Nhắc đến rùa, người ta thường chỉ nghĩ đến sự chậm chạp của loài động vật này mà ít khi nhớ ra rằng, chức năng chống đỡ và sự ổn định vững chãi mới là những yếu tố khiến nó được thần thánh hóa.
Ở Tây Tạng cũng như Ấn Độ, hình ảnh rùa được gắn liền với những vị thần cao nhất, lúc là Bồ Tát, khi lại thần bảo hộ Vishnu. Ở Trung Quốc, rùa thuộc tứ linh, là đại diện cho phương Bắc, cho mùa đông, thậm chí còn đi vào huyền thoại với câu chuyện Nữ Oa vá trời bằng bốn chân của con rùa khổng lồ.
Tại Việt Nam, do đặc thù văn hóa sông nước, rùa sớm được thần thánh hóa khi giúp An Dương Vương xây thành Cổ Loa, chế tạo nỏ thần. Thời Lê Sơ, rùa thần - Kim Quy - còn giúp Lê Lợi đánh bại đánh bại quân xâm lược nhà Minh, giành lại độc lập cho đất nước.
Sở dĩ rùa được ưu ái như vậy bởi cấu tạo đặc biệt của cơ thể. Do phần mai phía trên có hình tròn như bầu trời, phía dưới phẳng như mặt đất nên rùa là một biểu thị của vũ trụ. Bốn chân to khỏe nâng đỡ cả “thế gian” của loài rùa là hình tượng chuẩn mực nhất cho sự ổn định, vững chãi.
Nhưng khi nhắc đến loài rùa, trong tâm thức nhiều người thường bỏ qua những ưu điểm trên. Người ta chỉ nghĩ đến sự chậm chạp của loài động vật này bằng những thành ngữ như “chậm như rùa” hay tệ hơn là so sánh với sự nhút nhát “rùa rụt cổ”.
Trong bóng đá, con rùa cũng thường mang ý nghĩa tiêu cực nhiều hơn tích cực. Câu ví von mà bất kỳ người hâm mộ nào cũng đã từng nghe đến, đó là “bàn thắng rùa”. Khi nói đến câu này, mọi người ám chỉ một dạng bàn thắng bất thình lình xuất hiện. Ngay cả người trực tiếp ghi bàn cũng không nghĩ là họ sẽ có cơ hội, chứ đừng nói đến chuyện lập công.
Một trong những bàn thắng rùa nổi tiếng với người hâm mộ bóng đá Việt Nam có lẽ là pha lập công của thủ thành U23 Malaysia vào lưới U23 Việt Nam ở bán kết SEA Games 22. Xuất phát từ đường phát bóng rất mạnh của thủ môn đội bạn, bóng đập đất rồi nảy qua đầu thủ môn Thế Anh bay vào lưới.
Không chỉ có “bàn thắng rùa”, những “chiến thắng rùa” cũng được nhắc đến như một sự bất ngờ trong môn thể thao vua. Gần đây nhất, Man Utd đã có một trận thắng như vậy trước Liverpool khi họ bị ép sân trong gần như cả trận nhưng lại ghi đươc bàn duy nhất từ một pha tấn công chẳng lấy gì làm nguy hiểm.
Cao hơn, rùa bây giờ còn để chỉ những đội bóng liên tục có những chiến thắng rùa. Chẳng phải nói cũng biết, Man Utd là đại diện tiêu biểu nhất cho “Thần Kim Quy” khi họ thường xuyên lật ngược thế cờ bằng những bàn thắng ở phút cuối hoặc những pha lập công mang đậm chất may mắn. Những người ghét đội bóng thành Manchester thậm chí còn gọi họ là “rùa tai đỏ” để chế giễu.
Thực tế, những suy nghĩ như vậy về loài rùa đều bắt nguồn từ câu chuyện ngụ ngôn “Thỏ và rùa” của La Fontaine. Nhà thơ nổi tiếng nước Pháp đã kể lại cuộc chạy thi vô cùng chênh lệch giữa thỏ và rùa. Rốt cuộc, kẻ kiêu căng hợm hĩnh, quá tự tin vào bản thân đã thua cuộc dù khả năng của thỏ vượt trội hoàn toàn so với rùa.
Chính cái kết bất ngờ ấy đã giúp rùa tiến gần hơn đến bóng đá. Môn thể thao vua vốn được yêu thích là bởi đội mạnh hơn chưa chắc đã giành chiến thắng. Cũng giống như chú rùa của La Fontaine, kẻ yếu hơn chỉ cần đưa bóng qua vạch vôi. Thế là đủ!
