Ô nhiễm không khí ngày càng đáng lo
Những ngày cuối tháng 10, chỉ số chất lượng không khí (AQI) tại nhiều điểm quan trắc ở Hà Nội chạm ngưỡng “xấu”, bầu trời mờ đục, không khí nặng nề. Cùng với TP.HCM, Thủ đô đang là một trong những “điểm nóng” về ô nhiễm bụi mịn tại khu vực Đông Nam Á. Tình trạng này không chỉ đe dọa sức khỏe hàng triệu người dân mà còn ảnh hưởng tới hình ảnh đô thị và năng lực cạnh tranh của nền kinh tế.
Các nguồn phát thải chính đã được xác định rõ: từ giao thông vận tải, xây dựng, công nghiệp - làng nghề, đến đốt rơm rạ và rác sinh hoạt tự phát. Ảnh: Hoàng Hiền.
Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, các nguồn phát thải chính đã được xác định rõ: từ giao thông vận tải, xây dựng, công nghiệp - làng nghề, đến đốt rơm rạ và rác sinh hoạt tự phát. Riêng khu vực phía Bắc, yếu tố thời tiết và địa hình trũng thấp khiến các chất ô nhiễm dễ tích tụ, đặc biệt trong những tháng mùa hanh khô. Nhiều thời điểm, AQI tại Hà Nội dao động ở mức kém, thậm chí xấu, kéo dài nhiều ngày liên tiếp.
Các chuyên gia môi trường chỉ rõ nguyên nhân dẫn đến trạng thái này là sự cộng hưởng giữa các nguồn thải lớn và điều kiện thời tiết bất lợi. Giao thông vận tải đô thị, hoạt động xây dựng, công nghiệp - làng nghề, đốt rơm rạ cùng với rác sinh hoạt tự phát được xác định là những nguồn phát thải chính.
Riêng khu vực phía Bắc có lợi thế địa hình trũng thấp và thời tiết khô, vào đầu mùa đông khiến các hạt bụi mịn (PM2,5) dễ bị tích tụ. Việc nhiều ngày liên tiếp AQI ở mức “kém” hoặc “xấu” đã đặt ra áp lực lớn: không chỉ về sức khỏe cộng đồng mà còn về hình ảnh đô thị và năng lực cạnh tranh khi môi trường sống được tính là một trong những yếu tố thu hút đầu tư và phát triển.
Việc lặp lại tình trạng ô nhiễm mạnh vào tháng 10 và kéo dài tới đầu năm sau là dấu hiệu báo động của tình trạng môi trường chưa được xử lý dứt khoát. Vì vậy, cùng với các giải pháp kỹ thuật và kiểm soát nguồn thải đang được kích hoạt, việc nâng cao nhận thức cộng đồng và chuyển đổi hành vi người dân cũng trở thành khâu then chốt để cải thiện môi trường sống.
Gam màu sáng về bầu trời tương lai xanh
Với quyết tâm giành lại bầu không khí trong lành cho người dân, Việt Nam đang chuyển từ cảnh báo sang hành động, bằng những cam kết cụ thể và những chiến dịch cộng đồng. Thông điệp hành động vì bầu trời xanh được lan tỏa mạnh mẽ qua một sự kiện đặc biệt diễn ra ngay giữa lòng Thủ đô trong sáng 1/11, hàng nghìn người dân Thủ đô đã cùng các đại biểu trong và ngoài nước tham dự Sự kiện “Không khí sạch cho bầu trời xanh”.
Em Phạm Ngọc Khuê và tác phẩm Xanh Tây Hồ. Ảnh: Hoàng Hiền.
“Tình trạng ô nhiễm không khí đã trở thành thách thức môi trường lớn nhất hiện nay, đòi hỏi các hành động mạnh mẽ hơn, quyết liệt hơn và mang tính liên vùng cao hơn. Một bầu không khí sạch không chỉ bảo vệ sức khỏe người dân, mà còn là chỉ số văn minh của một quốc gia hiện đại, là ‘thị thực xanh’ hấp dẫn du khách và nhà đầu tư công nghệ cao”, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Lê Công Thành phát biểu tại sự kiện và cho kêu gọi toàn xã hội - từ cơ quan nhà nước, doanh nghiệp đến người dân - cùng hành động vì bầu trời xanh.
