Nước rút, người dân trắng tay giữa bùn đất

Sức tàn phá của cơn lũ dữ

Sáng ngày 22/11, khi nước sông Cái Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa đã rút, những vệt bùn vàng khè như một đường chân trời mới khắc nghiệt trên tường nhà, người dân vùng ven phố biển vẫn còn chìm trong sự mệt mỏi rã rời, nặng nề. Đó là cảm giác kiệt quệ sau một cuộc chiến không cân sức với cơn thịnh nộ của thiên tai.

Bắt đầu từ đêm 19/11 đến rạng sáng 20/11, cơn lũ lịch sử - được mô tả là một trong những trận lũ lớn nhất trong nhiều thập kỷ qua - đã cướp đi sinh mạng và tài sản của người dân Khánh Hòa. Dọc theo sông Cái, nhiều khu dân cư và tuyến đường huyết mạch bị nhấn chìm trong biển nước. Đây không chỉ là một thảm hoạ thiên nhiên, mà còn là vết thương lạnh buốt khắc sâu vào ký ức, là lời cảnh tỉnh nghiệt ngã về sự cực đoan của biến đổi khí hậu đang hiển hiện ngay trên mảnh đất phố biển hiền hòa.

Chúng tôi ngược dòng trên đường 23/10, con đường dẫn lên Diên Khánh từng bị chia cắt những ngày qua. Trước mắt là một bức tranh tan hoang, mùi bùn tanh nồng đặc quánh như nén xuống không khí. Màu vàng đục của phù sa bám đặc quánh lên mọi vật thể, từ tường nhà, cột điện, cho đến những chiếc xe máy, ô tô nằm chết lặng la liệt. Những hình ảnh ấy là minh chứng cho sức mạnh tàn phá của trận lũ giữ này.

Ông Nguyễn Dũng, một người dân sống lâu năm ở Nha Trang, với đôi mắt còn hằn lên vẻ thất thần, bày tỏ: "Tôi chưa bao giờ thấy cảnh tượng lũ lụt nào khủng khiếp như lần này. Nước lên quá nhanh, chảy xiết, còn kinh khủng hơn cả bão. Mọi thứ tan tành trong chớp mắt”.

Nước rút đi, nỗi đau ở lại

Tây Nha Trang, khu vực nằm dọc theo triền sông Cái, luôn là "vùng rốn lũ" mỗi khi có mưa lớn. Tuy nhiên, mức độ ngập lụt lần này đã vượt qua mọi dự đoán.

Chúng tôi đi sâu vào các con hẻm nhỏ của thôn Phú Trung 1, Phú Trung 2, phường Tây Nha Trang – nơi được ghi nhận là bị ngập sâu nhất. Đứng trước cửa mỗi căn nhà, vạch bùn đen cao ngang ngực, thậm chí quá đầu người , là dấu tích khắc nghiệt của mực nước lũ đã từng nhấn chìm nơi đây. Hầu hết các nhà dân ở đây đều bị nước tràn vào, gây ngập từ 1,5 - 2 m, thậm chí là hơn thế.

Nếu mặt đường là nơi những xác xe cộ chết máy nằm ngổn ngang và vũng bùn lớn thì trong các con hẻm, cảnh tượng còn đau lòng hơn gấp bội. Đồ đạc gia đình, thành quả chắt chiu cả đời người, giờ đây nằm phơi mình la liệt, chất đống bên lề đường, giờ đã trở thành rác thải.

Trong tiếng cọ rửa, anh Nguyễn Định, một người dân ở thôn Phú Trung 1, mệt mỏi buông chiếc vòi nước: "Gia đình anh mất sạch, em à", giọng anh nghẹn lại, đôi mắt đỏ hoe nhìn về phía đống đổ nát ngổn ngang trước sân. 

Anh Định chua xót kể lại, toàn bộ máy móc thiết bị trong nhà như ti vi, máy giặt, tủ lạnh, âm ly, loa và đặc biệt là bộ đồ nghề may vá - nguồn thu nhập chính của gia đình đã bị nước lũ nhấn chìm. Hư hỏng sạch. Hoàn toàn không thể giữ lại được. Sáng giờ cả nhà, cả anh em giúp đỡ dọn dẹp nhưng đến chiều vẫn chưa đâu vào đâu.

