Phú Thọ hợp lực viết tiếp câu chuyện nông thôn mới

Ngày 1/7/2025 là dấu mốc quan trọng khi ba tỉnh Phú Thọ, Hòa Bình và Vĩnh Phúc chính thức hợp nhất thành một đơn vị hành chính mới. Trước khi sáp nhập, cả ba địa phương đều đã đạt được nhiều thành quả đáng ghi nhận trong công cuộc xây dựng nông thôn mới (NTM), tạo nền tảng vững chắc để bước vào giai đoạn phát triển tiếp theo.

Kiến tạo diện mạo mới cho nông thôn đất Tổ

Giai đoạn 2021 – 2025, mặc dù chịu nhiều tác động từ dịch bệnh Covid-19 và quá trình sáp nhập đơn vị hành chính, tỉnh Phú Thọ vẫn ghi dấu ấn mạnh mẽ trong thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng NTM.

Theo số liệu của UBND tỉnh Phú Thọ, tính đến hết quý II/2025, toàn tỉnh có 127/180 xã được công nhận đạt chuẩn NTM, chiếm 70,6% tổng số xã; 6 đơn vị cấp huyện đạt chuẩn hoặc hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM. Phong trào thi đua ngày càng đi vào chiều sâu với 21 xã đạt chuẩn NTM nâng cao, 6 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu; 1.715/2.040 khu dân cư đạt chuẩn và 219 khu dân cư được công nhận kiểu mẫu.

Để đạt được kết quả trên, Phú Thọ đã huy động hiệu quả sức mạnh của cả hệ thống chính trị và sự đồng thuận của nhân dân. Tổng vốn huy động cho chương trình giai đoạn 2021 – 2025 ước đạt hơn 10.976 tỷ đồng, trong đó ngân sách địa phương đóng góp hơn 4.500 tỷ đồng, cộng đồng dân cư đóng góp trên 620 tỷ đồng.

Song song với đó, hệ thống hạ tầng kinh tế - xã hội nông thôn tiếp tục được đầu tư đồng bộ. Đến nay, toàn tỉnh đã kiên cố hóa hơn 9.100 km đường giao thông nông thôn, đạt tỷ lệ 83,8%, vượt kế hoạch đề ra. 100% số xã đạt tiêu chí Điện; 176/180 xã đạt tiêu chí Thủy lợi và Phòng chống thiên tai. Trong lĩnh vực giáo dục, 176 xã đạt chuẩn tiêu chí Trường học, tỷ lệ phòng học kiên cố toàn tỉnh đạt 96,6%. Các tiêu chí về Y tế, Hạ tầng thương mại nông thôn cũng đạt mức cao, với lần lượt 165 và 174 xã hoàn thành.

Chuyển mình mạnh mẽ ở Vĩnh Phúc, Hòa Bình

Khi bắt tay vào xây dựng NTM, Vĩnh Phúc là địa phương có xuất phát điểm cao, ngay từ năm 2020 Vĩnh Phúc đã hoàn thành 100% số xã đạt chuẩn NTM. Giai đoạn 2021-2025, Vĩnh Phúc đã đạt được những kết quả toàn diện, diện mạo nông thôn thay đỏi mạnh mẽ, chất lượng đời sống người dân được nâng cao.

Điểm nhấn nổi bật trong giai đoạn này là sự thay đổi vượt bậc về hạ tầng kinh tế - xã hội. Tỉnh đã cứng hóa thêm 547,8 km đường giao thông nông thôn, duy trì 100% đường xã và đường từ trung tâm xã đến đường huyện được kiên cố, bảo đảm kết nối thông suốt. Hệ thống thủy lợi tiếp tục được nâng cấp, đáp ứng tưới tiêu chủ động cho hơn 96% diện tích đất nông nghiệp. Hạ tầng điện được đầu tư đồng bộ, đảm bảo 100% hộ dân sử dụng điện an toàn, ổn định.

