Triển khai tinh thần chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm về phát triển khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo, ngày 7/12, tại Hà Nội, Tạp chí Năng lượng Mới (PetroTimes) tổ chức Tọa đàm: “Stem Innovation Petrovietnam” - Hiện thực hóa tinh thần Nghị quyết số 57.
Các chuyên gia tại Toạ đàm Stem Innovation Petrovietnam. Ảnh: PV.
Tham dự tọa đàm có các chuyên gia và nhà giáo: Đại biểu Quốc hội Hà Ánh Phượng, “Cô giáo toàn cầu” được vinh danh nhờ những sáng kiến đưa học sinh dân tộc thiểu số tiếp cận giáo dục quốc tế qua công nghệ; ông Đỗ Hoàng Sơn, chuyên gia tiên phong về giáo dục STEM, thành viên Liên minh STEM Việt Nam và cô giáo Nguyễn Thị Nhàn, Tổ trưởng chuyên môn Trường THCS Cầu Giấy (Hà Nội), người có nhiều nghiên cứu và thực hành thành công mô hình STEM trong nhà trường.
STEM - Cầu nối giữa tri thức, công nghệ và đổi mới sáng tạo
Theo Ban tổ chức, Việt Nam đang đặt ra những mục tiêu chiến lược về đột phá khoa học - công nghệ (Nghị quyết số 57-NQ/TW) và đột phá phát triển giáo dục và đào tạo (Nghị quyết số 71-NQ/TW). Trong dòng chảy đó, giáo dục STEM trở thành cầu nối giữa tri thức - công nghệ - đổi mới sáng tạo, giữa nhà trường - doanh nghiệp - xã hội.
Toàn cảnh buổi Tọa đàm “STEM Innovation Petrovietnam” - Hiện thực hóa tinh thần Nghị quyết 57. Ảnh: PV.
Từ ý tưởng của Tổng Bí thư Tô Lâm, Petrovietnam đã có sáng kiến triển khai chương trình “Stem Innovation Petrovietnam”, được phát động tại Lễ kỷ niệm 50 năm thành lập Tập đoàn (21/9/2025). Chương trình đặt mục tiêu xây dựng 100 phòng STEM đạt chuẩn quốc tế tại 34 tỉnh, thành phố, trở thành dự án giáo dục lớn nhất từ trước đến nay do một doanh nghiệp khởi xướng, góp phần đào tạo nguồn nhân lực khoa học - công nghệ và hình thành thế hệ công dân tri thức năng lượng mới của Việt Nam.
Petrovietnam đã xây dựng lộ trình triển khai giai đoạn 2025 - 2026 với sự phối hợp giữa Bộ Giáo dục và Đào tạo, các chuyên gia STEM, chính quyền địa phương và các nhà trường, bảo đảm các phòng STEM vận hành hiệu quả. Tính đến nay, 100 phòng STEM đã được khảo sát và đang được triển khai lắp đặt.
Chuyên gia Đỗ Hoàng Sơn - Thành viên chủ chốt của Liên minh STEM Việt Nam. Ảnh: PV.
Phát biểu tại tọa đàm, chuyên gia Đỗ Hoàng Sơn cho biết Việt Nam đã đưa giáo dục STEM vào Chương trình giáo dục phổ thông 2018, đánh dấu bước tiến quan trọng của ngành giáo dục. Ông nhấn mạnh STEM được hiểu là giáo dục tích hợp liên lĩnh vực, học thông qua thực hành và gắn với các vấn đề của đời sống.
Theo ông Sơn, STEM hiện có ba cấp độ: Phổ cập cho toàn bộ học sinh; nâng cao hướng nghiệp thông qua các câu lạc bộ; và cấp độ “Innovation”, nơi học sinh tham gia sáng tạo đột phá và thi đấu ở các sân chơi quốc gia và quốc tế. Mô hình STEM Innovation Petrovietnam đáp ứng đồng thời cả ba cấp độ này.
STEM giúp thu hẹp khoảng cách vùng miền
Chương trình STEM Innovation Petrovietnam đang được đánh giá là một bước đột phá trong giáo dục Việt Nam, đặc biệt trong việc thu hẹp khoảng cách giữa các vùng miền. Nhiều địa phương, nhất là khu vực nông thôn, miền núi hay biên giới, trước đây học sinh khó tiếp cận các phòng lab hiện đại, thiết bị công nghệ tiên tiến hay các hoạt động thực hành sáng tạo.
