Theo phản ánh của nhiều nông dân trồng dừa ở xã Bình Phú (huyện Càng Long, tỉnh Trà Vinh) hiện nay phần lớn diện tích dừa hữu cơ của bà con không được doanh nghiệp liên kết thu mua như đã thoả thuận khiến nông dân vô cùng bức xúc.
Theo báo cáo của HTX Vạn Hưng, Công ty Dừa Xanh mới thu khoảng 12ha trong hơn 308ha vùng nguyên liệu đã được chứng nhân. Ảnh: Minh Đảm.
Qua tìm hiểu của Báo Nông nghiệp Việt Nam, tháng 6/2022 Công ty TNHH Thực phẩm Dừa Xanh (gọi tắt là Công ty Dừa Xanh trụ sở tại xã Long Hoà, huyện Bình Đại, tỉnh Bến Tre) đến xã Bình Phú để khảo sát liên kết xây dựng và bao tiêu vùng nguyên liệu dừa hữu cơ. Qua sự nỗ lực của các bên cùng với chính quyền địa phương, tháng 11/2022 hơn 308ha trong gần 600ha diện tích dừa đang cho trái của xã được chứng nhận dừa hữu cơ. Đáng quan tâm, chứng nhận dừa hữu cơ được cấp cho doanh nghiệp Dừa Xanh.
Để thuận tiện cho việc mua bán, ngày 2/1/2023 Công ty Dừa Xanh đã ký hợp đồng với HTX Nông nghiệp thương mại dịch vụ Vạn Hưng (xã Bình Phú, huyện Càng Long) với thời hạn 1 năm. Theo đó, HTX Vạn Hưng sẽ là đại diện thu gom, vận chuyển dừa hữu cơ cho Công ty Dừa Xanh tại vùng nguyên liệu nêu trên. Tuy nhiên, gần 6 tháng qua, Công ty Dừa Xanh chỉ thu mua dừa hữu cơ ở đây rất nhỏ giọt và không thường xuyên. Có thời điểm, giá dừa hữu cơ Công ty đưa ra còn thấp hơn giá thị trường.
Theo ông Ngô Hữu Sự, Giám đốc HTX Vạn Hưng cho biết, diện tích được chứng nhận hơn 308ha nhưng đến nay Công ty Dừa Xanh chỉ thu mua được có 12ha/tháng với sản lượng khoảng 94.000 trái. Phần lớn diện tích còn lại nông dân phải bán cho thương lái bên ngoài với giá dừa thông thường.
Theo UBND xã Bình Phú, khi có bất đồng về giá cả UBND xã đã đứng ra làm trung gian hoà giải cho đôi bên, sau đó vấn đề giá cả được cải thiện. Tuy nhiên, diện tích và sản lượng dừa hữu cơ vẫn chưa được Công ty Dừa Xanh thu mua toàn bộ theo cam kết. Điển hình như tại ấp Long Trị, xã Bình Phú theo ông Phan Thanh Tâm, Trưởng ban Nhân dân ấp cho hay: Ấp có 84 hộ tham gia chuỗi liên kết dừa hữu cơ nhưng mới chỉ có 1 hộ là bán được dừa cho Công ty Dừa Xanh.
Liên hệ với Công ty Dừa Xanh, đại diện bộ phận sản xuất tại nhà máy cho biết: Lúc này tình hình tiêu thụ ít nên nhà máy giảm sản lượng. Mặc dù khả năng thu mua cho nông dân là thấp như đã diễn ra trong thời gian qua nhưng Công ty Dừa Xanh vẫn muốn được làm "chủ sở hữu" khi tái chứng nhận duy trì vùng nguyên liệu dừa hữu cơ ở xã Bình Phú trong thời gian tới. Việc này, gây khó cho bà con trong việc mở rộng tiêu thụ dừa được chứng nhận hữu cơ ở đây.
Bà con trồng dừa hữu cơ phải bán với giá thông thường. Ảnh: Minh Đảm.
Ông Ngô Hữu Sự, Giám đốc HTX Vạn Hưng thông tin: “Do vùng nguyên liệu được cấp cho Công ty Dừa Xanh nên bà con không thể bán dừa cho doanh nghiệp khác với chứng nhận dừa hữu cơ, phải bán với giá dừa thường. Bà con kiến nghị, từ đây đến đến hết hợp đồng Công ty Dừa Xanh phải thu mua toàn bộ dừa trong vùng nguyên liệu. Trong kỳ chứng nhận dừa hữu cơ lần tới, bà con không đồng ý để Công ty Dừa Xanh đứng tên vùng nguyên liệu”.
Về việc này, phúc đáp với Công ty Dừa Xanh, UBND xã Bình Phú có công văn nêu rõ: “Theo báo cáo của HTX Vạn Hưng, thời gian qua, việc ký kết hợp đồng thu mua giữa Công ty TNHH Thực phẩm Dừa Xanh với Hợp tác xã Vạn Hưng chưa được chặt chẽ, chưa đúng theo hợp đồng cam kết, giá thu mua chưa hấp dẫn.
Đặc biệt, tỷ lệ thu mua dừa hữu cơ trong vùng nguyên liệu đạt tỷ lệ rất thấp. Bên cạnh đó, về phía Công ty Dừa Xanh chưa phối hợp với Hợp tác xã vận động người dân trong vùng nguyên liệu hiểu rõ về dừa hữu cơ để họ tin tưởng ký kết lâu dài.
Để tạo diều kiện cho người dân địa phương thuận tiện trong việc thu mua, liên kết với các công ty mở rộng thị trường và trao đổi hàng hoá trong thời gian tới đối với Hợp tác xã Vạn Hưng. UBND xã Bình Phú xin không đồng thuận thực hiện tái chứng nhận vùng nguyên liệu dừa hữu cơ đối với Công ty TNHH Thực phẩm Dừa Xanh trong thời gian sau tháng 11/2023”.
Dù vậy, Công ty Dừa Xanh vẫn không bằng lòng việc để HTX Vạn Hưng đứng tên vùng nguyên liệu dừa hữu cơ tại địa phương và khiếu nại đến các cơ quan cấp trên ở Trà Vinh.
Cần lưu ý rằng, hiện nay hầu hết các địa phương trong nước khi xây dựng mã số vùng trồng, các vùng trồng được đứng tên bởi các tổ chức nông dân. Nếu doanh nghiệp có thiện chí hỗ trợ kinh phí tập huấn để nông dân thực hiện mã số vùng trồng thì đây chỉ là yếu tố xem xét để nông dân ưu tiên bán hàng cho doanh nghiệp.
Gần đây, người dân địa phương nghi vấn doanh nghiệp này muốn giữ vùng nguyên liệu để mua dừa thường ở nơi khác với “mác” dừa hữu cơ? Vấn đề này cần được các cơ quan chức năng nhanh chóng làm sáng tỏ để nông dân yên tâm sản xuất.
