Tuyên truyền giúp người dân thay đổi nhận thức
Là khu dự trữ sinh quyển thế giới có giá trị đặc biệt quan trọng, Mũi Cà Mau có hệ sinh thái rừng ngập mặn phong phú, đa dạng. Tuy nhiên, trước sức ép của phát triển kinh tế, gia tăng dân cư xung quanh Khu dự trữ sinh quyển Mũi Cà Mau, vấn đề chất thải rắn sinh hoạt (CTRSH) đang trở thành thách thức lớn đối với công tác bảo tồn và phát triển các động thực quý hiếm tại khu dự trữ này.
Ban Quản lý Khu dự trữ sinh quyển thế giới Mũi Cà Mau phối hợp với Chi cục Bảo vệ môi trường tổ chức tập huấn, tuyên truyền cho cán bộ, nhân viên, người dân về công tác bảo vệ môi trường, giảm thiểu rác thải nhựa. Ảnh: Hải Trường.
Trong bối cảnh đó, Ban Quản lý Khu dự trữ sinh quyển thế giới Mũi Cà Mau đã phối hợp với Chi cục Bảo vệ môi trường, Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Cà Mau tổ chức các lớp tập huấn, tuyên truyền cho cán bộ, nhân viên, người dân về công tác bảo vệ môi trường và giảm thiểu rác thải nhựa, phân loại CTRSH tại nguồn gắn với Chiến dịch Làm cho thế giới sạch hơn, Ngày Sinh quyển thế giới và các sự kiện môi trường trong năm 2025. Đây là giải pháp quan trọng nhằm giảm thiểu ô nhiễm, bảo vệ môi trường sống và duy trì sự bền vững của hệ sinh thái.
Theo Ban Quản lý Khu dự trữ sinh quyển thế giới Mũi Cà Mau, một trong những khó khăn lớn nhất của công tác bảo vệ môi trường tại các khu dự trữ sinh quyển Mũi Cà Mau là thói quen xử lý rác truyền thống của người dân địa phương. Nhiều hộ dân vẫn còn thói quen đốt rác, vứt rác xuống kênh rạch hoặc bỏ chung toàn bộ chất thải vào một thùng chứa. Tình trạng này không chỉ gây ô nhiễm nguồn nước, không khí mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến hệ động thực vật trong rừng ngập mặn, nơi nhạy cảm với các tác nhân ô nhiễm hóa học và vi sinh.
Các lớp tập huấn đã phổ biến cụ thể các quy định của pháp luật về quản lý chất thải rắn sinh hoạt; vai trò, ý nghĩa của phân loại CTRSH tại nguồn,…được quy định tại Luật Bảo vệ môi trường năm 2020; Nghị định 08/2022/NĐ-CP và Nghị định 05/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 08 Nghị định 45/2022/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực môi trường; Thông tư 02/2022/TT-BTNMT và Thông tư 07/2025/TT-BTNMT; Công văn 9368/BTNMT-KSONMT năm 2023 hướng dẫn kỹ thuật phân loại CTRSH.
Ngoài phổ biến các quy định của pháp luật, Chi cục Bảo vệ môi trường còn đưa ra các ví dụ trực quan, tình huống thực tế và hướng dẫn thao tác cụ thể, gần gũi với cuộc sống giúp cán bộ, người dân dễ hiểu, dễ nhớ và dễ thực hiện.
Phân loại CTRSH tại nguồn là yêu cầu bắt buộc
Theo khoản 11 Điều 3 Nghị định 08/2022/NĐ-CP, CTRSH là chất thải rắn phát sinh thường ngày của con người. Luật Bảo vệ môi trường 2020 phân thành ba nhóm chính, gồm chất thải có khả năng tái sử dụng, tái chế; chất thải thực phẩm; chất thải rắn sinh hoạt khác (bao gồm cả chất thải nguy hại trong sinh hoạt).
Ngoài phổ biến các quy định pháp luật bảo vệ môi trường, Sở Nông nghiệp và Môi trường Cà Mau còn tích cực vận động đoàn viên, người dân... tham gia các hoạt động thu gom, phân loại rác thải bảo vệ môi trường. Ảnh: Lê Hùng.
Theo đó, lợi ích của việc phân loại CTRSH tại nguồn góp phần giảm khối lượng rác phải xử lý; tiết kiệm chi phí thu gom, vận chuyển; có thể bán rác tái chế; giảm rác thải chôn lấp; hạn chế ô nhiễm đất, nước, không khí; ngăn chặn rác thải nhựa xâm nhập hệ sinh thái rừng ngập mặn; góp phần nâng cao ý thức cộng đồng, xây dựng nếp sống văn minh; tận dụng được nguồn vật liệu tái chế, giảm khai thác tài nguyên mới.
Bên cạnh đó, Chi cục Bảo vệ môi trường còn phổ biến cho cán bộ, người dân các mức xử phạt theo Nghị định 45/2022/NĐ-CP nhằm đảm bảo việc phân loại rác được thực hiện nghiêm túc.
Cụ thể mức phạt 500.000 đến 1.000.000 đồng đối với hộ gia đình không phân loại CTRSH hoặc không sử dụng bao bì quy định; mức phạt 1.000.000 đến 2.000.000 đồng đối với hành vi vứt bỏ rác trên vỉa hè, lòng đường, hệ thống thoát nước; thải bỏ nhựa xuống ao hồ, kênh rạch; mức phạt 2.500.000 đến 3.000.000 đồng đối với hành vi đốt ngoài trời phụ phẩm cây trồng gần khu dân cư hoặc tuyến giao thông;…
Theo Ban Quản lý Khu dự trữ sinh quyển thế giới Mũi Cà Mau, thông qua các lớp tập huấn này, đội ngũ cán bộ được trang bị thêm kỹ năng giải thích quy định pháp luật, phương pháp vận động người dân và cách xử lý tình huống phát sinh. Việc nâng cao năng lực này tạo nền tảng quan trọng để công tác phân loại CTRSH tại nguồn được triển khai đồng bộ, liên tục và hiệu quả. Song song đó, nhiều người dân sinh sống quanh Khu dự trữ sinh quyển thế giới Mũi Cà Mau cũng được phổ biến các quy định về trách nhiệm bảo vệ môi trường, phân loại CTRSH tại nguồn.
Theo Chi cục Bảo vệ môi trường, Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Cà Mau, trong thời gian tới sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Ban Quản lý Khu dự trữ sinh quyển thế giới Mũi Cà Mau, chính quyền địa phương, các đoàn thể theo dõi, kiểm tra, hỗ trợ kỹ thuật và duy trì hoạt động truyền thông thường xuyên, góp phần bảo vệ hệ sinh thái rừng ngập mặn, lá phổi xanh quý giá của vùng đất cực Nam Tổ quốc.
Khu Dự trữ sinh quyển thế giới Mũi Cà Mau được UNESCO công nhận vào ngày 26/5/2009 có tổng diện tích 371.506 hecta. Sau khi sáp nhập địa giới hành chính, khu dự trữ nằm trên địa bàn 10 xã, gồm Khánh Lâm, Khánh An, Đá Bạc, Khánh Hưng, Sông Đốc, Trần Văn Thời, Cái Đôi Vàm, Phú Tân, Đất Mới, Đất Mũi. Vùng lõi của khu dự trữ có diện tích 17.329 hecta, trong đó Vườn quốc gia Mũi Cà Mau 12.203 hecta, Vườn quốc gia U Minh Hạ 2.570 hecta, dãi rừng phòng hộ biển Tây 2.556 hecta; vùng đệm 43.309 hecta và vùng chuyển tiếp 310.868 hecta;…
