Sáng 21/8 tại Hà Nội, Cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam phối hợp với Tạp chí Nông nghiệp và Môi trường tổ chức Hội nghị “Tuyên truyền, phổ biến Luật Địa chất và Khoáng sản số 54/2024/QH15 và các văn bản hướng dẫn thi hành”.
Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Quý Kiên phát biểu tại hội nghị. Ảnh: Mai Đan.
Hội nghị được tổ chức theo hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến, thu hút hơn 200 đại biểu tham dự và kết nối trực tuyến đến 34 điểm cầu các Sở Nông nghiệp và Môi trường các tỉnh, thành phố trên toàn quốc.
Công cụ pháp lý quan trọng, nền tảng cho phát triển bền vững
Phát biểu tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Quý Kiên nhấn mạnh: Sự hiện diện đông đủ, nghiêm túc của các đại biểu hôm nay thể hiện sự quan tâm sâu sắc của các cấp, các ngành đối với việc triển khai Luật Địa chất và Khoáng sản số 54/2024/QH15 cùng các văn bản hướng dẫn thi hành. Đây là hoạt động trọng tâm trong Chương trình tuyên truyền pháp luật năm 2025 của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, được tổ chức theo hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến, nhằm lan tỏa thông tin kịp thời, rộng rãi đến toàn xã hội.
Luật Địa chất và Khoáng sản số 54/2024/QH15, Nghị định số 193/2025/NĐ-CP cùng 7 Thông tư hướng dẫn là kết quả của quá trình nghiên cứu công phu, tổng kết thực tiễn quản lý và tiếp thu có chọn lọc kinh nghiệm quốc tế. Đây không chỉ là một bộ công cụ pháp lý quan trọng để hoàn thiện hệ thống quản lý nhà nước, mà còn là nền tảng nâng cao hiệu quả khai thác, sử dụng tiết kiệm, bền vững nguồn tài nguyên khoáng sản - một loại tài sản đặc biệt, hữu hạn và không thể tái tạo của quốc gia.
Để đáp ứng yêu cầu cấp bách của đất nước, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã chủ động, lắng nghe ý kiến chỉ đạo của Đảng, Nhà nước cũng như phản ánh, kiến nghị của cộng đồng doanh nghiệp, các tổ chức, cá nhân trong lĩnh vực địa chất và khoáng sản để xây dựng và hoàn thiện bộ luật. Đặc biệt, lần đầu tiên trong tiền lệ lập pháp, Luật có hiệu lực chính thức từ ngày 1/7/2025 nhưng một số điều khoản đã được Quốc hội cho phép áp dụng ngay từ ngày 1/1/2025.
Thứ trưởng cho biết, chỉ cách đây hai ngày, Thủ tướng Chính phủ cùng lãnh đạo Đảng, Nhà nước đã dự lễ khởi công, khánh thành 250 công trình, dự án tại 80 điểm cầu trên cả nước. Thành công đó có sự đóng góp trực tiếp và quan trọng của ngành địa chất và khoáng sản, khi đã kịp thời cung ứng nguồn nguyên vật liệu cho các dự án hạ tầng giao thông và nhiều công trình trọng điểm quốc gia. Ban Chỉ đạo của Chính phủ và các bộ, ngành đánh giá rất cao tinh thần trách nhiệm, sự vào cuộc quyết liệt, khẩn trương của Bộ Nông nghiệp và Môi trường trong nhiệm vụ này.
Phó Cục trưởng Cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam Mai Thế Toản phát biểu tại hội nghị. Ảnh: Mai Đan.
Với quyết tâm của 34 tỉnh, thành phố cùng sự phối hợp chặt chẽ của Cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam và các đơn vị liên quan, Thứ trưởng tin rằng Luật Địa chất và Khoáng sản sẽ sớm đi vào cuộc sống, phát huy hiệu quả, góp phần nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước, bảo vệ môi trường và thúc đẩy phát triển bền vững đất nước.
