Công bố Đề án 'Sản xuất giảm phát thải lĩnh vực trồng trọt giai đoạn 2025-2035'

12h00

Cần phải bán được, khơi thông được thị trường cho sản phẩm trồng trọt giảm phát thải

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Hoàng Trung cam kết những ý kiến đóng góp mang tính định hướng sẽ được tiếp tục điều chỉnh, bổ sung để Đề án triển khai một cách hiệu quả, mang lại hiệu quả kinh tế cho ngành nông nghiệp và người dân.

Theo Thứ trưởng, trên cả nước, quá trình xây dựng hệ thống đo đạc - giám sát là hết sức khó khăn, phức tạp, tuy nhiên, trong quá trình xây dựng Đề án, nhiệm vụ đã được giao cho đơn vị đầu ngành, chủ trì là các viện nghiên cứu trực thuộc Bộ.

Sau khi có quy trình giám sát - đo đạc thì sẽ triển khai mô hình trao đổi tín chỉ và kết nối tham gia thị trường carbon. Ngoài ra, về các nhóm cây trồng trong dự án sẽ ưu tiên dựa trên tiêu chí: diện tích, tiềm năng giảm phát thải, nhưng không giới hạn mà tập trung vào lợi thế sẵn có, dựa vào kết quả từ 5 nhóm cây được đề xuất trong Đề án.

Thứ trưởng Hoàng Trung khẳng định chủ trương triển khai Đề án: “Rõ người, rõ việc, rõ thời gian, rõ sản phẩm, rõ quy mô địa bàn thực hiện”. Theo đó, Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật - cơ quan chuyên môn chủ trì Đề án sẽ phải cập nhật chế độ báo cáo chỉ đạo định hướng vào NDC.

Về cơ chế chính sách, Bộ Nông nghiệp và Môi trường chỉ đạo Cục Biến đổi khí hậu, trước 2028 thí điểm trao đổi carbon nội địa, trên cơ sở đó tham gia trao đổi carbon quốc tế. “Cần phải bán được, khơi thông được thị trường cho người dân”, Thứ trưởng nói.

Thứ trưởng Hoàng Trung chỉ đạo, ngay sau hội nghị, Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật sẽ tiếp thu bổ sung hoàn chỉnh dự thảo Kế hoạch để thực sự khả thi, thực tế và có sự ưu tiên có chọn lọc trong từng giai đoạn thực hiện dự án.

Ngoài ra, Cục sẽ có trách nhiệm làm việc cùng địa phương chọn lựa mô hình chuyển đổi cây trồng. Đặc biệt, Ban chỉ đạo sẽ chỉ đạo xuyên suốt kế hoạch, sơ kết, tổng kết, tháo gỡ vướng mắc trong các khâu thực hiện. Về nguồn lực, Bộ sẽ có cuộc họp thảo luận với sự tham gia cơ quan nhà nước, đối tác quốc tế có những dự án đã được phê duyệt và sắp phê duyệt và đặc biệt là nguồn lực xã hội hóa từ doanh nghiệp, hiệp hội cùng chung tay đóng góp bền vững.

Tái khẳng định tham vọng của Đề án, Thứ trưởng Hoàng Trung chia sẻ: Đề án “Sản xuất giảm phát thải lĩnh vực trồng trọt giai đoạn 2025-2035, tầm nhìn đến 2050 không chỉ là một chương trình của Bộ, mà là một phong trào hành động quốc gia, là lời cam kết của nông nghiệp Việt Nam trước thế giới về trách nhiệm trước biến đổi khí hậu, về con đường phát triển xanh, bền vững.

11h50

Tăng tốc chuyển đổi nông nghiệp phải đi cùng hạ tầng, nguồn lực

TS Cao Đức Phát, nguyên Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Chủ tịch HĐQT Quỹ Cộng đồng phòng tránh thiên tai cho rằng, để quá trình chuyển đổi sang trồng trọt giảm phát thải đạt hiệu quả và bền vững, cần bổ sung 2 nhóm giải pháp lớn.

Trước hết phải điều chỉnh cơ sở hạ tầng nông nghiệp nhằm đáp ứng yêu cầu mới của sản xuất xanh, đặc biệt là hệ thống thủy lợi cho cây lúa. “Muốn giảm phát thải, hệ thống thủy lợi phải được đầu tư đồng bộ, vì chỉ khi rút nước kịp thời mới có thể thực hiện được các kỹ thuật canh tác phát thải thấp”, ông nhấn mạnh.

Bên cạnh đó là kế hoạch huy động nguồn lực cho chuyển đổi trên phạm vi toàn quốc, bởi nếu chỉ trông chờ vào ngân sách thì khó có thể đi đường dài. Theo ông Phát, trong 7 nhóm nhiệm vụ trọng tâm của dự thảo kế hoạch hành động, chính sách vẫn là yếu tố then chốt. Cần thống nhất quan điểm coi nông dân và doanh nghiệp là hai chủ thể trung tâm, vừa là người thực hiện, vừa là người hưởng lợi. Khi thấy được lợi ích cụ thể và được hỗ trợ tháo gỡ khó khăn, họ sẽ chủ động tham gia, đặc biệt trong việc áp dụng tiến bộ kỹ thuật.

