Hệ sinh thái tuần hoàn nền tảng phát triển bền vững
Câu chuyện đâu đó ở Việt Nam có một trang trại Sản Việt Farm, họ đang nỗ lực trở thành điển hình mẫu, dẫu biết con đường này đầy rẫy chông gai và thử thách. Tuy nhiên, sự kiên định của người tiên phong đang đi đúng hướng. Trang trại ra đời đúng thời điểm, khi người tiêu dùng đòi hỏi nguồn thực phẩm sạch, minh bạch hơn và tìm kiếm thêm điểm đến có nhiều trải nghiệm có giá trị. Hơn nữa, với sự hỗ trợ từ Nhà nước, chính quyền và những cởi mở trong Luật Đất đai, trang trại có cơ sở để hiện thực hóa tầm nhìn của mình.
Trang trại Sản Việt Farm nhìn từ trên cao xuống. Ảnh: KS.
Sản Việt Farm, rộng gần 130 ha, là thành quả từ tâm huyết của ông Nguyễn Minh Thành. Nơi đây vốn là một vùng đồi hoang hóa, khô cằn, ở thôn Suối Sâu, xã Nam Ninh Hòa (tỉnh Khánh Hòa). Thế nhưng, bằng một tầm nhìn chiến lược, ông Thành đã dần biến vùng đất này thành hệ sinh thái nông nghiệp hữu cơ tuần hoàn, kết hợp du lịch nông nghiệp và lồng ghép văn hóa bản địa. Trang trại ra đời năm 2019, bắt đầu từ diện tích khoảng 8ha, sau đó dần dần mở rộng đến quy mô hiện tại.
Ông Thành chia sẻ: "Làm nông nghiệp hữu cơ đã khó, nhưng hữu cơ cộng thêm tuần hoàn trên quy mô lớn thì lại càng khó khăn hơn". Song, ông tin tưởng tuyệt đối vào con đường mình chọn: "Thực tế đã chứng minh, trong 6 năm vừa qua, số lượng tiền đầu tư đã giảm đi, trong khi nguồn thu trang trại Sản Việt Farm ngày càng tăng lên và bắt đầu có lãi". Điều này khẳng định sự đúng đắn của mô hình kinh tế được xây dựng dựa trên sự kiên trì và nghiên cứu khoa học.
Trái tim và triết lý vận hành của Sản Việt Farm chính là mô hình kinh tế tuần hoàn khép kín, nơi mọi phụ phẩm, mọi dòng vật chất đều được tái sử dụng triệt để, đúng như tôn chỉ "không bỏ bất cứ thứ gì".
Ông Nguyễn Minh Thành, Chủ trang trại Sản Việt Farm rất tâm huyết với nông nghiệp hữu cơ tuần hoàn, kết hợp du lịch nông nghiệp và lồng ghép văn hóa bản địa. Ảnh: KS.
Trang trại đã quy hoạch 60 ha để trồng các giống xoài Úc, xoài cát Hòa Lộc, xoài tứ quý và Đài Loan. Vườn xoài được đầu tư hệ thống tưới phun mưa đến từng gốc và trồng theo hướng hữu cơ. Cỏ trong vườn được giữ tự nhiên nhằm che phủ, bảo vệ đất, hạn chế xói mòn, đồng thời là nguồn thức ăn bổ sung quý giá cho chăn nuôi. Bên cạnh đó, trang trại còn trồng khoảng 3.000 cây dừa xiêm Ninh Đa và 10 ha vườn tạp với đa dạng cây ăn quả từ khắp ba miền cùng các loại rau bản địa mang hương vị núi rừng như cải trời, gạc nai, nút áo, rau rịa và cây bo bo (hay còn gọi cao lương).
Khu chăn nuôi rộng 10 ha được quy hoạch bài bản và cách biệt. Nơi đây thả nuôi nhiều loài như bò 3B, lợn đen bản địa, gà kiến, chim yến, dúi, chồn hương... Thức ăn phục vụ chăn nuôi được tận dụng tối đa các phụ phẩm nông nghiệp tại trang trại. Rau, cỏ, thân cây chuối đều làm thức ăn cho bò, lợn, gà và nuôi dế. Còn ruồi lính đen và sâu canxi được nuôi để xử lý rác hữu cơ và làm thức ăn cho gà, cá và các vật nuôi khác. Nhờ chuỗi thức ăn bổ dưỡng này, trang trại đã tiết kiệm được chi phí lớn từ việc mua thức ăn công nghiệp. Cuối cùng, phân chuồng từ khu chăn nuôi được xử lý ủ hoai kỹ lưỡng trước khi bón lại cho cây trồng, khép kín hoàn toàn chu trình sinh học, trả lại sự màu mỡ cho đất.
Hiện nay trang trại có khoảng 60 ha trồng các giống xoài Úc, Cát Hòa Lộc. Ảnh: Sản Việt.
Ngoài ra, trang trại còn thực hiện trách nhiệm bảo tồn sinh thái. Khoảng 30 ha rừng tái sinh đang được ông Thành khoanh nuôi phục hồi nhằm mục đích giữ mạch nước ngầm, duy trì đa dạng sinh học và hướng tới mục tiêu tín chỉ carbon trong tương lai. Hồ nước rộng 2,5ha nằm tại trung tâm trang trại, vừa phục vụ thủy lợi, vừa tạo sinh quyển tốt cho nuôi chim yến, với 2 nhà yến mang thu nhập hàng trăm triệu/năm.
