Gắn giá trị văn hóa để nâng tầm thương hiệu
Không đơn thuần là cây trồng nông nghiệp, chè Thái Nguyên còn ẩn chứa nhiều giá trị văn hóa đặc sắc. Nghệ thuật pha trà, mời trà, thưởng trà đã hình thành nên một “văn hóa trà” đặc trưng của vùng đất này. Những lễ hội trà được tổ chức thường niên đã góp phần tôn vinh văn hóa uống trà và người làm chè.
Bà Vũ Thị Thu Hường - Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Thái Nguyên nhận định: “Cây chè gắn bó máu thịt với người dân nơi đây. Chính vì vậy, cần coi chè không chỉ là sản phẩm nông nghiệp mà là một phần của di sản văn hóa, một tài sản tinh thần cần được bảo tồn và phát huy”.
Du khách trải nghiệm văn hóa trà tại HTX chè Hảo Đạt. Ảnh: Quang Linh.
Từ năm 2011 đến nay, Thái Nguyên đã tổ chức thành công 5 kỳ Festival Trà quốc tế và hàng loạt sự kiện văn hóa, du lịch khác xoay quanh chủ đề trà. Những lễ hội này không chỉ tạo điều kiện để quảng bá chè Thái Nguyên tới bạn bè trong nước và quốc tế mà còn mở ra không gian kết nối văn hóa, trao đổi thương mại, tạo động lực cho phát triển du lịch nông nghiệp sinh thái gắn với cây chè.
Thái Nguyên cũng đã xây dựng và tôn tạo nhiều không gian văn hóa trà như Bảo tàng Văn hóa các dân tộc Việt Nam, Không gian trà Tân Cương, các làng nghề truyền thống gắn với trưng bày, biểu diễn nghệ thuật pha trà. Đây chính là cơ sở để hình thành sản phẩm du lịch đặc thù, kết hợp giữa trải nghiệm sản xuất, tìm hiểu văn hóa và thưởng thức trà tại chỗ.
Phát triển du lịch từ hương chè, sắc núi
Tỉnh Thái Nguyên đang hướng đến xây dựng mô hình “văn hóa - nông nghiệp - du lịch” với chè là trung tâm. Những đồi chè xanh ngát không chỉ là nguồn nguyên liệu dồi dào mà còn là điểm nhấn hấp dẫn trong các tour du lịch cộng đồng, du lịch trải nghiệm.
Nhiều doanh nghiệp và hợp tác xã đã mạnh dạn đầu tư kết hợp sản xuất chè với phát triển du lịch. Điển hình là mô hình trải nghiệm làm trà ở HTX chè Hảo Đạt (Tân Cương), nơi du khách được trực tiếp hái chè, sao chè và thưởng thức trà do mình làm ngay tại chỗ. Một số cơ sở khác như HTX chè Hưng Thịnh, Trà Duy Hưởng, Trà Tân Cương Xanh cũng xây dựng không gian trà độc đáo phục vụ khách du lịch trong và ngoài nước.
Theo bà Vũ Thị Thu Hường, để khai thác hiệu quả tiềm năng du lịch gắn với chè, Thái Nguyên cần quy hoạch vùng chè thành các điểm đến chuyên biệt, có hệ sinh thái dịch vụ đồng bộ. “Chúng tôi đang nghiên cứu xây dựng tuyến du lịch ‘Con đường Trà’ kết nối các vùng chè nổi tiếng. Đây sẽ là sản phẩm du lịch đặc trưng, giúp gia tăng trải nghiệm và lưu trú của du khách.
Du khách quốc tế hái chè tại HTX chè Trung du Tân Cương. Ảnh: Quang Linh.
Ngoài ra, tỉnh cũng định hướng phát triển các sản phẩm du lịch gắn với yếu tố bản địa như lễ hội văn hóa dân gian, chợ phiên vùng cao, trải nghiệm đời sống người dân tộc thiểu số gắn với canh tác chè. Điều này sẽ giúp giữ chân du khách lâu hơn, đồng thời nâng cao thu nhập cho người dân vùng chè.
Đồng bộ chính sách tạo đòn bẩy phát triển bền vững
Thời gian tới, tỉnh Thái Nguyên sẽ tiếp tục triển khai đồng bộ các chính sách hỗ trợ phát triển chè theo hướng hiện đại, chuyên sâu. Trong đó, trọng tâm là tăng cường ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất, chế biến; phát triển các vùng chè hữu cơ; xây dựng hệ thống thương hiệu, truy xuất nguồn gốc, chỉ dẫn địa lý cho các sản phẩm đặc sản địa phương.
Theo ông Dương Sơn Hà - Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Thái Nguyên, tỉnh đang tập trung phát triển chuỗi liên kết chè, khuyến khích doanh nghiệp đầu tư sâu vào khâu chế biến, bao bì, marketing. Bên cạnh đó, đẩy mạnh xây dựng thương hiệu cho sản phẩm chè đạt chuẩn OCOP từ 3 sao trở lên, gắn với xây dựng hình ảnh vùng chè trong mắt du khách và thị trường.
Một nhiệm vụ quan trọng nữa là đào tạo nguồn nhân lực từ người trồng chè, chế biến đến hướng dẫn viên du lịch và nghệ nhân trà. Việc bảo tồn văn hóa trà cũng được lồng ghép trong các chương trình giáo dục, lễ hội và hoạt động cộng đồng để nâng cao nhận thức toàn xã hội về giá trị của cây chè.
Bà Hường nhấn mạnh thêm: “Phát triển chè gắn với văn hóa và du lịch không thể làm đơn lẻ. Cần sự chung tay của cả hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp, người dân và đặc biệt là vai trò điều phối, quy hoạch của chính quyền địa phương”.
