Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc thù được kỳ vọng sẽ tạo đột phá trong phát triển giáo dục – đào tạo, góp phần tháo gỡ tình trạng thiếu giáo viên. Ảnh: Lan Chi.
Thiếu giáo viên trầm trọng
Một thực trạng ngành giáo dục đang phải đối diện đó là thiếu hụt giáo viên nghiêm trọng.
Theo thống kê của Bộ GD-ĐT, tính đến tháng 4/2025, cả nước còn thiếu 102.097 giáo viên mầm non và phổ thông so với định mức biên chế.
Thực trạng này diễn ra tại nhiều địa phương, vùng miền. Trong đó thiếu nhiều nhất là giáo viên ngành học mầm non, giáo viên tiếng Anh ở vùng khó khăn và giáo viên dạy các môn học mới, môn tích hợp ở bậc trung học cơ sở.
Trong khi đó, việc tuyển dụng của nhiều địa phương vẫn còn chậm, chưa sử dụng hết số biên chế được giao; chất lượng đội ngũ giáo viên cũng chưa đồng đều giữa các vùng, miền.
Tình trạng thiếu giáo viên khiến đội ngũ hiện có bị quá tải, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng dạy và học. Đặc biệt, sự mất cân đối về cơ cấu giáo viên kéo dài nhiều năm chưa được giải quyết dứt điểm cũng ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng giáo dục đào tạo.
Mấu chốt khiến tình trạng thiếu giáo viên trong cả nước kéo dài là thẩm quyền tuyển dụng, biệt phái hiện được phân cấp cho UBND cấp huyện (đối với bậc mầm non, tiểu học và THCS). Trong khi mô hình chính quyền hai cấp đã đi vào hoạt động từ tháng 7/2025, UBND cấp huyện không còn tồn tại. Đồng nghĩa, công tác tuyển dụng giáo viên cho một số ngành học, bậc học bị đình trệ đầu năm học 2025-2026.
Bất cập còn ở chỗ ngành giáo dục không trực tiếp chủ trì công tác tuyển dụng. Điều này sẽ dẫn đến tình trạng tuyển sai cơ cấu môn học; hình thức thi tuyển chung như các ngành khác sẽ không đánh giá đúng năng lực sư phạm của ứng viên.
Kỳ vọng vào cơ chế mở
Trong bối cảnh của ngành giáo dục hiện nay, việc ban hành những cơ chế, chính sách mới trở nên hết sức cấp thiết.
Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc thù được kỳ vọng sẽ tạo đột phá trong phát triển giáo dục – đào tạo, góp phần tháo gỡ tình trạng thiếu giáo viên, đồng thời giữ chân và khuyến khích đội ngũ nhà giáo yên tâm gắn bó với nghề.Để khắc phục tình trạng này, Bộ GD-ĐT vừa công bố dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc thù nhằm tạo đột phá cho phát triển giáo dục – đào tạo, đồng thời lấy ý kiến góp ý rộng rãi.
Một trong những điểm mới đáng chú ý là trao quyền cho giám đốc Sở GD-ĐT các tỉnh, thành phố trực tiếp tuyển dụng, tiếp nhận, điều động, thuyên chuyển, biệt phái nhà giáo, cán bộ quản lý và nhân viên tại các cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông trên địa bàn tỉnh.
Dự thảo cũng đưa ra nhiều chính sách ưu đãi về nhân lực. Cụ thể, Chính phủ sẽ quy định chế độ phụ cấp đặc thù, đảm bảo mức tối thiểu theo Nghị quyết 71-NQ/TW: 70% cho giáo viên mầm non, phổ thông và trung học nghề; 30% cho nhân viên trường học; 100% cho nhà giáo ở các cơ sở giáo dục người khuyết tật, trường chuyên biệt và vùng đặc biệt khó khăn.
Ngoài ra, các địa phương sẽ có quyền xây dựng cơ chế tuyển dụng, sử dụng và đãi ngộ linh hoạt, cạnh tranh, không nhất thiết ràng buộc theo thang bảng lương viên chức chung. Điều này nhằm tạo điều kiện thu hút, trọng dụng chuyên gia đầu ngành, nhà khoa học quốc tế cũng như trí thức người Việt ở nước ngoài.
Đón nhận thông tin này, nhiều giáo viên bày tỏ niềm vui và kỳ vọng rằng các chính sách mới sẽ góp phần cải thiện đời sống, giúp đội ngũ thầy cô giáo yên tâm gắn bó với nghề, đồng thời khuyến khích sinh viên sư phạm giỏi lựa chọn công việc giảng dạy.
“Tôi tin rằng việc Nhà nước nâng phụ cấp ưu đãi nghề đối với giáo viên mầm non và phổ thông lên tối thiểu 70%, còn nhân viên tối thiểu 30%, sẽ là động lực lớn để những giáo viên ở vùng khó khăn như chúng tôi yên tâm công tác, gắn bó lâu dài với học trò” – thầy Phạm Đức Việt, giáo viên tại một điểm trường vùng cao ở xã Mường Tè (tỉnh Lai Châu) chia sẻ.
Bộ GD-ĐT xác định, năm học 2025-2026, một trong những nhiệm vụ trọng tâm của ngành là triển khai tuyển dụng và sử dụng hết số biên chế giáo viên được giao giai đoạn 2022-2026; đồng thời tiến hành rà soát đội ngũ hiện có, đề xuất bổ sung biên chế giai đoạn 2026-2030. Đây được coi là giải pháp căn cơ để khắc phục tình trạng thiếu giáo viên, đặc biệt trong việc triển khai dạy học 2 buổi/ngày ở bậc phổ thông và thực hiện phổ cập mầm non cho trẻ từ 3 đến 5 tuổi.