Đại biểu Quốc hội Hà Ánh Phượng. Ảnh: PV.
Là giáo viên từng giảng dạy ở vùng trung du miền núi phía Bắc, Đại biểu Quốc hội Hà Ánh Phượng nhấn mạnh, đây là chương trình rất ý nghĩa và cần phải được nhân rộng hơn nữa. Petrovietnam đã không chỉ dừng ở việc đầu tư ngắn hạn mà đầu tư rất bài bản cho giáo dục, thể hiện tầm nhìn dài hạn của Tập đoàn trong việc chuẩn bị cho nguồn nhân lực.
Đặc biệt, điều này thể hiện trách nhiệm xã hội rất lớn của doanh nghiệptôi đã gặp rất nhiều những khó khăn, thí dụ học sinh không có nhiều cơ hội để tiếp cận những phòng lab hiện đại hay các thiết bị hiện đại. Do đó, tôi nghĩ rằng chương trình Stem Innovation Petrovietnam rất có ý nghĩa đối với các học sinh, giúp giảm khoảng cách vùng miền.
Tôi cũng cho rằng Petrovietnam thực sự coi phát triển giáo dục là một trong những chiến lược dài hạn nhằm phát triển nhân lực tương lai, bởi vậy Tập đoàn mới có thể đầu tư bài bản và tạo nên chương trình ý nghĩa này, Đại biểu Quốc hội Hà Ánh Phượng nhấn mạnh.
Cô giáo Nguyễn Thị Nhàn giáo viên trường THCS Cầu Giấy. Ảnh: PV.
Tại Tọa đàm Cô giáo Nguyễn Thị Ngàn chia sẻ rằng: Đây là lần đầu tiên Trường THCS Cầu Giấy thực hiện giáo dục STEM theo đúng chuẩn của STEM Innovation Petrovietnam. Trong các bài giảng tại Trường THCS Cầu Giấy luôn có sự lồng ghép STEM vào tiết dạy. Ngoài các dự án, các chuyên đề, Trường Cầu Giấy cũng tổ chức riêng một sự kiện gọi là “tuần trải nghiệm”. Chương trình này sẽ được tổ chức một lần vào cuối năm học. Trong tuần này, học sinh sẽ có một ngày để các em được tham gia trải nghiệm STEM.
Trong phòng STEM ấy, văn hóa cạnh tranh lành mạnh được nuôi dưỡng. Các đội thi đấu để giành vị trí Nhất - Nhì - Ba, nhưng mỗi lần thi lại phải liên minh với nhau, hỗ trợ nhau, để cùng vượt qua chính mình. Đó là tinh tế của giáo dục STEM trong thời kinh tế thị trường: cạnh tranh nhưng biết hợp tác, đổi mới để tiến bộ.
STEM là một cú hích lớn cho cả dạy và học
Chương trình STEM Innovation Petrovietnam đang mở ra cơ hội tiếp cận giáo dục STEM chất lượng cao cho học sinh trên toàn quốc, đặc biệt ở vùng nông thôn, miền núi và biên giới. Với 100 phòng STEM hiện đại và các khóa đào tạo giáo viên bài bản, chương trình không chỉ cung cấp hạ tầng và kỹ năng mà còn giúp học sinh tự tin, chủ động và sáng tạo.
Các em học sinh chế tạo mô hình robot trong phòng thực hành giáo dục STEM do Petrovietnam tài trợ tại Hà Nội. Ảnh: Petrovietnam.
Từ góc nhìn thực tiễn, cô giáo Nguyễn Thị Nhàn cho biết, chương trình STEM Innovation Petrovietnam trang bị thêm các thiết bị hiện đại công nghệ tiên tiến cho nhà trường, là bước ngoặt, cú hích lớn cho cả thầy và trò trong việc thay đổi tư duy, đổi mới phương pháp dạy học. Không dừng lại ở các bài giảng truyền thống, các thầy cô đã đưa STEM vào giảng dạy; còn đối với học sinh, các em đã được chạm vào công nghệ, đặc biệt là công nghệ cao như trí tuệ nhân tạo (AI), robotics. Học sinh được tự mình lắp ráp robot và đem robot mình sáng tạo đi thi đấu trong khu vực, và hướng đến quốc tế.
