Khi thất nghiệp không còn là 'ngõ cụt'

Không ai mong chờ thất nghiệp gõ cửa. Nhưng khi biến cố ấy xảy đến, điều người lao động cần không chỉ là trợ cấp tài chính, mà là một chỗ dựa tinh thần – sự đồng hành, hướng dẫn và một bàn tay đưa ra đúng lúc để họ không bị gục ngã. Tại Hải Dương, cũng như ở nhiều nơi khác, chính sách bảo hiểm thất nghiệp đang dần trở thành điểm tựa vững chắc, giúp người lao động đứng dậy và bước tiếp.

“Phao cứu sinh” của người lao động

Một sáng đầu tháng Sáu, phòng chờ Trung tâm Dịch vụ việc làm và Giáo dục nghề nghiệp tỉnh Hải Dương đã kín người. Giữa dòng người ngồi chờ đến lượt làm thủ tục, chị Hoàng Thị Nga ngồi thu mình bên góc ghế, tay nắm hờ chiếc túi đã cũ. Khuôn mặt xanh xao sau ca mổ tuyến giáp vẫn chưa kịp hồi phục. Ở tháng thứ ba của thai kỳ, chị nói nhỏ: “Nếu không có khoản trợ cấp ấy, tôi không biết mình phải làm gì”.

Chị Nga từng là công nhân gần sáu năm ở khu công nghiệp Lương Điền. Sức khỏe suy giảm buộc chị nghỉ việc đầu năm. Nhưng may mắn, sau khi nộp hồ sơ trực tuyến qua Cổng Dịch vụ công Quốc gia, chị nhanh chóng được nhận hơn 9 triệu đồng trợ cấp mỗi tháng và một tấm thẻ bảo hiểm y tế – đủ để chị yên tâm dưỡng thai và chữa bệnh.

Không chỉ chị Nga, những con người với phận đời khác nhau, mang theo hy vọng mong manh, đã tìm thấy ở nơi này không chỉ tiền trợ cấp, mà còn là niềm tin.

Chị Nguyễn Thị Lan (sinh năm 1982, xã Gia Phúc, huyện Gia Lộc) vẫn còn nguyên cảm giác bàng hoàng khi nhắc đến ngày nhận quyết định bị cắt giảm lao động. Nhà máy thiếu đơn hàng, hàng trăm công nhân phải rời dây chuyền, và chị bỗng chốc như rơi vào khoảng trống thăm thẳm. “Chưa bao giờ tôi thấy mình bất lực đến thế", chị nghẹn lời khi kể lại.

Giữa lúc tưởng chừng không còn lối ra, bàn tay cứu giúp đã kịp thời vươn đến. Nhờ sự hướng dẫn tận tình của cán bộ Trung tâm dịch vụ việc làm, chị Lan nhanh chóng hoàn thiện hồ sơ và được xét duyệt hưởng trợ cấp thất nghiệp – hơn 4 triệu đồng mỗi tháng.

Đó không phải là con số lớn, nhưng với chị, đó là chỗ dựa thiết thực và kịp thời nhất trong quãng đời đầy giông bão. Và quan trọng hơn cả, khoản trợ cấp ấy như ngọn đèn nhỏ soi sáng niềm tin, giúp chị hiểu rằng: trong những lúc mịt mùng nhất, vẫn có người đồng hành, và chị không hề đơn độc trên hành trình vực dậy cuộc sống.

Chia sẻ với chúng tôi, ông Nguyễn Bá Thành, Quyền Giám đốc Trung tâm Dịch vụ việc làm và Giáo dục nghề nghiệp Hải Dương cho biết: Chính sách bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) không chỉ là những con số trong báo cáo, mà là những chiếc “phao cứu sinh” thực sự cho người lao động khi cuộc sống bất ngờ rẽ ngoặt.

Tính đến hết tháng 5 năm 2025, Trung tâm Dịch vụ việc làm và Giáo dục nghề nghiệp Hải Dương đã tiếp nhận 4.236 hồ sơ đề nghị hưởng trợ cấp thất nghiệp. 83% trong số đó được nộp qua hình thức trực tuyến, thông qua Cổng Dịch vụ công Quốc gia.

“Chúng tôi muốn chính sách không chỉ là thủ tục, mà thực sự trở thành ‘điểm tựa’ cho người lao động”, ông Nguyễn Bá Thành chia sẻ. Từ việc hỗ trợ người dân thao tác trên hệ thống, đến từng tin nhắn SMS thông báo quyết định – tất cả đều hướng đến sự minh bạch, kịp thời và nhân văn. Chỉ trong năm tháng đầu năm 2025, 3.551 quyết định trợ cấp đã được ban hành, phần lớn được gửi đến người lao động qua tin nhắn điện thoại.

Trung bình, mỗi người được hưởng trợ cấp trong vòng 7 tháng – khoảng lặng quý giá để nghỉ ngơi, định hướng lại bản thân, hoặc học thêm một nghề mới.