Ngoài ra, các tổ chức xã hội, viện nghiên cứu, trường đại học và cả người tiêu dùng cũng cần được lồng ghép trong hệ sinh thái phát triển nông nghiệp xanh, bởi chuyển đổi không chỉ diễn ra trên đồng ruộng mà còn trong toàn chuỗi giá trị.

Từ góc độ cơ cấu sản xuất, ông Phát cho rằng hướng chính là chuyển từ cây phát thải cao sang cây phát thải thấp hoặc có khả năng hấp thụ carbon. Tuy nhiên, mọi sự chuyển đổi đều phải hướng đến mục tiêu lớn hơn là nâng cao thu nhập của người dân.

Theo ông, Bộ Nông nghiệp và Môi trường nên đóng vai trò kiến tạo, xây dựng bộ công cụ, hướng dẫn kỹ thuật và cơ chế khuyến khích để địa phương, doanh nghiệp, nông dân có thể chủ động tham gia. Khi được trao quyền và có động lực rõ ràng, các địa phương sẽ phát huy tính sáng tạo, tạo ra những mô hình chuyển đổi phù hợp với điều kiện tự nhiên và xã hội của mình.

11h25

Truyền thông nâng cao nhận thức cộng đồng về sản xuất giảm phát thải

Cảm ơn đại biểu tham dự tại các điểm cầu và đại biểu tại hội trường đã quan tâm, đóng góp nhiều ý kiến tâm huyết tại Hội nghị, ông Nguyễn Ngọc Thạch, Tổng Biên tập Báo Nông nghiệp và Môi trường, thông tin, Ban Tổ chức đã tiếp nhận rất nhiều câu hỏi, đề xuất từ các đại biểu tham dự trực tiếp và trực tuyến liên quan đến giải pháp kỹ thuật trong triển khai Đề án sản xuất giảm phát thải lĩnh vực trồng trọt.

Ông Nguyễn Ngọc Thạch cũng ghi nhận sự đồng hành của đông đảo phóng viên, cơ quan thông tấn báo chí, những lực lượng đã luôn sát sao, ủng hộ và kết nối thông tin để lan tỏa ý nghĩa của Đề án.

“Việc tạo ra không gian đối thoại, trao đổi và tuyên truyền cho Đề án là vô cùng quan trọng. Thời gian tới, Báo Nông nghiệp và Môi trường sẽ tiếp tục tổ chức nhiều chương trình, sự kiện nhằm thảo luận, đóng góp ý kiến, đồng thời xây dựng các chuyên đề sâu về sản xuất trồng trọt giảm phát thải. Qua đó, chúng tôi mong muốn góp phần nâng cao nhận thức cộng đồng, thúc đẩy triển khai Đề án một cách thực chất và hiệu quả”, ông Thạch nhấn mạnh.

Theo Tổng Biên tập Báo Nông nghiệp và Môi trường, trên hành trình phát triển kinh tế xanh và nông nghiệp xanh, báo chí truyền thông chính là lực lượng tiên phong, dẫn dắt và lan tỏa tri thức. Qua đó, ông Thạch bày tỏ mong muốn các cơ quan báo chí sẽ tiếp tục đồng hành trong thời gian tới để góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển nông nghiệp phát thải thấp, bền vững của Việt Nam.

11h15

Ba nhóm giải pháp từ CropLife Việt Nam

Ông Đặng Văn Bảo, Chủ tịch Hiệp hội CropLife Việt Nam đang tích cực thúc đẩy ba nhóm công nghệ trọng tâm có thể đóng góp trực tiếp cho mục tiêu giảm phát thải.

Một là, các giải pháp và công cụ bảo vệ thực vật tiên tiến, bao gồm thuốc bảo vệ thực vật sinh học; thiết bị drone phun chính xác và phương thức quản lý dịch hại tổng hợp (IPM).

Hai là, cây trồng công nghệ sinh học, đặc biệt là các giống cây biến đổi gen đã được canh tác tại Việt Nam đã cho thấy hiệu quả rõ rệt trong việc giảm lượng nguyên liệu canh tác đầu vào như thuốc bảo vệ thực vật, phân bón, công lao động; hạn chế năng lượng tiêu hao, qua đó khuyến khích canh tác không cày xới, giúp tăng hấp thu carbon trong đất.

Ba là, cây trồng chỉnh sửa gen là hướng đi đầy tiềm năng, cho phép tạo ra giống cây trồng thích nghi cao với biến đổi khí hậu, chịu hạn, kháng sâu bệnh, giúp giảm nhu cầu đầu vào và nâng cao hiệu quả hấp thu carbon sinh học.

Hiệp hội CropLife Việt Nam hoàn toàn ủng hộ định hướng, mục tiêu và các nhóm giải pháp mà Đề án đã đặt ra, đặc biệt là các nội dung về phát triển gói kỹ thuật canh tác giảm phát thải, thiết lập hệ thống MRV, và tăng cường hợp tác công - tư trong triển khai mô hình trồng trọt phát thải thấp.

11h10

Điều kiện để ADB mua tín chỉ carbon từ Việt Nam

Ông Vũ Ngọc Châu, Cán bộ cao cấp quản lý dự án nông nghiệp và tài nguyên thiên nhiên - Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) cho biết, nhiều nội dung trong đề án trồng trọt giảm phát thải mà Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang xây dựng có sự tương đồng với các chương trình, dự án mà ADB triển khai tại Việt Nam, như các dự án đầu tư thủy lợi hay Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao ở ĐBSCL.

