Nhu cầu tăng cao
Xe máy điện hiện không còn xa lạ đối với người dân Việt Nam và đã dần thay thế quan điểm về việc sở hữu xe xăng. Theo đánh giá của các chuyên gia thị trường, doanh số xe máy điện ở Việt Nam đang tăng dần, người dân cũng có cái nhìn ưu ái hơn với xe điện so với trước đây.
Đặc biệt mới đây, Thủ tướng Chính phủ ký ban hành Chỉ thị số 20/CT-TTg về việc triển khai các giải pháp cấp bách nhằm kiểm soát ô nhiễm không khí tại các đô thị lớn. Theo đó, TP.HCM đã xây dựng đề án để tiến tới hạn chế xe sử dụng nhiên liệu xăng tại một số khu vực. Đồng thời, sẽ ưu tiên các phương tiện thân thiện môi trường như xe sử dụng năng lượng sạch, năng lượng tái tạo, phương tiện không phát thải hoặc được cấp phép đặc biệt. Vì thế phân khúc xe điện được dự báo sẽ “gánh” thị trường xe tại Việt Nam. Thực tế, sự chuyển dịch của thị trường đã diễn ra suốt thời gian qua chứ không phải gần đây, khi không chỉ các khách hàng là người dùng cá nhân mà ngay cả ngành vận tải dịch vụ cũng tham gia vào công cuộc “xanh hóa”.

Khách uống cà phê, nằm võng chờ sạc xe ở quán cà phê trên đường Phan Văn Trị (quận Gò Vấp cũ). Ảnh: Thục Vy.
Đón đầu nhu cầu này, nhiều điểm sạc xe điện đã được người dân đầu tư. Tại nhiều khu dân cư, quán cà phê, điểm rửa xe hay bãi xe ở TP.HCM, không khó để bắt gặp các điểm sạc xe điện được lập để phục vụ nhu cầu của người dân. Chỉ cần một ổ cắm kéo dài, vài bộ sạc đặt sát tường là đã trở thành “trạm sạc” để phục vụ nhu cầu ngày càng lớn của những người sử dụng xe máy điện. Giá mỗi lần sạc xe dao động từ 10.000 - 20.000 đồng.
Quán cà phê trên đường Phan Văn Trị (quận Gò Vấp cũ) từ lâu đã trở thành nơi dừng chân của nhiều anh em xe ôm công nghệ và người sử dụng xe máy điện. Quán có không gian rộng 160 m2 với khoảng 40 võng cho khách ngả lưng hoặc ngủ trưa. Ở quán này, chủ quán bố trí chỗ sạc cho khoảng 26 xe. Khách vào đây được nằm võng, uống nước, nghỉ ngơi để chờ sạc xe. Giá sạc xe từ 8.000 – 16.000 đồng/lần.
Anh Nguyễn Hữu Long – một xe ôm công nghệ cho biết, anh chạy từ sáng đến trưa là pin còn chưa tới 40% do đó phải tìm chỗ sạc để chiều chạy tiếp. Tuy nhiên, việc tìm được chỗ sạc là không dễ, do đó các quán cà phê có chỗ sạc điện là lựa chọn của anh.
Còn anh Thanh Đức, ở phường An Hội Tây lại lựa chọn sạc ở tiệm rửa xe vì chung cư anh đang ở không có trạm sạc xe điện. “Chung cư tôi chưa được trang bị trạm sạc nên tôi phải sạc nhờ nhà người quen cách nhà 2km, nhưng do lo sợ cháy nổ nên chủ nhà chỉ cho sạc vào ban ngày. Tuy nhiên, trong ngày con tôi lại đi học nên những ngày đem xe đi sạc cháu phải đi học bằng xe ôm hoặc ba mẹ thay nhau chở. Giờ tiệm rửa xe gần chung cư có dịch vụ sạc xe và cho sạc qua đêm, nên việc sạc xe đã trở nên đơn giản hơn”, anh Trung chia sẻ.
Cần đảm bảo quy định về phòng cháy chữa cháy
Ghi nhận tại nhiều địa phương ở TP.HCM cho thấy, mô hình quán cà phê kết hợp sạc xe điện hay các điểm sạc xe tư nhân xuất hiện ngày càng nhiều. Những mô hình này phần nào giải quyết được chỗ sạc cho những người sử dụng xe máy điện. Tuy nhiên, nếu không cẩn thận và không đảm bảo quy định về phòng cháy chữa cháy sẽ tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ.
Anh Trung, chủ tiệm rửa xe kiêm trạc sạc xe máy điện ở phường An Hội Tây cho biết, trung bình mỗi ngày có khoảng 15-20 lượt xe vào sạc. Chi phí cho mỗi lần sạc là 20.000 đồng/ xe đạp điện/xe máy điện. Để đảm bảo an toàn cháy nổ, anh luôn cắt cử người giám sát khu vực sạc xe. “Nguyên tắc an toàn khi kinh doanh trạm sạc là việc lắp đặt trạm sạc không được làm tùy tiện. Muốn mở trạm sạc chất lượng và an toàn, cần có người chuyên lắp đặt, còn nếu làm tự phát dễ xảy ra tình trạng quá tải, nóng dây, thậm chí cháy nổ", anh Trung cho hay.
Theo Tổng Công ty Điện lực TP.HCM (EVNHCMC) có 4 vấn đề cần lưu ý khi kinh doanh trạm sạc điện. Đó là: giá bán điện, an toàn điện, an toàn phòng cháy chữa cháy và giấy phép kinh doanh. EVNHCMC cũng đã đưa ra nhiều khuyến cáo kỹ thuật quan trọng. Theo đó, để đảm bảo công suất và tải điện, hệ thống điện cần có đủ công suất để cấp điện cho các điểm sạc mà không gây quá tải. Việc sử dụng dây dẫn, ổ cắm và thiết bị điện phải đạt chuẩn; nên có hệ thống ngắt mạch để phòng ngừa cháy nổ.
Địa điểm lắp đặt cần an toàn phòng cháy chữa cháy, ưu tiên các vị trí dễ quan sát, có khoảng cách an toàn với thiết bị dễ cháy. Khi lắp ngoài trời, cần chọn thiết bị chịu được mưa nắng, ẩm ướt. Hệ thống cần được kiểm tra và bảo trì thường xuyên. Chủ đầu tư phải có phương án ứng phó trong các tình huống bất ngờ.
Việc sạc xe điện tại nhà hoặc khu dân cư bằng dây kéo, ổ cắm không đạt chuẩn có thể gây chập cháy, quá tải dây dẫn, gây nguy hiểm cho cả người sử dụng và cộng đồng. Do đó tuyệt đối không tự ý kéo dây, cắm ổ điện không kiểm soát.
Tại các tuyến đường và công viên ở khu vực trung tâm TP.HCM đã được lắp đặt thêm các trạm sạc, cho phép các phương tiện dừng đỗ thuận tiện và sạc pin ngay tại chỗ khi cần, góp phần từng bước hoàn thiện hệ thống hạ tầng cho giao thông điện. Đáng chú ý, theo đề án kiểm soát khí thải phương tiện giao thông của Trung tâm Quản lý giao thông công cộng (Sở Xây dựng TP.HCM). Từ năm 2026, TP.HCM dự kiến đầu tư 750 - 1.338 trạm sạc ở khu trung tâm, trong đó 25 trạm sạc dành cho xe buýt.