Như anh Trần Văn Quý – một kỹ thuật viên mất việc sau đợt tái cơ cấu doanh nghiệp. Không chọn ngồi chờ, anh đăng ký học nghề điện dân dụng tại Trung tâm. Mỗi ngày đạp xe hơn 20 cây số đến lớp, mồ hôi thấm lưng áo trong cái nắng hầm hập đầu hè. Ba tháng sau, anh được một công ty điện lạnh nhận vào làm. “Khoản trợ cấp giúp tôi đứng vững. Nhưng chính lớp học nghề và công việc mới mới là cái giúp tôi bắt đầu lại”, anh Quý nói, ánh mắt lấp lánh hy vọng.

Từ những con số đến những bước chân lặng lẽ, chính sách an sinh khi được vận hành bằng sự tận tâm – đã thực sự trở thành bệ đỡ cho người lao động giữa hành trình mưu sinh đầy biến động.

Giúp người lao động "không phải bước một mình"

Hải Dương được xem là một trong những địa phương tiên phong trong chuyển đổi số lĩnh vực an sinh. Các buổi tư vấn tại trường học, xã phường; các chiến dịch truyền thông trên mạng xã hội... tất cả nhằm giúp người lao động tiếp cận chính sách dễ dàng hơn.

Thế nhưng, không phải ai cũng bắt nhịp được. Những lao động lớn tuổi, không quen công nghệ, hay thiếu căn cước công dân định danh điện tử vẫn gặp lúng túng. Một số trường hợp bị kéo dài thời gian xử lý vì sai sót hồ sơ.

“Chúng tôi luôn cử cán bộ hỗ trợ trực tiếp, phối hợp với địa phương để nâng cao hiểu biết cho người dân”, ông Thành chia sẻ. Ông Thành luôn tâm niệm, một người được tiếp cận chính sách kịp thời, là cả một gia đình bớt đi gánh nặng.

Mỗi tháng, Trung tâm tiếp nhận hơn 25.900 lượt người đến khai báo tình trạng việc làm – con số cho thấy mức độ kết nối giữa người lao động và hệ thống an sinh. Đồng thời, hàng tuần đều có các phiên giao dịch việc làm, cả trực tiếp lẫn trực tuyến, liên kết với 13 tỉnh/thành phía Bắc.

“Nhiều doanh nghiệp đánh giá cao mô hình này vì có thể tiếp cận nhanh với nguồn lao động phù hợp”, bà Nguyễn Thị Vân – Phó trưởng Phòng Tư vấn cho biết.

Thế nhưng, không phải ai cũng sẵn sàng quay lại thị trường lao động. Lo lắng, mông lung, mất phương hướng... khiến một số người chần chừ. Đó là lúc công tác tư vấn, định hướng nghề nghiệp trở thành cứu cánh thứ hai.

Giữa khoảng trống thất nghiệp, có những cánh tay dang ra tuy không phải là phép màu, nhưng là cứu cánh kịp thời. Chính sách bảo hiểm thất nghiệp, nếu được triển khai đủ sâu và đúng cách, không chỉ giúp người lao động thoát khỏi cú trượt ngã, mà còn tiếp sức để họ đứng dậy, bước tiếp.

Vẫn còn đó những khoảng trống cần lấp đầy như: nâng cao năng lực tư vấn tâm lý, hoàn thiện hệ thống dữ liệu liên thông, tạo điều kiện để người lao động tiếp cận dễ dàng hơn. Và quan trọng nhất, là làm sao để mỗi người thất nghiệp đều có thể nhìn thấy phía trước, một lối đi – không đơn độc.

“Chúng tôi không làm thay họ đi tiếp, nhưng ít nhất, giúp họ không phải bước một mình”, lời chia sẻ ấy của lãnh đạo Trung tâm Dịch vụ việc làm và Giáo dục nghề nghiệp tỉnh Hải Dương như một triết lý an sinh nhẹ nhàng, nhưng đầy nhân văn.

Rời Trung tâm Dịch vụ việc làm, hình ảnh những cán bộ tận tâm cùng những người lao động đang nỗ lực vươn lên vẫn đọng lại trong chúng tôi. Chính từ nơi đây, các chính sách an sinh của Đảng và Nhà nước được cụ thể hóa, trở thành điểm tựa vững chắc giúp người lao động tiếp tục hành trình mưu sinh. Trên chặng đường ấy, họ không đơn độc - luôn có những bàn tay đồng hành, tiếp thêm niềm tin vào một ngày mai tươi sáng.

Không chỉ dừng ở việc tư vấn và giới thiệu việc làm cho 9.336 lượt người đang hưởng trợ cấp thất nghiệp, tới đây, Trung tâm sẽ tiếp tục tổ chức thêm nhiều phiên Giao dịch việc làm trực tiếp và trực tuyến tại Trung tâm cũng như tại các trường học, địa phương góp phần kết nối và giới thiệu việc làm cho người lao động. Trung tâm cũng tăng cường thu thập thông tin về cung – cầu lao động, dự báo thị trường lao động ngắn hạn; tổ chức kết nối doanh nghiệp và người lao động phù hợp tham gia sàn giao dịch việc làm, góp phần nâng cao hiệu quả kết nối giữa người lao động và doanh nghiệp.