Theo ông Châu, ADB đặc biệt quan tâm đến tín chỉ carbon, loại “hàng hóa mới” có thể được tạo ra từ việc giảm phát thải trong sản xuất nông nghiệp. ADB sẵn sàng tham gia mua tín chỉ carbon nếu Việt Nam hình thành được cơ chế giao dịch minh bạch, có tính khả thi và bền vững. Đây là hướng đi mà ADB xem như bước nối tiếp các khoản đầu tư vào hạ tầng và chuyển đổi xanh trong nông nghiệp khu vực Đông Nam Á.

ADB đang chuẩn bị phê duyệt một dự án hỗ trợ kỹ thuật về sản xuất lúa gạo cho khu vực này, trong đó Việt Nam được coi là điểm trọng tâm nhờ lợi thế canh tác và cam kết phát thải ròng bằng 0. Dư địa hợp tác giữa ADB và Đề án trồng trọt giảm phát thải là rất lớn, theo ông Châu.

Tuy nhiên, đại diện ADB cũng lưu ý rằng để thu hút được các tổ chức tài chính quốc tế, Việt Nam cần sớm hoàn thiện cơ sở pháp lý cho thị trường carbon. Khi có khung pháp lý rõ ràng, các đối tác như ADB mới có thể tham gia sâu hơn, không chỉ trong trồng trọt mà cả trong lĩnh vực lâm nghiệp, nơi có tiềm năng lớn về hấp thụ carbon.

Bên cạnh cơ chế thị trường, yếu tố hạ tầng kỹ thuật cũng được ông Châu nhấn mạnh. Việt Nam có trình độ canh tác lúa tiên tiến, song để thực hiện hiệu quả các mô hình giảm phát thải, nhất là tại ĐBSCL, cần có hệ thống thủy lợi đủ năng lực để chủ động rút nước và điều tiết dòng chảy.

Nếu không thể rút nước kịp thời, nông dân sẽ không thể áp dụng biện pháp canh tác khô xen ướt - yếu tố then chốt để giảm khí metan từ ruộng lúa. Từ thực tiễn hợp tác với ngành nông nghiệp, ông Châu đề nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường tiếp tục cải thiện thời gian phê duyệt cơ chế tài chính, góp phần giúp ADB tham gia tích cực hơn vào đề án.

11h00

FAO đồng hành cùng Việt Nam trong chuyển đổi xanh

“Đề án sản xuất giảm phát thải trong trồng trọt là kết quả của một quá trình dài, khi Việt Nam đã và đang từng bước triển khai nhiều mô hình sản xuất bền vững trong suốt những năm qua. Đây cũng là minh chứng cho xu hướng chuyển đổi số song hành với chuyển đổi xanh trong nông nghiệp Việt Nam”, ông Nguyễn Song Hà, Trợ lý Trưởng Đại diện FAO tại Việt Nam, chia sẻ tại Hội nghị.

Theo ông Hà, trong lĩnh vực giảm phát thải, thời gian qua, FAO đã phối hợp với các cơ quan tại Việt Nam cải thiện quy trình canh tác cho các mô hình trồng lúa, xoài, dừa…, đồng thời xây dựng thương hiệu cho các sản phẩm chủ lực quốc gia và thúc đẩy mô hình kinh tế tuần hoàn, kinh tế vườn.

FAO cũng đang hỗ trợ triển khai Chương trình một triệu hecta lúa chất lượng cao, giảm phát thải vùng đồng bằng sông Cửu Long, cũng như phối hợp với các viện khoa học xây dựng, hoàn thiện các đề án về tài nguyên nước và sức khỏe đất, góp phần thực hiện mục tiêu phát thải thấp trong toàn ngành trồng trọt.

10h50

Đề xuất bổ sung cây cao su trong nhóm cây trồng của Đề án

TS Lê Văn Tri, Chủ tịch Hiệp hội Phân bón sinh học Việt Nam đề nghị xem xét bổ sung cây cao su trong nhóm cây trồng chuyển đổi hình thức canh tác. Ông Tri cũng đặt vấn đề về tính cam kết và trách nhiệm trong thực thi: “Khi đề án triển khai, nếu người nông dân tuân thủ đúng quy trình kỹ thuật thì ai sẽ đứng ra bao tiêu sản phẩm? Nếu chất lượng nông sản đạt chuẩn theo quy định, thì việc cấp chứng chỉ sẽ thực hiện như thế nào, và giá trị gia tăng từ đó được chứng thực ra sao? Thách thức lớn nhất hiện nay chính là tổ chức thực hiện và đảm bảo cam kết với người nông dân”.

Hiện nay, Hiệp hội Phân bón sinh học Việt Nam đang triển khai các giải pháp phân bón sinh học cho cây cao su tại nhiều nhà máy. Trong đó cùng Bộ thúc đẩy thực hiện dự án từ khâu sản xuất chế phẩm sinh học từ phụ phẩm hữu cơ, kết hợp cơ giới hóa đồng bộ, từ làm đất, cấy máy, đến thu hoạch và chế biến.

Ông đánh giá, các phương thức truyền thống như phun tay, phun máy hay phun động cơ không còn mang lại hiệu quả kinh tế cao; thay vào đó, việc sử dụng drone có thể thay thế tới 50 công lao động.

Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật Huỳnh Tấn Đạt cho biết, giá trị sản phẩm đầu ra và bộ tiêu chí đánh giá hiệu quả giảm phát thải là các nội dung đã được Bộ xây dựng trong Kế hoạch triển khai Đề án.

10h40

Cần nguồn vốn khởi động đủ mạnh

PGS.TS Nguyễn Trí Ngọc, Phó Chủ tịch Tổng hội Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam, nguyên Cục trưởng Cục Trồng trọt, cho rằng đề án trồng trọt giảm phát thải đã đi đúng hướng phát triển được khuyến khích, đó là phát triển xanh, hữu cơ, bền vững và có định hướng thị trường rõ ràng.

Tuy nhiên, ông nhấn mạnh, điểm cần làm rõ hơn là nguồn lực thực hiện đề án, bởi hiện nay mới chủ yếu dựa vào xã hội hóa, dù đây là hướng đi lớn và lâu dài, nhưng nếu không có khung chính sách và nguồn vốn khởi động đủ mạnh, quá trình triển khai sẽ khó đạt hiệu quả như kỳ vọng.

Liên quan đến tham vọng tham gia thị trường carbon, ông Ngọc đề nghị cần xác định cụ thể cách thức tham gia, loại hàng hóa được mua bán và phương pháp đo lường tín chỉ carbon trong lĩnh vực trồng trọt.

“Nếu không chuẩn hóa ngay từ khâu tổ chức ban đầu, sẽ khó hình thành một chuỗi minh bạch, có thể giao dịch quốc tế”, ông nói. Từ thực tiễn triển khai, Tổng hội Nông nghiệp và PTNT Việt Nam thời gian qua đã thực hiện dự án phát triển cà phê Arabica tại một số vùng sinh thái phù hợp.

Theo ông Ngọc, cà phê là đối tượng hoàn toàn có thể lồng ghép vào đề án trồng trọt giảm phát thải, bởi đây là cây trồng có giá trị xuất khẩu lớn, dư địa cải thiện năng suất, chất lượng còn nhiều và đang từng bước hướng tới các tiêu chuẩn bền vững của quốc tế.

Việc lồng ghép cây cà phê vào đề án không chỉ giúp mở rộng quy mô ngành hàng xuất khẩu hàng "tỷ đô", mà còn là bước đi phù hợp trong hành trình đưa nông nghiệp Việt Nam tiến gần hơn tới phát thải ròng bằng 0.

10h30

Mô hình nông lâm kết hợp để giảm phát thải trên cây hồ tiêu

Theo bà Hoàng Thị Liên, Chủ tịch Hiệp hội Hồ tiêu và Cây gia vị Việt Nam, Đề án Sản xuất giảm phát thải lĩnh vực trồng trọt đã góp phần nâng cao giá trị gia tăng cho nông sản Việt Nam, tạo thuận lợi để các sản phẩm trong nước tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Thời gian qua, Hiệp hội đã khuyến khích các đơn vị, vùng trồng đẩy mạnh sản xuất đối với nhóm cây trồng lâu năm, trong đó có hồ tiêu và quế. Với cây hồ tiêu, các vùng trồng đã giảm tối đa việc sử dụng vật tư đầu vào, đồng thời ứng dụng mô hình nông lâm kết hợp nhằm tăng khả năng hấp thụ carbon, góp phần giảm phát thải khí nhà kính. Mô hình này không chỉ giúp nâng cao năng suất, chất lượng hồ tiêu mà còn bảo đảm yếu tố bền vững trong sản xuất.

“Cây hồ tiêu là cây trồng đặc thù, Việt Nam có nhiều lợi thế về thổ nhưỡng và khí hậu, do đó cần được phát triển theo hướng xanh hơn để tạo lợi thế cạnh tranh trên thị trường thế giới”, bà Liên nhấn mạnh.

10h10

Cần ưu tiên các nhóm cây trồng chủ lực

Chia sẻ về những giải pháp cụ thể nhằm bảo đảm Đề án được triển khai hiệu quả, TS Nguyễn Thị Thanh Thủy, đại diện Hiệp hội Ngành hàng Lúa gạo Việt Nam, cho rằng, để đạt được mục tiêu giảm 15% phát thải khí nhà kính đến năm 2050, cần lượng hóa rõ ràng các nhiệm vụ và mục tiêu của từng hợp phần trong Đề án.

Theo bà Thủy, việc ưu tiên các nhóm cây trồng chủ lực sẽ giúp tập trung nguồn lực, tạo chuyển biến rõ rệt trong giai đoạn đầu thực hiện. TS. Nguyễn Thị Thanh Thủy cũng đề xuất Đề án nên lồng ghép các hoạt động với Chương trình Phát triển bền vững một triệu hecta lúa chất lượng cao và phát thải thấp vùng đồng bằng sông Cửu Long nhằm tăng hiệu quả và tính liên kết trong tổ chức thực hiện.

