đoán định được trước vụ đay năm nay sẽ thừa nhiều nên đang “chờ thời” để…ép giá (?).
Trao đổi với chúng tôi, Trưởng trạm Khuyến nông huyện Mộc Hoá - Phan Đăng Bình cho hay: Hiện nông dân trong huyện tâm trạng rất phập phồng, lo lắng vì lũ đầu nguồn đang lên. Đến nay nông dân huyện Mộc Hoá cũng mới chỉ ký hợp đồng được khoảng 50/4.000ha diện tích đay toàn huyện…Ban chỉ đạo huyện gần đây đã liên tục họp bàn để tìm giải pháp “đầu ra” cho cây đay nhưng gần như “bó tay” nên đành chờ cấp tỉnh giải quyết. Chúng tôi tìm đến khu vực nhà máy bột giấy Phương Nam đang xây dựng tại địa bàn gần trung tâm huyện Thạnh Hoá, thực tế trên một khoảng đất trống rộng bát ngát, nay mới chỉ “mọc” lên được một nhà mái vòm. Nhìn cảnh này, lòng dạ người trồng đay càng như có lửa đốt.
Minh Sáng