Trong lĩnh vực giáo dục, Vĩnh Phúc hiện có 392/487 trường công lập đạt chuẩn quốc gia (tỷ lệ 80,5%), vượt chỉ tiêu Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XVII. Các thiết chế văn hóa, thể thao cơ sở cũng được quan tâm, với 88 xã có Trung tâm Văn hóa - Thể thao đạt chuẩn và 837 thôn có nhà văn hóa đạt chuẩn.

Song song với tái cơ cấu ngành nông nghiệp, Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP) đạt nhiều kết quả tích cực. Toàn tỉnh có 169 sản phẩm OCOP từ 3 sao trở lên, trong đó 39 sản phẩm đạt chuẩn 4 sao, góp phần nâng cao giá trị nông sản và tạo thương hiệu cho địa phương.

Nguồn nhân lực nông thôn được cải thiện rõ rệt, tỷ lệ lao động qua đào tạo đạt 81% vào năm 2024 và dự kiến 82% vào cuối năm 2025. Trong 4 năm qua, tỉnh đã giải quyết việc làm cho hơn 85.000 lao động, góp phần ổn định thu nhập và đời sống người dân.

Công tác bảo vệ môi trường có nhiều chuyển biến rõ nét. Tỷ lệ thu gom, xử lý rác thải sinh hoạt đạt trên 90%; tỉnh đã xây dựng hơn 835 km cống rãnh thoát nước và hoàn thành 14 trạm xử lý nước thải nông thôn. Tỷ lệ người dân tham gia bảo hiểm y tế đạt 96,7%; 95% dân số có hồ sơ sức khỏe điện tử; trên 60% tài khoản định danh VNeID mức 2 được kích hoạt, khẳng định bước tiến vững chắc trong chuyển đổi số.

Khác với Phú Thọ và Vĩnh Phúc, Hòa Bình là tỉnh miền núi nhưng vẫn đạt kết quả tích cực trong thực hiện chương trình NTM. Kinh tế nông thôn của tỉnh có bước bứt phá ấn tượng. GRDP giai đoạn 2021-2025 duy trì tốc độ tăng trưởng trên 8%, riêng quý I/2025 đạt 12,76%. Công tác giảm nghèo đạt nhiều kết quả tích cực khi tỷ lệ hộ nghèo giảm từ 15,49% năm 2021 xuống còn 6,59% cuối năm 2024, bình quân mỗi năm giảm 2,55%. Thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn đạt trên 45,4 triệu đồng/năm trong 6 tháng đầu năm 2025, đưa 90/129 xã đạt chuẩn tiêu chí Thu nhập.

Nông nghiệp tiếp tục giữ vai trò trụ cột với tốc độ tăng trưởng 4,5-5%/năm. Giá trị sản phẩm bình quân đạt 220 triệu đồng/ha đất trồng trọt và 250 triệu đồng/ha thủy sản. Chương trình OCOP phát triển mạnh mẽ, đến nay đã có 151 sản phẩm được chuẩn hóa hoặc nâng hạng, trong đó 118 sản phẩm đạt chuẩn từ 3 sao trở lên.

Hạ tầng nông thôn được đầu tư đồng bộ, hiện đại, làm thay đổi diện mạo nhiều vùng quê. Đến nay, 128/129 xã đạt chuẩn tiêu chí Thủy lợi và Phòng chống thiên tai; 100% xã đạt tiêu chí Thông tin - Truyền thông và hạ tầng thương mại; 99,98% hộ dân được sử dụng điện lưới quốc gia. Đề án “Xóa nhà tạm, nhà dột nát” đã hỗ trợ 3.194 hộ, giúp 113 xã đạt tiêu chí về Nhà ở dân cư.

Lĩnh vực văn hóa - xã hội cũng có nhiều chuyển biến rõ nét. Toàn tỉnh có 128 xã đạt chuẩn Giáo dục - Đào tạo, 111 xã đạt chuẩn Y tế, 122 xã đạt chuẩn Văn hóa, góp phần nâng cao đời sống tinh thần và chăm sóc sức khỏe nhân dân. Công tác bảo vệ môi trường được chú trọng, với 116 xã đạt chuẩn tiêu chí Môi trường và An toàn thực phẩm, tạo nên cảnh quan sáng - xanh - sạch - đẹp.