Đối với kế hoạch xây dựng 15 mô hình sản xuất có khả năng tạo tín chỉ carbon, bà Thủy cho rằng cần xác định rõ quy mô, địa bàn và chỉ tiêu định lượng để bảo đảm tính khả thi, tạo điều kiện thuận lợi cho việc triển khai thực tế. Bên cạnh đó, các mô hình thí điểm sản xuất giảm phát thải nên được thiết kế theo đặc thù vùng sinh thái Bắc Trung Nam, trong đó tập trung vào nhóm cây trồng chủ lực nhằm phát huy tối đa tiềm năng giảm phát thải và khả năng nhân rộng về sau.

9h55

Xây dựng gói kỹ thuật là 'xương sống' cho trồng trọt giảm phát thải

PGS.TS Lê Quốc Doanh, nguyên Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường), Chủ tịch Hội Làm vườn Việt Nam cho rằng, đề án trồng trọt giảm phát thải và đề án nâng cao sức khỏe đất được ban hành tháng 10/2024 chính là “xương sống” của ngành trồng trọt trong giai đoạn mới. Chỉ chưa đầy 1 tháng sau khi đề án trồng trọt giảm phát thải được ban hành, dự thảo kế hoạch hành động đã được xây dựng, cho thấy quyết tâm rất lớn của Bộ Nông nghiệp và Môi trường trong triển khai định hướng phát triển nông nghiệp xanh, bền vững và phát thải thấp.

Theo ông Doanh, ưu tiên hàng đầu trong kế hoạch hành động là xây dựng và ban hành gói kỹ thuật để chuyển giao cho các địa phương, do Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật chủ trì. Đây là nền tảng quan trọng giúp các tỉnh, thành có thể nhanh chóng triển khai thực tế trên đồng ruộng.

Trước mắt, gói kỹ thuật nên tập trung vào các nhóm cây trồng chủ lực, vừa giúp tạo tác động lớn, vừa thuận lợi trong việc nhân rộng. “Gói kỹ thuật cần kế thừa những kết quả đã được kiểm chứng trong các chương trình trước đây”, ông Doanh nói.

Ông dẫn chứng, Dự án VnSAT từng hỗ trợ tái canh cây lúa, cà phê rất hiệu quả, giúp 180.000 ha lúa áp dụng quy trình canh tác tiên tiến, tiết kiệm nước, giảm phát thải khí nhà kính. Từ nền tảng đó, Việt Nam đã phát triển thành Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao và phát thải thấp đang được triển khai tại ĐBSCL hiện nay.

Một hướng đi cần được quan tâm nữa là mô hình nông lâm kết hợp, vốn đã chứng minh tính hiệu quả tại khu vực Tây Bắc. Đây cũng là xu thế chung của thế giới trong nỗ lực giảm phát thải và bảo vệ hệ sinh thái nông nghiệp.

Việc nhân rộng mô hình này không chỉ giúp giảm khí nhà kính mà còn cải thiện sinh kế, chống xói mòn đất và tăng khả năng hấp thụ carbon của rừng trồng. Ông Doanh nhấn mạnh, khi triển khai các mô hình tại địa phương, cần lồng ghép hoạt động tập huấn và truyền thông ngay từ đầu, giúp nông dân hiểu, tin và sẵn sàng áp dụng.

“Mô hình phải thiết kế sao cho khi xây dựng xong có thể chuyển đổi sản xuất ngay trên diện rộng. Mục tiêu đến năm 2050 là 100% cây trồng chủ lực của Việt Nam áp dụng biện pháp giảm phát thải”, ông nhấn mạnh.

9h50

Tây Ninh tham gia mô hình trồng sắn tuần hoàn

Bà Đinh Thị Phương Khanh - Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Tây Ninh đề xuất, để các địa phương sớm triển khai có hiệu quả các nhiệm vụ được giao trong khuôn khổ Đề án, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cần sớm xây dựng bộ tiêu chí chuyển đổi cây trồng.

Trong đó, xác định rõ mức độ giảm phát thải của từng loại cây trồng sau khi chuyển đổi, tạo căn cứ khoa học và thực tiễn để lựa chọn loại cây phù hợp với điều kiện canh tác và yêu cầu giảm phát thải.

Đối với tỉnh Tây Ninh - địa phương có diện tích trồng sắn lớn nhất cả nước, với khoảng 60.000 ha và sản lượng đạt trên 2 triệu tấn mỗi năm, việc giảm phát thải trong sản xuất cây sắn là nhiệm vụ cấp thiết.

Theo bà Khanh, Tây Ninh đang phối hợp với Bộ thực hiện dự án canh tác tuần hoàn trên cây sắn. Do đó, tỉnh Tây Ninh cũng đăng ký tham gia mô hình trồng sắn phát thải thấp trong Đề án, làm mô hình mẫu để các địa phương khác có diện tích trồng sắn có thể học hỏi.

9h40

Trồng trọt giảm phát thải và kinh nghiệm của Đồng Tháp

Chia sẻ tại điểm cầu tỉnh Đồng Tháp, ông Lê Chí Thiện, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Đồng Tháp, nhấn mạnh, việc Bộ Nông nghiệp và Môi trường chuẩn bị công bố Đề án “Sản xuất giảm phát thải lĩnh vực trồng trọt giai đoạn 2025-2035, tầm nhìn đến 2050” là bước đi thể hiện quyết tâm mạnh mẽ của Việt Nam trong thực hiện mục tiêu Net zero vào năm 2050.