Những nội dung cốt lõi và hướng đi trong thực tiễn
Theo TS. Đào Xuân Hưng, Tổng Biên tập Tạp chí Nông nghiệp và Môi trường, Hội nghị diễn ra trong thời điểm Luật Địa chất và Khoáng sản năm 2024 chính thức có hiệu lực từ ngày 1/7/2025 - một dấu mốc quan trọng trong việc hoàn thiện thể chế quản lý, khai thác và sử dụng hiệu quả nguồn tài nguyên địa chất, khoáng sản của đất nước. Đây cũng là dịp để các cơ quan quản lý, doanh nghiệp, tổ chức và cá nhân cùng nhau trao đổi, tháo gỡ khó khăn, triển khai hiệu quả đưa Luật đi vào đời sống thực tiễn.
Tại hội nghị, đại diện lãnh đạo Cục Địa chất và Khoáng sản đã giới thiệu tổng quan Luật Địa chất và Khoáng sản và các văn bản hướng dẫn thi hành. Phó Cục trưởng Mai Thế Toản cho biết, Luật Địa chất và Khoáng sản, Nghị định số 193/2025/NĐ-CP và 7 Thông tư hướng dẫn là kết quả của quá trình tổng kết thực tiễn quản lý tài nguyên, tiếp thu kinh nghiệm quốc tế và được Quốc hội thông qua với sự đồng thuận cao.
Luật gồm 12 chương, 111 điều, quy định đầy đủ về chiến lược, quy hoạch, điều tra cơ bản, thăm dò, khai thác, chế biến, bảo vệ môi trường, trách nhiệm quản lý nhà nước, tài chính và đấu giá quyền khai thác khoáng sản.
Điểm mới nổi bật là phân nhóm khoáng sản để quản lý theo nhóm; phân cấp mạnh cho địa phương trong cấp phép thăm dò, khai thác, thu hồi; công nhận kết quả thăm dò thay cho phê duyệt trữ lượng; tăng cường quản lý cát, sỏi lòng sông, khu vực biển; bổ sung quyền lợi cho tổ chức, cá nhân khai thác hợp pháp; cùng với đó là các quy định về cải cách thủ tục hành chính, minh bạch hóa thông tin và đa dạng hóa nguồn lực tài chính cho hoạt động địa chất, khoáng sản.
Liên quan đến quy định tiền cấp quyền khai thác khoáng sản và các điểm mới, ông Quách Đức Điệp - Phó Trưởng phòng Kinh tế địa chất, khoáng sản, Cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam cho biết, tiền cấp quyền khai thác khoáng sản là khoản nghĩa vụ tài chính mà tổ chức, cá nhân phải nộp để được khai thác và thu hồi khoáng sản. Tiền này được thu theo năm và quyết toán theo sản lượng khai thác thực tế.
Một số trường hợp được miễn nộp, như thu hồi khoáng sản trong phạm vi đất dự án đã được phê duyệt chỉ để phục vụ công trình đó; đất, đá sử dụng cho các hạng mục công trình của đề án, phương án đóng cửa mỏ.
Hội nghị được tổ chức theo hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến, kết nối trực tuyến đến 34 điểm cầu các Sở Nông nghiệp và Môi trường các tỉnh, thành phố trên toàn quốc. Ảnh: Mai Đan.
Quy định mới cũng phân định rõ thẩm quyền phê duyệt, điều chỉnh và quyết toán cho UBND cấp tỉnh, Sở Nông nghiệp và Môi trường và UBND cấp xã; đồng thời bổ sung công thức tính toán cụ thể, điều kiện điều chỉnh, gia hạn, quy trình thu nộp và quyết toán, nhằm minh bạch hóa, đảm bảo nguồn thu ngân sách và quản lý hiệu quả hoạt động khai thác.
Tại hội nghị, đại diện lãnh đạo Cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam và lãnh đạo các đơn vị thuộc Cục đã trao đổi, giải đáp chính sách, phản ánh từ đại diện các Sở NN-MT và câu hỏi từ các tổ chức, cá nhân, qua đó góp phần tháo gỡ vướng mắc, tạo sự thống nhất trong triển khai Luật vào thực tiễn.