Phép cộng du lịch - văn hóa và giải quyết đầu ra
Chủ trang trại đã đưa ra một chiến lược đột phá, bởi ông nhận định rằng, một trang trại nông nghiệp hữu cơ tuần hoàn rộng lớn nếu chỉ làm nông nghiệp thì sẽ khó tìm đầu ra sản phẩm một cách triệt để. Do đó, ông kết hợp du lịch nông nghiệp và văn hóa bản địa chính là giải pháp chiến lược, nơi du lịch nông nghiệp tận dụng cơ sở nông nghiệp hữu cơ tuần hoàn và ngược lại, du lịch nông nghiệp tìm đầu ra bền vững cho sản phẩm nông nghiệp.
Sự kết hợp này không chỉ giải quyết hiệu quả đầu ra cho nông sản mà còn là cầu nối xây dựng niềm tin với người tiêu dùng. Du khách đến Sản Việt Farm không chỉ tham quan mà còn được trải nghiệm thực tế như tận tay thu hoạch hoa quả, rau màu, câu cá. Họ được thưởng thức các món ăn từ dân dã cho đến đặc sản tự sản xuất tại trang trại, với 80 - 90% nguyên liệu được cung ứng tại chỗ.
Khi chứng kiến công sức và quy trình sản xuất minh bạch, du khách sẵn lòng mua nông sản với giá cao hơn vì họ nhận ra giá trị thật sự đằng sau từng sản phẩm xanh, sạch tại trang trại.
Bên cạnh du lịch trải nghiệm, việc lồng ghép văn hóa bản địa đã tạo nên chiều sâu ý nghĩa cho trang trại. “Lồng ghép văn hóa làm cho Sản Việt Farm hấp dẫn hơn, đồng thời đây cũng là trách nhiệm xã hội trong việc khôi phục và lan tỏa văn hóa”, ông Thành bộc bạch.
Sản Việt Farm đang thu hút các trường học và du khách ghé thăm quan. Ảnh: KS.
Đến với Sản Việt Farm, du khách được đắm mình vào không gian văn hóa bản địa của người Raglai, Ê Đê vào thứ 7 hằng tuần, với tiếng cồng chiêng, điệu múa Xoang và ẩm thực dân gian. Để hoàn thiện trải nghiệm và bảo tồn kiến trúc truyền thống, trang trại đang xây dựng khu làng đồng bào dân tộc Raglai, không chỉ làm nơi khôi phục kiến trúc mà còn làm cơ sở lưu trú cho du khách.
Khát vọng điển hình mẫu và phát triển cộng đồng
Tham vọng cuối cùng của Sản Việt Farm là trở thành mô hình điển hình của tỉnh, và xa hơn nữa là trở thành hình mẫu trên phạm vi toàn đất nước, hội tụ ba trụ cột: mô hình nông nghiệp, du lịch nông nghiệp và văn hóa cộng đồng. Đây là khát vọng đóng góp vào sự phát triển nông nghiệp bền vững của đất nước.
“Sản Việt Farm mong muốn trở thành một mô hình tham chiếu thực tiễn, để các đơn vị khác tới tham quan, chứng minh nông nghiệp hữu cơ tuần hoàn có tính khả thi và hiệu quả. Trang trại chấp nhận thử nghiệm để tìm ra con đường tốt nhất, từ đó tạo ra bài học quý giá cho những mô hình sau”, ông Thành bày tỏ và tin rằng, khi du khách đến trang trại, họ sẽ nhìn thấy bài học và giá trị xứng đáng với chi phí họ bỏ ra.
Trang trại Sản Việt Farm đang khát vọng trở thành điển hình mẫu. Ảnh: KS.
Song hành với tầm nhìn lớn, Sản Việt Farm luôn hướng tới việc hỗ trợ cộng đồng địa phương. Trang trại đang triển khai mô hình nuôi ong dú cho các hộ đồng bào với cam kết bao tiêu sản phẩm sau khi đã hướng dẫn kỹ thuật. Ngoài ra, trang trại cũng đang khôi phục và phát triển các cây trồng bản địa như bo bo (cao lương). Sản Việt Farm sẽ chọn tạo những giống cây trồng có năng suất cao, phù hợp với thổ nhưỡng để chuyển giao cho bà con trồng vào mùa mưa ở những triền đồi.
"Chúng tôi sẽ thu mua với giá cao gấp đôi so với bắp để giúp bà con địa phương tăng thêm thu nhập, ổn định cuộc sống”, ông Thành nói. Sản phẩm từ hạt bo bo sẽ được trang trại dùng làm nguyên liệu nấu rượu cần hoặc kết hợp với bài men lá của người đồng bào để tạo ra một loại rượu có hương vị đặc biệt. Đây là cách Sản Việt Farm tạo ra một chuỗi giá trị nhân văn, vừa bảo tồn văn hóa ẩm thực truyền thống, vừa đảm bảo sinh kế bền vững cho người dân bản địa.
Thực tế phát triển của trang trại là minh chứng rõ ràng nhất cho tầm nhìn này. Hiện trang trại đang tạo việc làm cho 40 lao động với thu nhập ổn định từ 7 - 8 triệu đồng/người/tháng. Tổng doanh thu nông nghiệp của trang trại đã gần 7 tỷ đồng, chưa kể doanh thu hoạt động du lịch.
