Hiện đại hóa ngành thủy sản góp phần chống khai thác IUU

Ứng dụng tiến bộ kỹ thuật trong khai thác thủy sản

Ngày 15/11, tại thành phố Sầm Sơn (Thanh Hóa), Trung tâm Khuyến nông Quốc gia phối hợp với Sở NN-PTNT Thanh Hóa tổ chức Diễn đàn Khuyến nông @ Nông nghiệp với chủ đề: “Ứng dụng tiến bộ kỹ thuật trong phát triển, nâng cao hiệu quả khai thác và bảo quản thủy sản trên tàu cá đáp ứng quy định chống khai thác bất hợp pháp (IUU)”.

Tham dự diễn đàn có đại diện các cục, trung tâm thuộc Bộ NN-PTNT và gần 200 đại biểu đến từ các trung tâm khuyến nông, phòng NN-PTNT, tổ đội khai thác và ngư dân khai thác hải sản các tỉnh ven biển Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị.

Thời gian qua, lĩnh vực khai thác thủy sản nhận được sự quan tâm đặc biệt của Chính phủ và đã có bước phát triển vượt bậc. Từ đội tàu thủ công lạc hậu, đến nay cả nước đã có hơn 30 nghìn tàu cá xa bờ có chiều dài từ 15 mét trở lên.

Để phát huy hiệu quả tàu khai thác xa bờ, Trung tâm Khuyến nông Quốc gia đã hỗ trợ, chuyển giao tiến bộ khoa học công nghệ về bảo quản, chế biến thủy sản cho bà con ngư dân thông qua hoạt động xây dựng mô hình trình diễn khuyến ngư và đào tạo tập huấn.

Tính từ năm 2011 đến nay, Trung tâm Khuyến nông Quốc gia đã đào tạo, tập huấn ToT cho 600 lượt người, triển khai 14 dự án khai thác, bảo quản, chế biến thủy sản. Nhiều dự án đã được chuyển giao cho ngư dân và phát huy hiệu quả thiết thực như: Dự án xây dựng mô hình cơ giới hóa nghề lưới chụp cho các đội tàu khai thác hải sản xa bờ; Dự án xây dựng mô hình ứng dụng vật liệu PU (Polyurethane) cho hầm bảo quản sản phẩm trên tàu khai thác hải sản xa bờ; Dự án xây dựng ứng dụng công nghệ CPF (Composite-Polyurethane) trong bảo quản hải sản trên tàu khai thác hải sản xa bờ; Dự án xây dựng mô hình ứng dụng tời thủy lực thu lưới rê tầng đáy cho các đội tàu khai thác hải sản vùng khơi; Dự án xây dựng mô hình ứng dụng đèn led chuyên dụng cho tàu lưới vây kết hợp ánh sáng đánh bắt ở vùng biển khởi…

Việc ứng dụng tiến bộ kỹ thuật trong phát triển, nâng cao hiệu quả khai thác và bảo quản thủy sản trên tàu cá đã góp phần tăng sản lượng, giảm tổn thất sau thu hoạch, nâng cao hiệu quả đánh bắt, cơ giới hóa để giảm sức lao động cho ngư dân và bảo vệ nguồn lợi thủy sản.

9 tháng đầu năm 2024, tổng sản lượng khai thác thủy sản của cả nước đạt hơn 3 triệu tấn, tăng 0,9% so với cùng kỳ năm 2023. Khai thác thủy sản tiếp tục gắn với các biện pháp bảo vệ, phát triển nguồn lợi, thực hiện có hiệu quả các giải pháp chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định.

Bên cạnh đó, lĩnh vực khai thác thủy sản vẫn còn một số thách thức lớn như: Quy mô sản xuất chưa tương xứng với tiềm năng, sản xuất nhỏ lẻ, manh mún, chưa liên kết chặt chẽ. Việc đầu tư hạ tầng chưa đồng bộ, giá trị gia tăng thủy sản thấp, việc bảo vệ nguồn lợi thủy sản còn hạn chế.

