Đến chiều ngày 6/8, lực lượng chức năng vẫn đang túc trực tại hiện trường cầu dân sinh bị cuốn trôi ở phường Bình Hòa, TP.HCM, sau khi trận mưa lớn chiều 5/8. Sự cố không gây thương vong, nhưng tiếp tục gióng lên hồi chuông cảnh báo về các lỗ hổng trong công tác phòng, chống thiên tai tại cấp cơ sở, đặc biệt ở những đô thị vùng thấp có tốc độ phát triển nhanh.
Cây cầu bị cuốn trôi, người dân quen gọi là "cầu Lớn" bắc qua rạch Ông Bố, là một phần trong hệ thống tiêu nước phục vụ khu công nghiệp Sóng Thần - Đồng An và khu dân cư lân cận. Cầu được xây bằng thép CT1.6, gồm ba nhịp dài 15 m, mặt cầu rộng 1,6 m. Dưới tác động của mưa lớn và dòng chảy mạnh từ kênh Bình Hòa và kênh D, cộng với rác thải và lục bình ùn ứ, hai trụ cầu chính đã bị đẩy sập. Cây cầu trôi hẳn về hạ lưu khoảng 480 m.
“Cầu rung bần bật vì rác và nước xiết. Mọi người chỉ biết đứng nhìn, không ai dám đến gần. Cũng may không có ai đi qua lúc đó", bà Nguyễn Thị Lan, người dân gần khu vực kể lại. Theo bà, tình trạng rác thải dồn ứ tại rạch Ông Bố đã diễn ra trong thời gian dài nhưng chưa được xử lý dứt điểm.
Hiện trường khu vực cầu dân sinh bị cuốn trôi ở phường Bình Hòa, TP.HCM. Ảnh: Trần Trung.
Sự cố xảy ra trong bối cảnh TP.HCM (khu vực Bình Dương cũ) đang bước vào cao điểm mùa mưa. Lượng mưa ghi nhận tại phường Bình Hòa tối 5/8 lên đến hơn 70 mm chỉ trong thời gian ngắn, tạo áp lực lớn lên hệ thống thoát nước và hạ tầng kỹ thuật của khu vực vốn đã chịu nhiều thách thức về ngập úng đặc thù của đô thị vùng thấp.
Không chỉ cầu bị cuốn trôi, cùng thời điểm, một cống ngăn triều quan trọng tại phường Lái Thiêu (cống Bình Nhâm) cũng bị sét đánh, làm hư hỏng bộ chia cáp internet của hệ thống điều khiển SCADA. Công trình hiện phải vận hành thủ công, ảnh hưởng đáng kể đến khả năng điều tiết triều trong điều kiện thời tiết cực đoan, một rủi ro lớn tại các đô thị vùng thấp ven sông.
Nhận tin cầu bị cuốn trôi, Chi cục Thủy lợi Bình Dương, nay là đơn vị phụ trách khu vực II, trực thuộc Sở Nông nghiệp và Môi trường TP.HCM đã nhanh chóng phối hợp với các địa phương xử lý tình huống. Lực lượng dân quân, đội xung kích phòng chống thiên tai đã được huy động ngay trong đêm để căng dây, dựng rào chắn, điều tiết giao thông, đồng thời kiểm tra các cây cầu còn lại trên tuyến để bảo đảm an toàn.
Ông Vũ Ngọc Thìn, Phó Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi Bình Dương cho biết: “Sự cố lần này là hồi chuông cảnh báo về lỗ hổng trong phòng chống thiên tai tại cơ sở. Ngoài yếu tố thời tiết cực đoan, chúng ta phải nhìn nhận rõ vai trò của công tác duy tu, kiểm tra định kỳ cầu cống, cũng như ý thức người dân trong giữ gìn dòng chảy thông thoáng".
Lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường TP.HCM, Chi cục Thủy lợi, Trung tâm Đầu tư Khai thác thủy lợi và chính quyền phường Bình Hòa đã trực tiếp khảo sát hiện trường, chỉ đạo phương án khắc phục và đảm bảo an toàn giao thông khu vực. Cống ngăn triều Bình Nhâm cũng đang được khẩn trương kiểm tra, liên hệ đơn vị kỹ thuật để phục hồi hệ thống điều khiển tự động.
Chi cục Thủy lợi đề nghị các phường, xã trong khu vực thực hiện nghiêm túc phương án ứng phó ngập úng theo Quyết định số 1330/QĐ-UBND ngày 16/5/2025. Trong đó, đặc biệt nhấn mạnh đến việc nạo vét kênh rạch, khơi thông dòng chảy, kiểm tra các công trình xung yếu, chuẩn bị đầy đủ vật tư, phương tiện và lực lượng sẵn sàng ứng cứu.
Mưa lớn cực đoan ngày càng phổ biến, đặt đô thị vùng thấp vào thế dễ tổn thương nếu thiếu chuẩn bị. Ảnh: Trần Trung.
Ông Thìn nhấn mạnh: “Phòng chống thiên tai hiệu quả không chỉ là nhiệm vụ của chính quyền. Người dân cần nhận thức rằng họ không chỉ là nạn nhân, mà còn là lực lượng tuyến đầu nếu được huy động đúng cách”.
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng phức tạp, những cơn mưa lớn và dông sét cường độ cao không còn là hiện tượng bất thường. Nếu công tác chuẩn bị, giám sát và ứng phó không được thực hiện bài bản từ gốc, thì những cây cầu tiếp theo có thể tiếp tục trở thành "nạn nhân" trong dòng lũ, nhất là ở các đô thị vùng thấp vốn chịu nhiều áp lực ngập nước lâu dài.