“Mỗi người có thể bắt đầu bằng việc nhỏ, hãy giảm thiểu ô nhiễm tại nguồn, từ chiếc xe, bếp đun hay công trình xây dựng. Hãy thúc đẩy giao thông xanh, năng lượng sạch, bởi dù hiệu quả không đến ngay, nhưng chỉ sau 3 đến 5 năm, chất lượng không khí và văn minh đô thị sẽ được cải thiện rõ rệt”, Thứ trưởng nói.
Bức vẽ của em An Nhiên với hình ảnh cô giáo, học sinh, chú bộ đội, công nhân… cùng đứng dưới bầu trời xanh truyền đi một thông điệp sâu sắc: bảo vệ môi trường không chỉ là trách nhiệm của ai đó, mà là nghĩa vụ của tất cả mọi người. Ảnh: Hoàng Hiền.
Các quan điểm này được thể hiện qua bàn tay khéo léo và trí tưởng tượng phong phú của các em nhỏ tham gia sự kiện. Tại khu trưng bày các tác phẩm hội họa của các em học sinh trên địa bàn Thủ đô, mỗi tác phẩm gửi đi thông điệp “Vì từng nhịp thở - For Every Breath”. Các em nhỏ tham gia vẽ tranh cổ động, lan tỏa thông điệp “Vì bầu trời xanh Việt Nam” bằng những gam màu của hy vọng. Mỗi nét vẽ là một lời nhắn gửi về khát vọng được lớn lên dưới bầu trời trong xanh, không khói bụi, không tiếng động cơ ồn ã, nơi thiên nhiên và con người cùng tồn tại hài hòa.
Điển hình như bức tranh “Xanh Tây Hồ” của em Phạm Ngọc Khuê, học sinh lớp 3D, Trường Tiểu học Thực nghiệm, gây ấn tượng mạnh với hình ảnh hồ nước trong veo được bao quanh bởi cây xanh, chim muông và những con người đang dọn rác ven hồ. Khuê chia sẻ: “Con muốn hồ Tây lúc nào cũng xanh, để buổi sáng mọi người có thể hít thở không khí mát và nhìn thấy trời trong”.
Bên cạnh đó, bức vẽ của em An Nhiên với hình ảnh cô giáo, học sinh, chú bộ đội, công nhân… cùng đứng dưới bầu trời xanh đã được nhiều đại biểu đánh giá cao bởi thông điệp đoàn kết. Trong bức tranh, mỗi người giữ một vai trò khác nhau nhưng đều cùng hướng về một mục tiêu bảo vệ bầu trời chung. Nét vẽ ngây thơ cùng với màu sắc rực rỡ truyền đi một thông điệp sâu sắc: bảo vệ môi trường không chỉ là trách nhiệm của ai đó, mà là nghĩa vụ của tất cả mọi người.
Nhiều bức vẽ của các em nhỏ thể hiện mong muốn được sống trong bầu trời xanh, trong lành. Ảnh: Hoàng Hiền.
Các em nhỏ tham gia chương trình đều bày tỏ ước muốn giản dị: được hít thở dưới bầu trời trong xanh, không khói bụi và tiếng ồn. Trong những lời chia sẻ hồn nhiên của các em là khát vọng lớn lao về một môi trường trong lành để vui chơi, học tập và lớn lên khỏe mạnh. Nhiều em nói rằng, “bầu trời sạch” không chỉ là mơ ước mà là điều các em muốn cùng người lớn giữ gìn mỗi ngày.
Thông điệp “Vì từng nhịp thở” không chỉ là khẩu hiệu của một sự kiện, mà là lời kêu gọi để gìn giữ môi trường không khí. Từ những hành động nhỏ hôm nay, thế hệ mai sau sẽ được sống trong bầu không khí sạch và trong lành.