Cùng cảnh ngộ, anh Nguyễn Tiến, cũng ở khu vực phường Tây Nha Trang, nhà có kinh doanh thêm tạp hóa nhỏ. Thiệt hại của gia đình anh ước tính lên đến hàng trăm triệu đồng. "Nước lên kinh khủng lắm. Bao nhiêu hàng tạp hóa, mì gói, sữa, gạo, tất cả đều ngâm trong nước, hư hỏng sạch. Không những thế, đồ dùng gia đình cũng hư hỏng gần hết. May gia đình có gác lửng nên lên trên để giữ mạng, vì nước vào nhà ngập khoảng 2m", anh Tiến vừa lau những vết bùn đất bám chặt trên kệ hàng, vừa nói. 

Hiện gia đình anh Tiến đã phải huy động 4-5 người dọn dẹp từ sáng sớm, nhưng mọi thứ vẫn còn ngổn ngang bề bộn. Bùn đất bám dày đặc trên tường, nền nhà, và mọi ngóc ngách, đòi hỏi một công sức khổng lồ để trả lại không gian sống cơ bản.

Qua ghi nhận của chúng tôi, không chỉ riêng hai gia đình này, mà hầu hết các hộ dân ở Tây Nha Trang đều chịu chung số phận: mất trắng tài sản lớn chỉ sau một đêm lũ lịch sử.

Khó khăn chồng chất khó khăn

Cuộc chiến với bùn đất của người dân vẫn đang tiếp diễn. Điều đáng nói là sau cơn lũ, người dân Tây Nha Trang lại phải đối mặt với một khó khăn chồng chất khác: thiếu điện và nước sạch. Hệ thống điện ở khu vực này bị cắt để đảm bảo an toàn do ngập lụt và để phục vụ công tác khắc phục hậu quả. Thiếu điện, người dân không có ánh sáng để dọn dẹp khi trời tối và quan trọng hơn là không có nước sạch. Nước máy, nếu có, cũng chưa thể cung cấp ổn định. Việc dọn dẹp nhà cửa trong điều kiện không có nước sạch để lau chùi, cọ rửa là một thử thách vô cùng lớn. Bùn đất sông Cái rất dính và nặng, nếu không có nguồn nước mạnh và dồi dào, việc làm sạch sẽ là thử thách vô vọng.

"Bây giờ chỉ mong có điện lại và có nước sạch để dọn rửa. Nếu không, bùn khô lại sẽ càng khó làm sạch hơn", một người phụ nữ lớn tuổi chia sẻ, tay vẫn không ngừng dùng gáo tát nước đọng.

Mặc dù đối diện với những mất mát vật chất quá lớn, nhưng sâu thẳm trong những con hẻm ngập bùn, tinh thần của người dân vẫn là một điều đáng ngưỡng mộ. Giữa tiếng cọ rửa mệt mỏi và sự hỗn độn, người ta vẫn nghe thấy những lời động viên chân tình: "Của đi thay người, còn người là còn tất cả. Sống được là may mắn rồi”. Những lời nói mộc mạc ấy trở thành nguồn sức mạnh tinh thần giúp họ gạt bỏ nỗi đau mất mát để tập trung vào việc khôi phục cuộc sống.

Mặc dù đã có sự vào cuộc của các lực lượng chức năng, thanh niên tình nguyện hỗ trợ dọn dẹp, nhưng với khối lượng công việc lớn, người dân khu vực Tây Nha Trang sẽ phải mất ít nhất vài ngày nữa mới có thể tạm thời ổn định được cuộc sống.

Trong cái lạnh se sắt của những ngày cuối tháng 11, giữa cảnh tượng tan hoang và mùi bùn đất tanh nồng, điều ấm áp còn sót lại chính là tinh thần tương trợ và đoàn kết. Người dân giúp nhau dọn dẹp, chia sẻ từng ngụm nước uống và động viên nhau. Dù mất mát lớn về vật chất, nhưng sức sống và tinh thần đoàn kết của những người dân vùng lũ vẫn đang âm thầm nảy nở, tạo nên một tia hy vọng mong manh về một ngày mai tươi sáng hơn, khi cơn thịnh nộ của thiên nhiên đã đi qua.

Tính đến 5 giờ ngày 22/11, mưa lũ tại tỉnh Khánh Hòa ghi nhận 15 người chết và 20 người bị thương. Về tài sản, có 15.396 nhà bị ngập. Mưa lũ lớn tại Khánh Hòa gây thiệt hại ban đầu ước tính lên đến hàng ngàn tỷ đồng, riêng ngành nông nghiệp, công trình thủy lợi thiệt hại khoảng 400 tỷ đồng.