Thời gian qua, Đồng Tháp đã tiên phong triển khai 21 mô hình sản xuất lúa chất lượng cao giảm phát thải, giúp giảm 20-30% lượng nước tưới, tiết kiệm 15% chi phí và cắt giảm đáng kể lượng khí metan phát thải ra môi trường.

Người dân và hợp tác xã trong tỉnh còn tận dụng vỏ trấu sản xuất biogas, dùng phụ phẩm làm phân hữu cơ, hướng tới nền nông nghiệp tuần hoàn, hiệu quả. Đặc biệt, tỉnh đã phối hợp với các tổ chức quốc tế phát triển mô hình lúa sinh thái và chuyển đổi các diện tích kém hiệu quả sang mô hình sản xuất giảm phát thải.

Tuy nhiên, theo ông Thiện, viện sản xuất giảm phát thải tại địa phương vẫn gặp không ít thách thức như thiếu nguồn lực đầu tư, cơ chế khuyến khích doanh nghiệp, chính sách tín dụng xanh hay hướng dẫn kỹ thuật cụ thể cho từng nhóm cây trồng.

Đại diện Đồng Tháp mong muốn Bộ Nông nghiệp và Môi trường sớm có cơ chế ưu tiên vốn hỗ trợ địa phương, ban hành quy trình chuẩn về kỹ thuật canh tác giảm phát thải, phát triển hệ thống quan trắc đất - nước phục vụ canh tác chính xác và xây dựng cơ chế thí điểm tín chỉ carbon.

Về phía địa phương, Đồng Tháp xác định 5 nhóm giải pháp trọng tâm là đổi mới canh tác, tái chế phụ phẩm nông nghiệp, ứng dụng chuyển đổi số trong đo phát thải, phát triển kinh tế tuần hoàn và chuyển đổi đất kém hiệu quả sang mô hình canh tác lúa giảm phát thải.

Mỗi xã, phường trong tỉnh sẽ xây dựng ít nhất một mô hình nông nghiệp xanh hoặc tuần hoàn. “Không chỉ là nhiệm vụ chuyên môn, việc tích cực tham gia Đề án còn thể hiện quyết tâm của Đồng Tháp trong chuyển đổi từ sản xuất truyền thống sang sản xuất xanh, bền vững,” ông Thiện nhấn mạnh.

9h20

Lâm Đồng đề xuất xây dựng bộ tiêu chí đánh giá giảm phát thải

Ông Nguyễn Hoàng Phúc - Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Lâm Đồng khẳng định tầm quan trọng của việc triển khai Đề án giảm phát thải trong trồng trọt, nhất là với các địa phương có thế mạnh như Lâm Đồng.

Theo ông Phúc, sau khi Bộ Nông nghiệp và Môi trường ban hành Đề án, UBND tỉnh Lâm Đồng đã chỉ đạo Sở tham mưu kế hoạch triển khai cụ thể trên địa bàn. Với điều kiện tự nhiên và trình độ sản xuất của địa phương, tỉnh xác định việc sản xuất theo định hướng phát thải thấp, ứng dụng công nghệ cao là xu hướng tất yếu trong thời gian tới.

Tuy nhiên, ông cũng chỉ rõ một số khó khăn hiện nay: Khái niệm sản xuất giảm phát thải vẫn còn khá mới đối với người dân và doanh nghiệp địa phương. Tỉnh vẫn chưa có cơ sở rõ ràng để xác định các mục tiêu giảm phát thải, cũng như có hồ sơ tham gia thị trường tín chỉ carbon.

Theo đó, ông Nguyễn Hoàng Phúc đề xuất Bộ sớm xây dựng và ban hành các bộ tài liệu tập huấn về canh tác giảm phát thải; đồng thời giao các đơn vị chuyên môn xây dựng bộ tiêu chí đánh giá phát thải thấp, hệ thống MRV, cũng như hướng dẫn địa phương lập hồ sơ tham gia thị trường tín chỉ carbon. Ông cũng kỳ vọng Bộ tiếp tục chỉ đạo sát sao, cụ thể trong chương trình hành động để đảm bảo các mục tiêu của Đề án được triển khai hiệu quả và phù hợp với điều kiện thực tế tại các địa phương.

9h10

Hà Nội 'trồng lúa SRI', xử lý rơm rạ sau thu hoạch của 160.000 ha lúa

Chia sẻ về dự thảo kế hoạch hành động thực hiện mục tiêu giảm phát thải trong trồng trọt, ông Nguyễn Mạnh Phương, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội cho rằng, trồng trọt giảm phát thải không chỉ góp phần thực hiện cam kết quốc gia về khí hậu mà còn hướng tới một nền nông nghiệp thích ứng, nâng cao giá trị và bảo vệ môi trường sống của người dân.

Ông nhấn mạnh, mọi kế hoạch hành động cần lấy người nông dân làm trung tâm, bởi họ là những người trực tiếp thực hiện, hiểu rõ nhất thực tế sản xuất cũng như chịu tác động trực tiếp từ biến đổi khí hậu. Hà Nội hiện có hơn 160.000 ha lúa, trên 20.000 ha cây ăn quả, hơn 30.000 ha rau màu và hàng chục nghìn ha chè, cây cảnh. Gần một nửa đơn vị cấp xã của thành phố vẫn còn hoạt động nông nghiệp, cho thấy vai trò quan trọng của lĩnh vực này trong cơ cấu kinh tế và sinh kế nông thôn.

