Ổn định nơi ở mới, người dân vững tâm dựng lại cuộc sống

Trước đây, vào mỗi mùa mưa, 37 hộ dân sinh sống tại các thôn Ngọn Ngòi, Gò Chùa, Hàm Rồng, Hồ Sen và Phai Thao thuộc xã Bạch Hà, huyện Yên Bình, tỉnh Yên Bái (nay là xã Thác Bà, tỉnh Lào Cai) luôn phải sống trong nỗi lo nguy cơ sạt lở đất. Tình trạng này không chỉ gây bất an mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống và sinh kế của người dân.

Trước thực tế đó, với sự quan tâm của Nhà nước và chính quyền địa phương, Dự án di dân khẩn cấp tại thôn Hàm Rồng và thôn Ngọn Ngòi của xã Bạch Hà cũ (nay là xã Thác Bà) đã được triển khai nhằm đưa các hộ dân đến nơi ở mới an toàn. Khu tái định cư được bố trí không quá xa nơi ở cũ, trong đó hộ gần nhất cách chưa đầy 1 km và hộ xa nhất cũng chỉ khoảng 3 km.

Nhờ được chuyển đến nơi ở mới ổn định, người dân đã thoát khỏi cảnh thấp thỏm lo âu mỗi khi mùa mưa đến, không còn phải thức trắng đêm vì nỗi sợ thiên tai rình rập. Cuộc sống từng bước được ổn định, bà con đã có thể yên tâm lao động sản xuất và phát triển kinh tế tại nơi ở mới.

Chị Tướng Thị Thìn là một trong 10 hộ dân sinh sống tại thôn Gò Chùa, khu vực có nguy cơ sạt lở cao. Dù đã chuyển đến nơi ở mới, chị vẫn chưa thể quên những tháng ngày sống trong nỗi lo thường trực vì sạt lở đất.

Chị kể: "Khoảng năm 2008, khu vực nơi chị sinh sống bắt đầu xuất hiện dấu hiệu sạt lở. Dù nhà chị không bị ảnh hưởng trực tiếp nhưng nhiều vụ sạt lở xảy ra ngay sát bên khiến gia đình lúc nào cũng bất an".

Đặc biệt, vào các mùa mưa năm 2023 và 2024, gia đình chị càng thêm vất vả khi 4 người con thường xuyên phải sơ tán sang nhà người thân để tránh nguy hiểm, khi đó, bé thứ hai mới chưa đầy 2 tuổi. Thực tế có nhiều gia đình xung quanh bị ảnh hưởng nặng bởi sạt lở càng khiến chị thêm lo lắng.

Đến cuối năm 2023, gia đình chị Tướng Thị Thìn cùng nhiều hộ dân khác được bố trí đến nơi ở mới theo Dự án di dân khẩn cấp do huyện Yên Bình (cũ) triển khai. Đầu năm 2025, gia đình chị đã dựng được nhà tại khu tái định cư, chỉ cách nơi ở cũ chưa đầy 1 km. Nhờ đó, việc trồng cấy trên diện tích đất nông nghiệp cũ vẫn diễn ra thuận lợi, cuộc sống dần ổn định và chị đã có thể yên tâm phát triển kinh tế.

Gia đình chị Thìn là người dân tộc Dao, chủ yếu sinh sống bằng nghề nông. Ngoài ra, chồng chị còn đi làm thuê để tăng thêm thu nhập cho gia đình.

Chị chia sẻ: "Hiện tại, gia đình tôi đã có đất ở rộng khoảng 300 m2, nhà cửa cũng đã tương đối khang trang, đầy đủ. Điều quan trọng nhất là mỗi khi mùa mưa đến, gia đình chị không còn phải sống trong tâm trạng lo sợ như trước nữa".

Cùng chung hoàn cảnh với chị Tướng Thị Thìn, gia đình anh Tướng Văn Bình trước đây sinh sống tại thôn Ngọn Ngòi, xã Bạch Hà cũng từng nhiều lần phải sơ tán mỗi khi mùa mưa bão đến. Anh vẫn chưa quên ký ức ám ảnh: “Cứ đến mùa lũ, cả nhà lại dắt díu nhau đi ở nhờ. Tôi từng chứng kiến một người trong thôn bị sạt lở đất vùi lấp dẫn đến tử vong, đến giờ vẫn không thể quên được".

Đầu năm 2025, vợ chồng anh Bình đã xây được căn nhà cấp 4 kiên cố rộng 65 m2 tại khu tái định cư do Nhà nước hỗ trợ. Tổng diện tích đất ở của gia đình là 300 m2. Anh cho biết: “Gia đình được hỗ trợ đất ở, được Nhà nước hỗ trợ làm sổ đỏ. Tuy nhiên, để hoàn thiện căn nhà vợ chồng anh cố găng vay mượn thêm để làm. Dù vậy, đây là sự đổi thay lớn, căn nhà mới không chỉ khang trang hơn mà còn nằm gần trường học và chợ, rất thuận tiện cho sinh hoạt gia đình và việc học hành của các con".

Câu chuyện của chị Tướng Thị Thìn và anh Tướng Văn Bình là minh chứng rõ nét cho thấy hiệu quả thiết thực từ sự quan tâm của Nhà nước, chính quyền địa phương thông qua Dự án di dân khẩn cấp tại xã Bạch Hà, nay là xã Thác Bà. Dự án không chỉ góp phần khắc phục hậu quả thiên tai mà còn giúp giảm thiểu rủi ro và bảo đảm an toàn cho người dân sinh sống tại các khu vực có nguy cơ cao xảy ra sạt lở đất.

Ông Nguyễn Vinh Quang, Phó Chủ tịch UBND xã Thác Bà, tỉnh Lào Cai cho biết: Dự án được triển khai từ năm 2023 đến năm 2025 tại các thôn Hàm Rồng và Ngọn Ngòi của xã Bạch Hà (cũ) với tổng diện tích nền hơn 4,3 ha. Các hạng mục được xây dựng đồng bộ, gồm hệ thống giao thông nội bộ, điện chiếu sáng, cấp thoát nước, vỉa hè, cây xanh và các công trình phụ trợ khác.

Đặc biệt, dự án còn đầu tư hệ thống thoát nước sinh hoạt, trạm xử lý công suất 50 m3/ngày đêm, trạm biến áp 100kVA, đường dây trung thế 35kV và hệ thống điện sinh hoạt 0,4kV. Bên cạnh đó, một khu vực thể dục thể thao rộng 338 m2 cũng được quy hoạch để phục vụ sinh hoạt cộng đồng.

Tổng mức đầu tư dự án là 55 tỷ đồng, trong đó 50 tỷ từ nguồn dự phòng ngân sách trung ương và 5 tỷ từ ngân sách của tỉnh cùng các nguồn vốn hợp pháp khác. Chi phí xây dựng chiếm hơn 36 tỷ đồng, còn lại là chi phí bồi thường, giải phóng mặt bằng, tư vấn và dự phòng.

Dự án không chỉ di dời dân ra khỏi vùng nguy hiểm mà còn tạo điều kiện để họ bắt đầu lại cuộc sống bền vững. Những khó khăn về sinh kế có thể vẫn còn, nhưng khi đã có một mái nhà vững chãi, một vùng đất an toàn để bám trụ, người dân sẽ yên tâm lao động, sản xuất và ổn định cuộc sống.