Hơn 50 năm phát triển, Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng Quốc gia Việt Nam (Petrovietnam) đã khẳng định vai trò trụ cột, hoàn thành sứ mệnh gắn với 5 chữ “An”: An ninh năng lượng, an ninh kinh tế, an ninh lương thực, an ninh quốc phòng và an sinh xã hội. Trong đó, bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia luôn là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt hành trình phát triển.
Từ hiện thực hóa sứ mệnh của “những người đi tìm lửa”…
Sau ngày giải phóng, đất nước phải đối mặt với một thực tế khốc liệt: Hạ tầng bị tàn phá, kinh tế kiệt quệ, nghèo đói và khủng hoảng năng lượng trầm trọng. Nhu cầu về dầu mỏ - “mạch sống” của sản xuất và đời sống - trở nên cấp bách, thôi thúc công cuộc tìm kiếm “vàng đen” được tiến hành quyết liệt.
Khai thác dầu khí giải quyết khủng hoảng năng lượng cho đất nước sau giải phóng và đóng góp quan trọng kéo dài đến tận ngày nay. Ảnh: Petrovietnam.
Trao đổi với ông Ngô Thường San, nguyên Tổng Giám đốc Tổng công ty Dầu khí Việt Nam, nay là Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng Quốc gia Việt Nam (Petrovietnam), bức tranh về vai trò then chốt của ngành dầu khí trong những năm đầu tái thiết đất nước hiện lên rõ nét. Ông cho biết, ngay trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, nguồn dầu trong nước luôn có 2 triệu tấn, gồm 1 triệu tấn do Liên Xô viện trợ cho miền Bắc và 1 triệu tấn từ Mỹ ở miền Nam. Đến năm 1975, nguồn cung chỉ còn 1 triệu tấn từ Liên Xô, lại không ổn định, khiến nhu cầu năng lượng cho đời sống và sản xuất trở nên vô cùng nan giải. Tình trạng thiếu hụt năng lượng nghiêm trọng đe dọa làm “đổ sông, đổ biển” mọi nỗ lực tái thiết kinh tế đất nước.
Trước áp lực đó, dù khó khăn chồng chất, Đảng, Nhà nước vẫn dồn nguồn lực lớn, tốt nhất cho mục tiêu chiến lược: tìm kiếm dầu khí.
Vượt qua khó khăn gian khổ, với sự chung sức của cả hệ thống chính trị, sự kiên định, nỗ lực không ngừng, niềm tin tưởng “Việt Nam có dầu”, “những người đi tìm lửa” đã làm nên kỳ tích tìm ra tầng dầu trong đá móng nứt nẻ ở mỏ Bạch Hổ với trữ lượng siêu cấp (riêng ở tầng móng trên 4 tỉ thùng và khai thác nhịp độ cao với sản lượng đỉnh trên 13 triệu tấn/năm). Kết quả này không chỉ giải quyết triệt để khủng hoảng, giúp Việt Nam tự chủ về năng lượng mà còn tạo cú hích mạnh mẽ, vực dậy nền kinh tế. Đây chính là động lực tăng trưởng quan trọng, khởi đầu cho thời kỳ “Đổi mới” của đất nước, giai đoạn đó, có những năm dầu khí đóng góp đến 30% ngân sách quốc gia.
Petrovietnam góp phần ổn định thị trường xăng dầu. Ảnh: Petrovietnam.
… đến vai trò trụ cột trong an ninh năng lượng quốc gia
Mang sứ mệnh “Năng lượng cho phát triển”, hơn 50 năm qua, Petrovietnam không ngừng hoàn thiện chuỗi giá trị dầu khí, từ tìm kiếm, thăm dò, khai thác đến công nghiệp khí, điện và dịch vụ kỹ thuật chất lượng cao, dẫn dắt chuỗi giá trị năng lượng quốc gia; khẳng định vai trò trụ cột của nền kinh tế, là “lá chắn thép” bảo vệ an ninh năng lượng quốc gia. Tập đoàn đồng thời thể hiện vai trò tiên phong trong chuyển dịch năng lượng, hướng tới tương lai xanh và bền vững của đất nước.
Petrovietnam giữ vị trí chủ lực trong cung ứng các nguồn năng lượng thiết yếu như dầu thô, khí thiên nhiên, xăng dầu, điện… cho đời sống và sản xuất. Từ chỗ không có dầu khí, đến nay Tập đoàn đã khai thác 441,5 triệu tấn dầu và 196 tỉ m³ khí; vận hành hiệu quả các đường ống, nhà máy lọc dầu, hóa dầu, điện cùng hệ thống cơ sở vật chất kỹ thuật hiện đại, đủ năng lực đảm đương các công trình công nghiệp quy mô lớn, công nghệ cao. Hằng năm, Petrovietnam đáp ứng 60-70% nhu cầu xăng dầu, 70-80% khí dân dụng và hơn 10% sản lượng điện cả nước. Đây là nền tảng quan trọng bảo đảm ổn định kinh tế - xã hội.