Năm 2024, Bộ NN-PTNT (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường) đã ban hành 4 kế hoạch liên quan đến trồng trọt giảm phát thải, tạo cơ sở cho các địa phương triển khai cụ thể. Trên tinh thần đó, Hà Nội đã xây dựng kế hoạch đào tạo, tập huấn và chuyển giao kỹ thuật cho các vùng nông nghiệp trọng điểm, hướng dẫn nông dân áp dụng quy trình canh tác tiết kiệm nước, phân bón, hạn chế sử dụng thuốc bảo vệ thực vật và phát thải khí nhà kính.

Một trong những thành tựu nổi bật là nhiều vùng lúa tại Hà Nội đã áp dụng phương pháp canh tác cải tiến SRI, giúp giảm lượng giống, nước tưới và phân bón nhưng vẫn tăng năng suất. Không ít khu vực, người dân đã chủ động chuyển sang sản xuất hữu cơ, không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, góp phần xây dựng hình ảnh nông nghiệp Thủ đô xanh và an toàn hơn.

9h00

Thảo luận triển khai Đề án Sản xuất giảm phát thải lĩnh vực trồng trọt

Hội nghị chuyển sang phần thảo luận về dự thảo Kế hoạch hành động triển khai Đề án Sản xuất giảm phát thải lĩnh vực trồng trọt giai đoạn 2025-2030. Thứ trưởng Hoàng Trung cho biết, dự thảo mang tính gợi ý, dựa trên cơ cấu giống cây trồng của địa phương. Ông mong muốn nhận được nhiều ý kiến đóng góp, chia sẻ để dự thảo kế hoạch đạt được mục tiêu hiệu quả.

8h55

Xây dựng 59 mô hình trồng trọt giảm phát thải tại 34 tỉnh, thành

Trình bày dự thảo Kế hoạch hành động thực hiện Đề án “Sản xuất giảm phát thải lĩnh vực trồng trọt giai đoạn 2025-2035, tầm nhìn đến 2050”, bà Nguyễn Thị Thu Hương, Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, cho biết: Kế hoạch hành động xác định rõ nội dung công việc, thời hạn, tiến độ và trách nhiệm của từng cơ quan, đơn vị trong việc tổ chức triển khai, bảo đảm tính đồng bộ, kịp thời và thống nhất.

Việc triển khai phải đạt hiệu quả, nâng cao công tác quản lý, điều hành, đồng thời tăng cường kết nối giữa các đơn vị thuộc Bộ Nông nghiệp và Môi trường với địa phương, đối tác quốc tế và các cơ quan liên quan.

Theo đó, Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật sẽ là đơn vị chủ trì, điều phối và tổng hợp báo cáo tình hình triển khai Đề án. Báo Nông nghiệp và Môi trường được giao là đơn vị chủ trì thực hiện truyền thông, nâng cao nhận thức về các nội dung của Đề án; các đơn vị thuộc Bộ căn cứ chức năng, nhiệm vụ để chủ động phối hợp triển khai.

Tại địa phương, UBND các tỉnh, thành phố giao Sở Nông nghiệp và Môi trường làm đầu mối điều hành, tổ chức thực hiện; phân cấp trách nhiệm cụ thể cho các ngành, cấp chính quyền, đồng thời rà soát, ban hành cơ chế huy động nguồn lực địa phương và vốn ngoài ngân sách để triển khai hiệu quả.

Các hiệp hội, doanh nghiệp, hợp tác xã và nông dân chủ động thực hiện nội dung Đề án, phối hợp với các cơ quan trung ương và địa phương trong các hoạt động triển khai.

Bà Hương cho biết, Kế hoạch hành động gồm 7 nhóm nhiệm vụ chính: Hoàn thiện cơ chế, chính sách và tổ chức thực hiện Đề án; Chuyển đổi cơ cấu cây trồng linh hoạt, phù hợp với điều kiện từng vùng sinh thái; Phát triển và áp dụng các gói kỹ thuật sản xuất trồng trọt giảm phát thải; Triển khai mô hình sản xuất trồng trọt giảm phát thải quy mô vùng và chuỗi giá trị; Thiết lập, vận hành hệ thống đo lường - báo cáo - thẩm định (MRV) và cơ sở dữ liệu phát thải khí nhà kính; Nâng cao năng lực và chuyển đổi nhận thức; Kết nối thị trường cho sản phẩm phát thải thấp.

Theo đại diện Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, Kế hoạch đưa ra đề xuất triển khai 59 mô hình tại 34 tỉnh, thành phố, trong đó có các mô hình canh tác lúa phát thải thấp, mô hình lúa - cá/tôm; lúa - ngô/lạc, mô hình trồng ngô, sắn, rau màu, cây lâu năm (chè, cà phê, hồ tiêu, điều, cam, bưởi, sầu riêng, nhãn, vải...), cùng mô hình nông lâm kết hợp, nông nghiệp tuần hoàn, tái sử dụng chất thải, sản xuất than sinh học, chuyển đổi đất 2 lúa sang cây trồng cạn. Mỗi tỉnh dự kiến xây dựng 1-3 mô hình phù hợp với đặc thù địa phương, có tiềm năng giảm phát thải cao và biện pháp giảm phát thải cụ thể cho từng loại hình sản xuất.