Việc ứng dụng tiến bộ công nghệ, kỹ thuật mới vào lĩnh vực khai thác thủy sản đã cải thiện nhưng còn chậm, chưa đáp ứng được nhu cầu phát triển. "Thẻ vàng" EC chưa được tháo gỡ, vẫn còn tình trạng vi phạm khai thác hải sản bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài. Cùng với đó, lao động khai thác thủy sản thiếu về số lượng, chưa đáp ứng về chất lượng. Biến đổi khí hậu diễn biến ngày càng phức tạp ảnh hưởng đến sản lượng khai thác và thu nhập của ngư dân.

Hiện đại hóa khai thác thủy sản góp phần chống khai thác IUU

Tại diễn đàn, ông Nguyễn Đức Cường - Phó Giám đốc Sở NN-PTNT Thanh Hóa cho biết, tỉnh Thanh Hóa có hơn 6,7 nghìn tàu thuyền khai thác thủy sản. Sản lượng khai thác hàng năm khoảng 214 nghìn tấn. Để góp phần cùng cả nước gỡ "thẻ vàng" EC, địa phương đã thực hiện nghiêm túc chỉ đạo của Chính phủ, Bộ NN-PTNT, trong đó chú trọng xây dựng hệ thống giám sát tàu cá, tăng cường kiểm tra, xử lý các vi phạm...

Bên cạnh đó, với mục tiêu phát triển ngành thủy sản hiện đại, bền vững, thời gian qua tỉnh Thanh Hóa chủ trương đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số trong quản lý và tăng hiệu quả của hoạt động khai thác, góp phần nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm thủy sản.

Hiện nay, ngư dân trên địa bàn tỉnh đã chú trọng đầu tư ứng dụng máy dò ngang Sonar, thiết bị giám sát hành trình, hầm bảo quản bọt xốp PU, đèn led dẫn dụ cá. Tính đến cuối tháng 6/2024, toàn tỉnh đã có hơn 1 nghìn tàu cá có chiều dài 15m trở lên được lắp đặt thiết bị giám sát hành trình, đạt tỷ lệ 100%. Trong công tác quản lý tàu cá, đến nay toàn tỉnh đã cập nhật dữ liệu đăng ký, đăng kiểm, cấp giấy phép khai thác thủy sản cho hơn 2,7 nghìn tàu cá vào hệ thống cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia (VNFishbase). 

Cũng tại diễn đàn, nhiều đại biểu đại đã bàn luận sâu về các giải pháp ứng dụng tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất, nâng cao ý thức, trách nhiệm người dân, đơn vị quản lý, doanh nghiệp trong bảo vệ nguồn lợi thủy sản và chống khai thác bất hợp pháp. Trong đó, việc ưu tiên hiện nay là cần tập trung giảm các tàu đánh bắt không hiệu quả, ảnh hưởng đến nguồn lợi thủy sản.

Đẩy mạnh chuyển đổi nghề cho ngư dân từ khai thác sang nuôi trồng thủy sản, giảm khai thác, tăng nuôi trồng; ứng dụng các khoa học kỹ thuật tiên tiến trong khai thác và nuôi trồng thủy sản. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý tàu cá như: Xây dựng cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia; lắp đặt hệ thống giám sát hành trình, nhật ký điện tử, chống khai thác bất hợp pháp…

Ông Hoàng Văn Hồng, Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quốc gia nhấn mạnh, diễn đàn giúp ngư dân hiểu sâu về chủ trương, quy định về chống khai thác IUU và ứng dụng tiến bộ kỹ thuật trong phát triển, nâng cao hiệu quả khai thác và bảo quản thủy sản trên tàu cá.

“Chúng tôi mong các địa phương tích cực tuyên truyền, phổ biến các kiến thức đã tiếp thu từ diễn đàn này tới ngư dân, đặc biệt là việc kiểm soát chặt chẽ số lượng tàu thuyền hoạt động nhằm khai thác thủy sản bền vững và hiệu quả hơn. Thời gian tới, Trung tâm Khuyến nông Quốc gia sẽ phối hợp cùng các địa phương tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật nhằm nâng cao nhận thức của người dân về chống khai thác IUU...", ông Hồng cho biết.