Trong bối cảnh chuyển đổi số đang được đẩy mạnh trên cả nước, việc xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai trở thành nhiệm vụ trọng tâm nhằm hiện đại hóa công tác quản lý nhà nước về tài nguyên. Tỉnh Điện Biên, với địa hình miền núi phức tạp và nhiều khó khăn đặc thù, đang từng bước nỗ lực triển khai xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai. Tuy nhiên, quá trình này vẫn còn nhiều thách thức cần được quan tâm, tháo gỡ đồng bộ từ Trung ương đến địa phương.
Thiếu nguồn lực trong xây dựng dữ liệu đất đai
Với diện tích tự nhiên trên 9.500 km², dân cư phân bố không đều trên 129 xã, phường, thị trấn (sau sáp nhập còn 45 xã), Điện Biên đã tích cực triển khai Luật Đất đai 2024 cùng các văn bản liên quan, đồng thời ban hành kế hoạch, tổ chức tập huấn cán bộ và triển khai công tác quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất tương đối đồng bộ. Đây là nền tảng quan trọng hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội, bảo vệ môi trường và đảm bảo an ninh lương thực của tỉnh.
Tính đến nay, Điện Biên đã hoàn thành đo đạc bản đồ địa chính cho 50/129 xã (đạt 38,8%) và xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai tại 23 xã, tập trung ở các huyện Mường Nhé, TP. Điện Biên Phủ và huyện Điện Biên. Những kết quả bước đầu này thể hiện quyết tâm mạnh mẽ trong quá trình chuyển đổi số lĩnh vực đất đai của tỉnh.
Tỉnh Điện Biên hoàn thành đo đạc bản đồ địa chính cho 50/129 xã và xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai tại 23 xã. Ảnh: Trần Hương.
Tuy nhiên, tiến độ xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai vẫn còn chậm so với yêu cầu. Sau sáp nhập hành chính, chỉ còn 8/45 xã có cơ sở dữ liệu đất đai, chiếm chưa đến 18%. Trên 68% xã chưa hoàn thành đo đạc bản đồ địa chính - một bước quan trọng để cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và quản lý đất đai hiệu quả.
Ông Lê Xuân Cảnh, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Điện Biên cho biết: công tác đo đạc, xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai hiện đang gặp nhiều khó khăn do hạn chế về nguồn kinh phí. Tỉnh đã triển khai giải pháp trích 10% nguồn thu từ đất để phục vụ nhiệm vụ này. Tuy nhiên, trong bối cảnh còn nhiều khó khăn, đặc biệt tại các xã vùng sâu, vùng xa, nguồn thu ngân sách địa phương còn hạn chế nên chưa thể đáp ứng đầy đủ nhu cầu thực tế.
Hơn nữa, hệ thống dữ liệu hiện vẫn vận hành theo Thông tư 75/2015/TT-BTNMT, chưa đồng bộ hoàn toàn với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, gây ra một số khó khăn trong việc kết nối, chia sẻ thông tin và thực hiện thủ tục hành chính nhanh gọn.
Quá trình sáp nhập xã cũng làm thay đổi địa giới hành chính, dẫn tới việc cần điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất cấp huyện. Điều này ảnh hưởng đến việc triển khai một số dự án đầu tư chưa có trong quy hoạch mới, gây ách tắc nhất định. Ngoài ra, việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất trồng lúa sang đất ở cũng gặp phải một số vướng mắc từ các quy định mới trong Luật Đất đai.
Để thúc đẩy nhanh tiến độ xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai, Điện Biên mong muốn nhận được sự hỗ trợ toàn diện từ Trung ương, đặc biệt về cơ chế tài chính và kỹ thuật. Cần xem xét tăng mức hỗ trợ từ ngân sách Trung ương hoặc tạo điều kiện cho tỉnh được ứng vốn từ các nguồn khác để hoàn thiện đo đạc bản đồ, hồ sơ địa chính và xây dựng hệ thống dữ liệu đồng bộ.- Ông Cảnh nói.
Giải pháp đồng bộ từ cơ chế đến nguồn lực
Bên cạnh nguồn lực, một yếu tố then chốt khác là hành lang pháp lý và hướng dẫn kỹ thuật từ các bộ, ngành liên quan. Điện Biên kiến nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường sớm ban hành các hướng dẫn kỹ thuật, lộ trình chuyển đổi dữ liệu phù hợp với quy định mới, đồng thời đảm bảo kết nối hiệu quả với cơ sở dữ liệu dân cư quốc gia. Việc tích hợp thông tin đất đai với dữ liệu dân cư sẽ là bước tiến quan trọng trong hiện đại hóa quản lý nhà nước, đem lại nhiều thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp.
Xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai tạo điều kiện thuận lợi cho công tác quản lý đất đai và cấp GCNQSD đất. Ảnh: Trần Hương.
Hiện tại, Điện Biên đang tập trung rà soát, ưu tiên bố trí nguồn lực cho các xã trọng điểm, nơi có nhu cầu cấp thiết về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Song song đó, tỉnh cũng đang khẩn trương hoàn thiện điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất sau sáp nhập đơn vị hành chính, nhằm bảo đảm tính hợp pháp và khả thi cho các dự án đầu tư.
Có thể thấy, xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai là nhiệm vụ mang tính nền tảng trong quá trình chuyển đổi số ngành nông nghiệp và môi trường. Với đặc thù là tỉnh miền núi còn nhiều khó khăn, Điện Biên đang nỗ lực phát huy nội lực, đồng thời mong muốn tiếp tục nhận được sự phối hợp, hỗ trợ đồng bộ từ các bộ, ngành Trung ương. Sự chung tay kịp thời và hiệu quả sẽ là yếu tố quan trọng giúp địa phương tháo gỡ điểm nghẽn, hướng tới quản lý đất đai minh bạch, hiện đại và phát triển bền vững.