Kỳ vọng về một “miền quê đáng sống”

Sau 5 năm triển khai xây dựng NTM, Phú Thọ, Vĩnh Phúc và Hòa Bình đều đã đạt nhiều thành tựu quan trọng, khẳng định hướng đi đúng. Cả ba tỉnh đều nhận được sự quan tâm, hỗ trợ từ Trung ương, đã ban hành nhiều cơ chế chính sách đặc thù; bộ máy điều phối các cấp được kiện toàn; phong trào thi đua “Cả nước chung sức xây dựng NTM” lan tỏa mạnh mẽ, khơi dậy tinh thần chủ động trong cộng đồng.

Tuy nhiên, khó khăn vẫn không nhỏ. Ở Phú Thọ còn 48 xã miền núi, vùng sâu, vùng xa với đời sống khó khăn, thiếu vốn đầu tư; nhiều tiêu chí như thu nhập, môi trường, an ninh chưa bền vững. Hòa Bình thường xuyên chịu tác động thiên tai, điển hình là bão Yagi năm 2024 gây thiệt hại nặng cho hạ tầng, sản xuất, trong khi nguồn vốn đối ứng hạn hẹp, ảnh hưởng tiến độ NTM nâng cao. Vĩnh Phúc dù có nền tảng tốt nhưng sau khi đạt chuẩn 100% số xã, việc duy trì động lực và nâng cao chất lượng tiêu chí gặp khó khăn; một bộ phận cán bộ, người dân còn tư tưởng trông chờ, ỷ lại. Bên cạnh đó, đô thị hóa nhanh, biến đổi khí hậu và tình trạng thiếu hụt lao động trẻ ở nông thôn là thách thức chung của cả ba địa phương.

Việc hợp nhất ba tỉnh mở ra triển vọng mới khi mỗi địa phương đều có thế mạnh riêng: Phú Thọ có lợi thế văn hóa - du lịch tâm linh, gắn với đất Tổ; Hòa Bình giàu tiềm năng nông nghiệp, thủy sản và du lịch cộng đồng vùng núi; Vĩnh Phúc sở hữu nền tảng công nghiệp, dịch vụ, hạ tầng hiện đại, thuận lợi thu hút doanh nghiệp.

Hình ảnh một nông thôn hiện đại về hạ tầng, xanh – sạch – đẹp, bền vững về kinh tế và đậm đà bản sắc văn hóa đang dần hiện hữu. Hướng tới giai đoạn 2026 - 2030, Phú Thọ xác định mục tiêu tiếp tục nâng cao chất lượng các tiêu chí NTM, tập trung xây dựng NTM nâng cao. Phấn đấu trong giai đoạn này sẽ có 80% xã đạt chuẩn NTM nâng cao, 30% xã đạt kiểu mẫu. Thu nhập nông thôn tăng 1,5 lần so với 2025; giảm nghèo bình quân 1 - 1,5%/năm; có thêm 500 sản phẩm OCOP, trong đó nhiều sản phẩm đạt 4 - 5 sao.

Song song với đó là xây dựng nông thôn thông minh, ứng dụng công nghệ số trong quản lý, thúc đẩy thương mại điện tử cho nông sản, hình thành cơ sở dữ liệu đất đai, dân cư; đồng thời du lịch nông thôn gắn với di sản Hùng Vương, lòng hồ Hòa Bình, làng nghề truyền thống Vĩnh Phúc sẽ trở thành động lực mới.

Với những kết quả đã đạt được và định hướng rõ ràng, Phú Thọ có cơ sở để tin tưởng rằng phong trào xây dựng NTM sẽ tiếp tục bứt phá, đưa nông thôn trở thành nơi “đáng sống”, góp phần quan trọng vào mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của vùng trung du và miền núi phía Bắc.