Đặc biệt, việc Nhà máy Lọc dầu (NMLD) Dung Quất nghiên cứu, sản xuất thành công nhiên liệu đặc chủng phục vụ quốc phòng không chỉ là thắng lợi công nghệ, mà còn là bước tiến chiến lược về tự chủ năng lượng, khẳng định vị thế của ngành công nghiệp - năng lượng Việt Nam.
Là tập đoàn kinh tế nhà nước, Petrovietnam luôn đặt lợi ích quốc gia lên trên hết, sẵn sàng hy sinh lợi ích kinh tế để ưu tiên bình ổn thị trường và bảo đảm an ninh năng lượng, nhất là trong những giai đoạn “nóng”.
Cung cấp khí cho sản xuất công nghiệp. Ảnh: Petrovietnam.
Năm 2022, khi thị trường xăng dầu biến động mạnh, nguồn cung khan hiếm, nhiều cửa hàng tư nhân đóng cửa, gây sức ép lên hệ thống phân phối và an ninh xăng dầu, Petrovietnam đã phối hợp chặt chẽ với Chính phủ và các bộ, ngành liên quan, duy trì sản xuất, cung ứng tối đa. NMLD Dung Quất vận hành vượt công suất (109-110%), PVOIL bảo đảm hệ thống phân phối thông suốt, góp phần bình ổn thị trường trong thời điểm khó khăn.
Tương tự, khi thiếu điện cục bộ năm 2023, đặc biệt tại miền Bắc, Petrovietnam đã kịp thời đưa vào vận hành Nhà máy Nhiệt điện Thái Bình 2, tăng cường cung cấp khí cho phát điện, bảo đảm các nhà máy hoạt động với công suất cao, đồng hành cùng đất nước giải quyết tình trạng thiếu điện cho sản xuất và sinh hoạt.
Hiện Petrovietnam đang đẩy mạnh chuyển dịch sang năng lượng xanh, sạch, cùng Chính phủ thực hiện cam kết đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Vai trò chiến lược của Tập đoàn được khẳng định tại Kết luận 76-KL/TW ngày 24-4-2024 của Bộ Chính trị, với mục tiêu xây dựng Petrovietnam trở thành Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng Quốc gia giữ vị trí nòng cốt trong bảo đảm an ninh năng lượng đất nước. Đây là định hướng lớn, mở rộng không gian phát triển, phù hợp với định hướng chiến lược năng lượng của đất nước trong giai đoạn mới, trong đó Petrovietnam được xác định vai trò trụ cột, dẫn dắt.
Petrovietnam dẫn đầu về điện khí của Việt Nam. Ảnh: Petrovietnam.
Là nòng cốt trong chuỗi giá trị năng lượng quốc gia, Petrovietnam chủ động hoạch định chiến lược để thích ứng và nắm bắt cơ hội chuyển dịch. Tập đoàn cũng đi đầu trong các sáng kiến chuyển dịch năng lượng. Trong đó, Petrovietnam được Chính phủ giao làm chủ đầu tư Dự án Nhà máy Điện hạt nhân Ninh Thuận 2; PV GAS tiên phong trong nhập khẩu và kinh doanh LNG - bước đệm quan trọng, giúp giảm dần than đá mà vẫn giữ nguồn cung ổn định trước khi năng lượng tái tạo đáp ứng hoàn toàn nhu cầu, đồng thời góp phần bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia khi các mỏ khí đang suy giảm nhanh, mỏ mới chưa đưa vào khai thác; PTSC tiên phong trong lĩnh vực điện gió ngoài khơi, tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu...
Song song đó, Petrovietnam đã đầu tư nghiên cứu các lĩnh vực năng lượng mới như hydro xanh, amoniac xanh, thu giữ và lưu trữ carbon (CCS/CCUS)… Những bước đi tiên phong này mở ra không gian phát triển mới, nâng cao vị thế ngành năng lượng Việt Nam, phù hợp chủ trương phát triển bền vững và bảo đảm mục tiêu tăng trưởng cao của nền kinh tế trong kỷ nguyên mới theo định hướng của Đảng, Chính phủ.
Có thể nói, xuyên suốt quá trình hoạt động, bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia luôn là nhiệm vụ lớn nhất mà Đảng và Nhà nước giao cho Petrovietnam. Tập đoàn cũng đặt mục tiêu này lên hàng đầu. Với tinh thần chủ động, trách nhiệm và thích ứng cùng xu thế toàn cầu, Tập đoàn tiếp tục khẳng định vai trò nòng cốt trong bảo đảm an ninh năng lượng, đáp ứng yêu cầu năng lượng cho phát triển đất nước trong các thời kỳ.
Xuyên suốt quá trình hoạt động, bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia luôn là nhiệm vụ lớn nhất mà Đảng và Nhà nước giao cho Petrovietnam. Tập đoàn cũng đặt mục tiêu này lên hàng đầu. Với tinh thần chủ động, trách nhiệm và thích ứng cùng xu thế toàn cầu, Tập đoàn tiếp tục khẳng định vai trò nòng cốt trong bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia.
