Tổn thất cây xanh nặng nề
Cơn bão số 5 vừa qua đã để lại những tác động nặng nề cho tỉnh Nghệ An. Với sức gió mạnh cấp 8-10, giật cấp 11-15, nước dâng do bão lên tới 1,66 m tại Hòn Ngư, kèm theo lượng mưa phổ biến 150-300 mm, có nơi đặc biệt lớn như Vinh đạt 332 mm, Hoàng Mai 311 mm, bão số 5 đã thực sự là một thử thách khốc liệt.
Đây là cơn bão mạnh, di chuyển phức tạp, có sức tàn phá lớn. Tuy nhiên, nhờ sự chỉ đạo sát sao của Thủ tướng Chính phủ, cùng sự vào cuộc quyết liệt của chính quyền và lực lượng chức năng tỉnh Nghệ An, địa phương đã không ghi nhận thiệt hại về người, số lượng nhà cửa bị sập đổ, hư hỏng nặng cũng không đáng kể.
Những cây xanh gãy đổ ở các phường đô thị Nghệ An sau bão số 5. Ảnh: Đình Tiệp.
Thế nhưng, một thực tế đáng buồn là tại nhiều đô thị ở địa bàn TP. Vinh cũ, hệ thống cây xanh lại chịu tổn thất vô cùng nặng nề. Hàng loạt cây xanh cổ thụ gãy đổ, bật gốc trên các tuyến phố trung tâm như Hồ Tùng Mậu, Nguyễn Du, Mai Hắc Đế, Nguyễn Sỹ Sách, Phan Bội Châu, ven sông Lam… tạo nên cảnh tượng tan hoang, nguy hiểm cho tính mạng, tài sản của người dân, đồng thời gây ách tắc giao thông và ảnh hưởng nghiêm trọng đến mỹ quan đô thị.
Điều đáng nói là, tại một số tuyến đường, công sở có cây mới trồng, hoặc những nơi cây được cắt tỉa, chặt ngọn, gia cố trước mùa mưa bão, số lượng cây bị gãy đổ lại ít hơn hẳn. Sự khác biệt này không thể coi là ngẫu nhiên, mà phản ánh rõ ràng một vấn đề: công tác quản lý, chăm sóc, cắt tỉa cây xanh đô thị tại một số địa phương chưa đồng bộ, còn mang tính hình thức, tập trung chủ yếu ở một vài tuyến đường trung tâm, trong khi nhu cầu thực tế lớn hơn nhiều. Chính sự chủ quan, thiếu quyết liệt đó đã góp phần không nhỏ dẫn tới hậu quả cây xanh gãy đổ hàng loạt khi bão đi qua.
Chúng ta đều hiểu rằng, bão là hiện tượng thiên nhiên cực đoan, con người không thể ngăn chặn. Song, điều con người có thể làm và cần phải làm chính là chủ động phòng ngừa, giảm thiểu rủi ro. Bão số 5 cho thấy, nếu như công tác cắt tỉa, gia cố cây xanh được thực hiện đồng bộ, toàn diện và đúng thời điểm, thì những thiệt hại về cây xanh sẽ không lớn đến vậy.
Hàng cây xanh ở một đoạn đường Minh Khai được gia cố nên không gãy đổ. Ảnh: Đình Tiệp.
Thực tế, mỗi mùa mưa bão đi qua, tình trạng cây xanh gãy đổ trong khu vực đô thị không phải là chuyện mới. Năm nào cũng có, tuyến đường nào cũng xảy ra. Vậy nhưng, dường như sau khi bão tan, công tác khắc phục lại dừng ở việc dọn dẹp, chặt bỏ những cây đã đổ, mà chưa có giải pháp căn cơ để hạn chế nguy cơ tái diễn. Đó chính là biểu hiện của sự chủ quan, bị động - điều không đáng có ở một đô thị đang phát triển như Vinh cũ.