8h40

100% diện tích cây trồng chủ lực canh tác theo hướng giảm phát thải

Ông Huỳnh Tấn Đạt - Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, cho biết: “Đề án là cơ sở pháp lý quan trọng để ngành trồng trọt và bảo vệ thực vật triển khai đồng bộ các mục tiêu, nhiệm vụ trong giai đoạn 2025-2030, với tầm nhìn đến năm 2050”.

Về các mục tiêu của Đề án, tầm nhìn tới năm 2050, 100% diện tích các loại cây trồng chủ lực áp dụng quy trình kỹ thuật canh tác theo hướng giảm phát thải. Ngoài ra, xây dựng cơ sở dữ liệu số hóa về phát thải trong trồng trọt, tích hợp với hệ thống giám sát quốc gia; xây dựng và phổ cập nhãn hiệu “Phát thải thấp” cho các ngành hàng nông sản chủ lực.

“Ngành trồng trọt đặt mục tiêu đến năm 2035 sẽ góp phần giảm ít nhất 15% lượng phát thải khí nhà kính so với năm cơ sở 2020”, Cục trưởng Huỳnh Tấn Đạt khẳng định.

Tại địa phương, mỗi tỉnh, thành sẽ triển khai ít nhất 1-2 mô hình sản xuất trồng trọt giảm phát thải có thể nhân rộng, thí điểm tối thiểu 15 mô hình canh tác đủ điều kiện phát triển tín chỉ carbon. Hệ thống dữ liệu phát thải sẽ được đồng bộ với Hệ thống đăng ký quốc gia.

Ngành sẽ đào tạo tối thiểu 3.000 cán bộ kỹ thuật, khuyến nông, nông dân và doanh nghiệp; xây dựng ít nhất 5 bộ tài liệu truyền thông nhằm nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi sản xuất theo hướng phát thải thấp.

Về nhiệm vụ, đề án tập trung vào 6 nhóm chính: chuyển đổi cơ cấu cây trồng phù hợp vùng sinh thái; áp dụng gói kỹ thuật phát thải thấp; xây dựng mô hình sản xuất theo chuỗi giá trị; thiết lập hệ thống MRV; nâng cao năng lực, nhận thức; và kết nối thị trường cho sản phẩm “Phát thải thấp”.

Theo đó, Đề án sẽ được thực hiện thông qua 7 nhóm giải pháp, bao gồm: tăng cường năng lực quản lý nhà nước, khoa học - công nghệ, chuyển giao kỹ thuật; tổ chức sản xuất và chuỗi giá trị…

Lãnh đạo Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật nhấn mạnh, Đề án giúp nâng cao năng lực cạnh tranh ngành hàng trồng trọt, bảo đảm an ninh lương thực quốc gia, từng bước hình thành nền nông nghiệp sinh thái, hiện đại, có khả năng chống chịu tốt trước tác động của biến đổi khí hậu, góp phần thực hiện các cam kết Việt Nam trong NDC.

8h20

Hoàn thiện kế hoạch hành động giảm phát thải trong lĩnh vực trồng trọt

Phát biểu khai mạc, Thứ trưởng Hoàng Trung nhấn mạnh đề án được ban hành đúng thời điểm, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững ngành trồng trọt trong bối cảnh biến đổi khí hậu và hội nhập sâu vào thị trường quốc tế. Mục tiêu trọng tâm của đề án là vừa đảm bảo tăng trưởng về năng suất và giá trị, vừa giảm phát thải khí nhà kính, hướng tới nền nông nghiệp xanh, tuần hoàn.

Theo Thứ trưởng, Đề án tập trung vào 6 nhóm nhiệm vụ lớn, bao gồm tái cơ cấu cây trồng phù hợp điều kiện sinh thái và nhu cầu thị trường; xây dựng và áp dụng các gói kỹ thuật giảm phát thải theo chuỗi giá trị; hoàn thiện hệ thống đo đạc, báo cáo, thẩm định (MRV) phục vụ kiểm kê khí nhà kính; triển khai các mô hình sản xuất thực hành tốt; đồng thời tạo dựng cơ chế tín chỉ carbon trong nông nghiệp nhằm thu hút đầu tư và khuyến khích doanh nghiệp, hợp tác xã tham gia.

Dự thảo Kế hoạch hành động cũng liệt kê 31 nhóm nhiệm vụ cụ thể, trong đó yêu cầu các địa phương khảo sát kỹ hiện trạng sản xuất, phát thải, điều kiện sinh thái - xã hội để chủ động xây dựng phương án giảm phát thải phù hợp thực tiễn. Việc triển khai đồng bộ từ trung ương đến địa phương sẽ là nền tảng để ngành trồng trọt đạt mục tiêu giảm phát thải bền vững, tiến tới trung hòa carbon vào giữa thế kỷ.

“Bộ Nông nghiệp và Môi trường mong muốn nhận được nhiều ý kiến góp ý cho dự thảo kế hoạch hành động, đặc biệt là các đề xuất có tính khả thi cao, gắn liền thực tiễn sản xuất”, Thứ trưởng Hoàng Trung nói, khẳng định kết quả của hội nghị sẽ là cơ sở quan trọng để hoàn thiện và sớm ban hành kế hoạch, đưa Đề án vào thực tế.