Sàn giao dịch việc làm: Nút giao cung – cầu lao động

Vai trò "đệm" trong giai đoạn chuyển tiếp

Trong bối cảnh thị trường lao động liên tục biến động, nhất là với nhóm người đang hưởng bảo hiểm thất nghiệp, sàn giao dịch việc làm được xem là một trong những điểm đến quan trọng, nơi người lao động có thể tìm lại phương hướng nghề nghiệp. Không chỉ dừng lại ở chức năng giới thiệu việc làm, nhiều trung tâm còn đóng vai trò như “người dẫn đường” giúp người lao động tiếp cận thông tin thị trường một cách minh bạch và an toàn hơn.

Ông Lê Quang Hiệp – Phó trưởng Phòng Thông tin – Tư vấn, giới thiệu việc làm, Trung tâm Dịch vụ việc làm tỉnh Phú Thọ – cho biết, các phiên giao dịch việc làm, cả trực tiếp lẫn trực tuyến, hiện vẫn thu hút lượng lớn người tham gia, chủ yếu là nhóm đang hưởng bảo hiểm thất nghiệp.

“Một bộ phận người lao động tham gia chỉ nhằm đảm bảo điều kiện nhận trợ cấp. Tuy nhiên, cũng có không ít người sau khi tiếp xúc với doanh nghiệp đã chủ động quay lại tìm hiểu sâu hơn và lựa chọn được công việc phù hợp”, ông Hiệp chia sẻ.

Không chỉ giới thiệu việc làm, cán bộ Trung tâm còn đảm nhiệm vai trò tư vấn pháp luật lao động, định hướng lựa chọn những đơn vị sử dụng lao động có hợp đồng chính quy và đóng bảo hiểm đầy đủ – yếu tố đặc biệt quan trọng để người lao động tránh tái rơi vào vòng xoáy thất nghiệp.

Thậm chí, trong nhiều trường hợp, cán bộ Trung tâm còn đóng vai trò “lọc thông tin” thị trường thay người lao động, khi cập nhật thường xuyên về doanh nghiệp nợ bảo hiểm, vi phạm hợp đồng… thông qua hệ thống liên kết với ngành bảo hiểm xã hội.

Ông Hiệp chia sẻ: “Chúng tôi nhiều khi phải nhập vai, đến dò hỏi chuyện trước cổng các khu công nghiệp để nắm bắt tình trạng của doanh nghiệp. Điều này giúp người lao động có thêm dữ liệu khách quan, không vội vàng nhận việc chỉ để đối phó hoặc vì thiếu hiểu biết".

Tuy nhiên, không thể phủ nhận rằng vai trò này vẫn đang bị giới hạn. Việc người lao động đến sàn nhưng không thật sự đặt mục tiêu tìm việc vẫn là thực trạng phổ biến. Trong khi đó, không phải ai cũng đủ kỹ năng để nhìn xa hơn khoản trợ cấp ngắn hạn, nhằm hướng tới sinh kế dài hạn.

Bà Bùi Thị Bích Ngọc (51 tuổi, xã Phùng Nguyên, huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ cho biết: “Tôi tham gia nhiều các sàn giao dịch việc làm rồi. Các cán bộ Trung tâm cũng như doanh nghiệp họ tư vấn nhiệt tình lắm. Ban đầu là giới thiệu chung rồi ai không hiểu họ đều chỉ tận nơi, nhất là những người nhiều tuổi như tôi. Hiện tại, tôi cũng đã tìm được công việc tại khu công nghiệp trên địa bàn nhờ vào sàn giao dịch này”.

Hiệu quả chưa cao

Dù được xem là điểm kết nối giữa nhu cầu tuyển dụng và tìm việc, nhưng sàn giao dịch việc làm không phải lúc nào cũng mang lại hiệu quả như kỳ vọng. Ở phía doanh nghiệp – những đơn vị trực tiếp cần tuyển dụng – vẫn tồn tại nhiều băn khoăn về chất lượng kết nối, đặc biệt khi không ít ứng viên đến sàn với tâm lý “nghe thử cho biết”, thiếu sự chuẩn bị và định hướng nghề nghiệp rõ ràng.

Chị Nguyễn Thị Năng – đại diện Công ty TNHH Hybest Việt Nam cho biết: “Chúng tôi thường xuyên gửi nhu cầu tuyển dụng qua các kênh chính thức của Trung tâm như website hoặc thông qua cán bộ phụ trách. Tuy nhiên, số lượng người lao động thực sự quan tâm và phù hợp còn rất hạn chế, đặc biệt ở các vị trí hành chính, văn phòng – vốn đòi hỏi kỹ năng và sự cam kết nghề nghiệp nhất định”.

Theo chị Năng, phần lớn lao động đến sàn vẫn chưa rõ mục tiêu: đi làm hay chỉ muốn hoàn thành thủ tục để nhận trợ cấp. Tỷ lệ chuyển đổi từ “tham khảo” sang “đi làm” còn thấp. Ngoài ra, thiếu cơ chế theo dõi hiệu quả kết nối khiến doanh nghiệp khó đánh giá và điều chỉnh cách tiếp cận phù hợp.

“Chúng tôi không rõ người gọi đến sau đó có phải do trung tâm giới thiệu không, hay họ tìm từ mạng xã hội, qua người quen… Việc này ảnh hưởng đến hiệu quả đánh giá chính sách tuyển dụng”, chị nói.

Để hoạt động kết nối không còn mang tính hình thức, doanh nghiệp kỳ vọng Trung tâm có thể đồng hành sâu hơn: tổ chức khảo sát nhu cầu, định hướng nghề nghiệp, đào tạo nhanh kỹ năng cần thiết cho người lao động. Ngược lại, phía doanh nghiệp cũng cần minh bạch hơn về yêu cầu tuyển dụng, chế độ đãi ngộ để thu hút ứng viên phù hợp.

Rõ ràng, sàn giao dịch việc làm không thể chỉ là “trạm trung chuyển thủ tục” nếu muốn phát huy đúng vai trò là cầu nối giữa cung và cầu lao động. Để làm được điều đó, cần một cách tiếp cận sâu sát và đồng bộ từ cả hai phía: nhà nước cần đầu tư hơn nữa vào hạ tầng dữ liệu, hệ thống thống kê, còn doanh nghiệp và người lao động phải chủ động hơn trong việc kết nối, chia sẻ thông tin và cam kết lâu dài.

Các trung tâm dịch vụ việc làm cần tiếp tục khẳng định vai trò là “bộ lọc thông minh” của thị trường lao động – không chỉ dừng lại ở giới thiệu việc làm, mà còn tư vấn, đào tạo, định hướng nghề nghiệp và theo dõi sau tuyển dụng. Chỉ khi đó, mỗi phiên giao dịch mới trở thành đòn bẩy thực chất giúp người lao động tìm được sinh kế bền vững, còn doanh nghiệp tiếp cận được nguồn nhân lực phù hợp trong bối cảnh thị trường liên tục biến động.