Tìm kiếm khả năng phát triển năng lượng sinh học từ nông nghiệp

Tại buổi làm việc, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đánh giá cao tinh thần hợp tác giữa hai bên trong thời gian qua. Theo ông, những định hướng chiến lược mà phía ENI đề xuất phù hợp với mục tiêu phát triển nông nghiệp xanh và kinh tế tuần hoàn của Việt Nam, vừa thúc đẩy tăng trưởng, vừa bảo đảm yếu tố bền vững về môi trường.

Đại diện phía ENI, ông Luigi Ciarrocchi, Giám đốc phụ trách lĩnh vực thu hồi, sử dụng và lưu trữ carbon (CCUS), lâm nghiệp và nguyên liệu nông nghiệp, giới thiệu chiến lược của tập đoàn về phát triển nguyên liệu sinh học.

Ông Nicolo’ Aggogeri, phụ trách mảng kinh doanh nông nghiệp (AGBU), cho biết ENI hiện sản xuất khoảng 1,6 triệu tấn dầu sinh học mỗi năm và đặt mục tiêu đạt 25 triệu tấn vào năm 2030. Để đạt được điều đó, công ty đang phát triển vùng nguyên liệu cây trồng lấy dầu tại 9 quốc gia, sử dụng 15 loại cây khác nhau. ENI ưu tiên các loại cây không cạnh tranh với cây lương thực, có thể trồng xen canh hoặc luân canh trên đất thoái hóa. Tại Việt Nam, ENI mong muốn phối hợp với các doanh nghiệp, như các công ty mía đường, để triển khai mô hình trồng luân canh cây có dầu, đồng thời hỗ trợ kỹ thuật, cung cấp thiết bị và bao tiêu đầu ra cho nông dân.

Ngoài ra, ENI đề xuất nghiên cứu và thử nghiệm các giống cây lấy dầu phù hợp với điều kiện khí hậu và canh tác của một số vùng tại Việt Nam, đặc biệt là các vùng trồng lúa ven biển ở Đồng bằng sông Cửu Long. Phụ phẩm sau khi ép dầu có thể dùng làm phân bón hoặc thức ăn chăn nuôi, góp phần hình thành mô hình kinh tế tuần hoàn nông nghiệp.

Trước các đề xuất của ENI, Thứ trưởng Võ Văn Hưng cho rằng hai bên đã gặp nhau ở điểm chung, đó là cùng hướng tới phát triển ngành nông nghiệp và kinh tế theo hướng bền vững, thông qua việc tận dụng sản phẩm và phụ phẩm nông nghiệp để tạo ra các nguyên liệu cho phát triển xanh.

Việt Nam hiện đã có Chiến lược phát triển nông nghiệp, nông thôn bền vững đến năm 2030, tầm nhìn 2050; cam kết tại COP26 đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050; đồng thời đang triển khai các chương trình lớn như phát triển 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp tại ĐBSCL, thúc đẩy năng lượng gió, điện ngoài khơi, đa dạng sinh học và phát triển tín chỉ carbon trong lâm nghiệp.

Riêng về năng lượng sinh học, Thứ trưởng chia sẻ có hai hướng gắn với nông nghiệp. Một là tận dụng phụ phẩm, phế phẩm trong nông nghiệp để ủ lên men, sản xuất ra điện hoặc năng lượng. Hai là trồng, thu hái các cây có hạt chứa dầu để ép ra nguyên liệu sinh học. Ông cho biết trong Quy hoạch điện VIII, năng lượng sinh khối (biomass) cũng được phân bổ tỷ lệ tương đối lớn, và cần nghiên cứu sâu thêm để đánh giá khả năng phát triển loại hình từ các cây có dầu.

Thứ trưởng lưu ý, khi phát triển mô hình này cần đảm bảo không ảnh hưởng tới an ninh lương thực, phải tính tới lợi ích kinh tế cho người dân và doanh nghiệp, để tạo động lực đầu tư. Có thể áp dụng mô hình canh tác linh hoạt như xen canh, trái vụ hoặc khai thác những vùng đất cải tạo để trồng cây có dầu. Thứ trưởng cũng giới thiệu và đề nghị nghiên cứu thêm về cây trẩu, một loài bản địa ở khu vực miền Trung có thể phủ xanh đất trống, tạo gỗ và cho ra hạt chứa tinh dầu có giá trị cao cả trong công nghiệp và năng lượng sinh học.

Tuy nhiên, Thứ trưởng nhấn mạnh ba yếu tố cần tính kỹ đó là, hiệu quả kinh tế so với các loại năng lượng khác như gió, mặt trời; lợi ích mang lại cho người dân; và mô hình tổ chức thực hiện, bởi quy mô nhỏ có thể hợp lý, nhưng khi mở rộng thì cần tính toán cụ thể.

“Nếu giải được các bài toán đó, thì chính quyền và người dân sẽ sẵn sàng đồng hành”, Thứ trưởng cho biết.