Sáng 1/12, tại phiên thảo luận toàn thể của Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng, thay mặt cơ quan chủ trì soạn thảo, đã gửi lời cảm ơn tới các đại biểu Quốc hội vì sự quan tâm, ủng hộ và những góp ý “tâm huyết, trách nhiệm” dành cho các dự án luật được trình tại kỳ họp này.
Theo cơ quan soạn thảo, nhiều ý kiến mang tính thực tiễn cao và sẽ được nghiêm túc tiếp thu để hoàn thiện dự thảo trước khi trình Quốc hội xem xét, thông qua, đặc biệt là các nội dung liên quan đến tính thống nhất của hệ thống pháp luật, quy định về chuyển tiếp và văn bản hướng dẫn chi tiết.
Bộ trưởng cho biết, tại các phiên thảo luận tổ và hội trường, nhiều vấn đề được đại biểu nêu ra có thể cập nhật ngay trong dự thảo luật; những nội dung khác sẽ tiếp tục được tổng hợp trong quá trình soạn thảo văn bản dưới luật.
Bộ trưởng Trần Đức Thắng phát biểu làm rõ một số ý kiến của các đại biểu Quốc hội. Ảnh: Như Ý.
Làm rõ phạm vi điều chỉnh của hai dự án luật
Một số đại biểu đề nghị xem xét bổ sung thêm các quy định đang vướng mắc ngoài các điểm nghẽn đã được xác định. Về nội dung này, Bộ trưởng Trần Đức Thắng cho biết:
Với dự án Luật Địa chất và Khoáng sản, luật mới ban hành năm 2024 và dự kiến có hiệu lực từ 1/7/2025. Lần sửa đổi này tập trung chủ yếu vào những bất cập cấp bách ảnh hưởng tới các chương trình, dự án trọng điểm quốc gia, cũng như các chiến lược về quản lý, khai thác, sử dụng tài nguyên đất hiếm.
Những vướng mắc khác sẽ tiếp tục được rà soát, nghiên cứu trên cơ sở góp ý của đại biểu. “Rất nhiều ý kiến là hoàn toàn xác đáng và cần tiếp thu, dù luật còn chưa có hiệu lực”, Bộ trưởng Trần Đức Thắng nhấn mạnh.
Làm rõ nhiều nội dung cụ thể được đại biểu quan tâm, Bộ trưởng Trần Đức Thắng thông tin, về nội dung các đại biểu tập trung thảo luận về giải pháp đẩy nhanh tiến độ khai thác nhóm vật liệu số 3, số 4 phục vụ các công trình trọng điểm quốc gia, trong khi vẫn bảo đảm yêu cầu bảo vệ môi trường và phòng chống lợi dụng chính sách.
Về cơ chế cấp phép khai thác khoáng sản phục vụ công trình công cộng và dự án trọng điểm, một số ý kiến đề nghị cân nhắc phạm vi đối tượng được áp dụng cơ chế đặc thù và thẩm quyền cấp phép, tránh mở rộng quá mức.
Thay mặt cơ quan soạn thảo, Bộ trưởng Trần Đức Thắng cho biết: Quy định đặc thù chỉ áp dụng với hoạt động mở rộng, hạ thấp đáy mỏ ở các mỏ đang hoạt động, không yêu cầu bổ sung quy hoạch; các mỏ mới vẫn phải tuân thủ quy hoạch; việc cấp phép khai thác nhóm 3, nhóm 4 không căn cứ vào phương án quản lý địa chất phóng xạ, nhưng vẫn phải bảo đảm yêu cầu về quốc phòng, an ninh, môi trường và hạ tầng.
Tổ chức, cá nhân khai thác cũng phải thăm dò, đánh giá chất lượng khoáng sản; bảo đảm an toàn kỹ thuật; thống kê, kiểm kê sản lượng để hạn chế rủi ro và tránh lãng phí tài nguyên.
Sẽ có chiến lược quốc gia về đất hiếm
Quản lý đất hiếm là tâm điểm tại nghị trường khi nhiều đại biểu như Điểu Huỳnh Sang, Nguyễn Thị Thu Hà, Trịnh Thị Thu Anh, Phạm Văn Hoàng… đề nghị làm rõ chiến lược quản lý tài nguyên đặc biệt này.
Theo Bộ trưởng, Việt Nam sở hữu tiềm năng đất hiếm rất lớn, với trữ lượng đứng thứ hai, thứ ba thế giới, phân bố ở 21 tỉnh, thành phố. Bộ đã khảo sát cơ bản đầy đủ các khu vực có đất hiếm, quản lý chặt chẽ và đang xây dựng Chiến lược quốc gia về khoáng sản đất hiếm, dự kiến ban hành vào đầu năm 2026.
Sau khi khoanh định xong các khu vực có đất hiếm, nhiệm vụ then chốt là đưa tài nguyên này vào khai thác hiệu quả, hình thành chuỗi giá trị chế biến sâu, hạn chế tối đa xuất khẩu nguyên liệu thô.
Dự thảo luật đã tách nội dung về đất hiếm thành một chương riêng, đồng thời bổ sung các chế tài và nguyên tắc để Chính phủ cụ thể hóa bằng văn bản dưới luật.
Bộ trưởng Trần Đức Thắng cho biết, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang chủ trì xây dựng chiến lược quốc gia về đất hiếm, trình cấp có thẩm quyền ban hành đầu năm 2026. Ảnh: Như Ý.
Tiêu chí khoanh định khu vực không đấu giá quyền khai thác
Nhiều đại biểu góp ý về tiêu chí xác định khu vực không đấu giá quyền khai thác khoáng sản. Về nội dung này dự thảo luật đã xây dựng các tiêu chí nhằm: bảo đảm nguồn nguyên liệu ổn định cho những dự án quan trọng, cấp bách; hỗ trợ các dự án chế biến sâu có vốn lớn, tác động rộng tới phát triển kinh tế - xã hội.
Bộ trưởng Trần Đức Thắng nêu ví dụ, đối với các nhà máy xi măng, chủ đầu tư phải bỏ chi phí lớn để xây dựng nhà máy, nên việc đưa mỏ nguyên liệu đi đấu giá sẽ không khả thi. Do đó, luật giao Chính phủ quy định chi tiết tiêu chí này, với sự phối hợp liên ngành giữa Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Công Thương, Bộ Tài chính, Bộ Quốc phòng, Bộ Công an và các địa phương. Các yếu tố đánh giá gồm: nhu cầu thị trường, hiệu quả sử dụng tài nguyên, năng lực nhà đầu tư, tác động môi trường, sinh kế người dân, khả năng hình thành chuỗi chế biến sâu.
Cơ quan soạn thảo sẽ tiếp thu đầy đủ các ý kiến về yêu cầu kiểm soát chặt chẽ, không để thất thoát tài nguyên.
“Chúng tôi xin nghiêm túc tiếp thu tất cả ý kiến của đại biểu để hoàn thiện hồ sơ trình Quốc hội”, Bộ trưởng Trần Đức Thắng nhấn mạnh.