Việc không cắt tỉa kịp thời khiến nhiều cây cổ thụ có tán rộng, cành khô, rễ yếu hoặc thân nghiêng trở thành mối hiểm họa. Khi gió bão ập đến, những cây này khó tránh khỏi gãy đổ, kéo theo dây điện, biển báo, tường rào, thậm chí có thể đè lên phương tiện, nhà cửa, gây nguy hiểm cho con người. Trong khi đó, những cây đã được cắt tỉa, hạ thấp chiều cao, loại bỏ cành khô lại trụ vững hơn nhiều. Điều này cho thấy, cây xanh cũng giống như những công trình hạ tầng khác: muốn an toàn, bền vững thì phải được chăm sóc, gia cố thường xuyên.
Bài học không thể không rút kinh nghiệm
Đảm bảo an toàn cây xanh đô thị không chỉ là trách nhiệm của các đơn vị chuyên trách mà còn cần sự chung tay của cộng đồng. Các cơ quan quản lý cây xanh cần tăng cường kiểm tra, khảo sát, phát hiện sớm những cây có dấu hiệu nguy hiểm như thân rỗng, rễ yếu, cành mục ruỗng để kịp thời xử lý. Việc cắt tỉa, khống chế chiều cao cây nên được tiến hành đồng loạt, tập trung vào những tháng 3-5 hàng năm để cây kịp phục hồi, chuẩn bị sức chống chịu trong mùa mưa bão.
Song song, người dân cũng cần có ý thức bảo vệ cây xanh trước nhà, trước cơ quan, và có trách nhiệm thông báo ngay cho cơ quan chức năng khi phát hiện cây có nguy cơ gãy đổ. Một nhánh cây khô tưởng chừng nhỏ bé, nhưng nếu rơi xuống giữa trời bão gió, có thể trở thành hiểm họa khôn lường.
Chặt tỉa cây xanh tại quảng trường Hồ Chí Minh. Ảnh: Ngọc Linh.
Cơn bão số 5 đã cho chúng ta một bài học sâu sắc: thiên tai có thể không lường trước được, nhưng mức độ thiệt hại lại phụ thuộc rất lớn vào sự chuẩn bị, chủ động ứng phó của con người. Thực tế tại các phường đô thị trung tâm cho thấy, chính sự chủ quan trong việc không cắt tỉa đầy đủ, không đồng bộ hệ thống cây xanh đã khiến hậu quả nặng nề hơn rất nhiều. Nếu công tác này được làm tốt, chắc chắn số lượng cây gãy đổ sẽ giảm đi đáng kể, thiệt hại cho người dân lẫn nhà nước cũng ít hơn.
Đã đến lúc các cơ quan chức năng không thể xem việc cắt tỉa cây xanh chỉ là công tác thường niên mang tính hình thức, mà phải coi đây là nhiệm vụ quan trọng trong phòng chống thiên tai, bảo đảm an toàn cho cộng đồng. Phải có kế hoạch tổng thể, rõ ràng, với lộ trình cụ thể, không bỏ sót tuyến đường, khu dân cư nào. Đồng thời, cần huy động sự tham gia của cộng đồng, để công tác chăm sóc, bảo vệ cây xanh trở thành ý thức tự giác của mỗi người dân.
Công nhân đang dọn cây xanh bị gãy, đổ sau cơn bão số 5 tại phường Thành Vinh. Ảnh: Đình Tiệp.
Thiên tai là bất khả kháng, nhưng giảm thiểu thiệt hại hay không lại nằm trong tầm tay của chúng ta. Cơn bão số 5 là lời cảnh báo đắt giá, nhắc nhở rằng sự chủ động phòng tránh luôn là chìa khóa để bảo vệ tính mạng, tài sản và môi trường sống của cộng đồng. Đừng để những bài học đau xót cứ lặp đi lặp lại, chỉ vì sự chủ quan và thiếu chuẩn bị từ trước.