Chuyên gia Đỗ Hoàng Sơn cho biết, giáo dục STEM hiện được triển khai theo ba cấp độ khác nhau. Thứ nhất là mức độ phổ cập, giáo dục STEM cho tất cả học sinh trong các tiết học hiện nay là yêu cầu bắt buộc từ khi có Nghị quyết 71-NQ/TW. Từ đó, việc triển khai STEM ở địa phương trở thành một chỉ số đánh giá hoàn thành nhiệm vụ.
Thứ hai là STEM dành cho nhóm học sinh có nhu cầu hướng nghiệp và nâng cao, thông qua các câu lạc bộ. Thứ ba là nhóm học sinh học STEM ở tầm “Innovation” , tức là sáng tạo đột phá, tham gia các sân chơi lớn ở cấp quốc gia và quốc tế. Trong triển khai hệ thống phòng STEM Innovation Petrovietnam, mô hình này đáp ứng đầy đủ cả ba chức năng trên. Trước hết, nhà trường có điều kiện dạy học trên lớp với trang thiết bị rất hiện đại.
Petrovietnam góp phần “xóa trường tạm” trong giáo dục STEM
Theo Chuyên gia Đỗ Hoàng Sơn, để thúc đẩy giáo dục STEM, khoa học - công nghệ, chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo của một quốc gia, thực chất là một quá trình rất dài hơi, đòi hỏi triển khai đồng bộ nhiều nội dung, từ xây dựng hạ tầng, đào tạo chuyên gia, phát triển nguồn nhân lực, kết nối hệ thống cho đến xây dựng văn hóa, khoa học - công nghệ trong xã hội. Đây là lĩnh vực mà chúng ta vẫn còn thiếu kinh nghiệm, còn nhiều việc phải làm.
Một phòng STEM Innovation Petrovietnam sau khi bàn giao, góp phần tạo môi trường giáo thực hành hiện đại cho thầy cô và các em học sinh. Ảnh: Petrovietnam.
Khắc phục những hạn chế trong đào tạo công nghệ, Chương trình STEM Innovation Petrovietnam được triển khai rất bài bản. Giai đoạn đầu là đào tạo để các nhà trường có thể vận hành kỹ thuật các phòng STEM, đáp ứng yêu cầu tiếp nhận, bàn giao và đưa vào sử dụng. Tiếp đó là các chương trình đào tạo nâng cao, được tổ chức trong tháng 12 tại 5 điểm đào tạo trực tiếp, với hàng nghìn giáo viên thuộc các trường tham gia.
Có thể khẳng định, Petrovietnam đang góp phần “xóa trường tạm” trong giáo dục STEM tại Việt Nam. Chuyên gia Đỗ Hoàng Sơn ví von rằng, việc xóa nhà tạm cho người nghèo trước đây, thì hiện nay cần xóa bỏ những trường chưa có điều kiện học STEM thực hành. Chương trình STEM Innovation Petrovietnam đã xây dựng 100 phòng STEM hiện đại, đồng thời triển khai đào tạo giáo viên trên toàn quốc, tạo nền tảng hạ tầng và nguồn nhân lực cho giáo dục STEM bài bản.
Đầu tư của Petrovietnam không chỉ về tài chính, mà còn giúp học sinh, đặc biệt ở vùng nông thôn, miền núi, tự tin và chủ động tiếp cận công nghệ hiện đại. Thực tế, học sinh các tỉnh như Cao Bằng, Lạng Sơn đã giành giải cao tại các cuộc thi robot và lập trình thiết bị không người lái. Chương trình được đánh giá là mô hình tiên phong, hiệu quả thực chất, thu hẹp khoảng cách về cơ hội học STEM và thể hiện tầm nhìn dài hạn trong phát triển nguồn nhân lực tương lai.
Điều này cho thấy, khi có sự đồng hành của Petrovietnam, với vai trò doanh nghiệp nhà nước lớn, có năng lực tổ chức và kết nối thì giáo dục STEM có thể được triển khai ở quy mô quốc gia, tạo hiệu ứng lan tỏa mạnh mẽ.
Buổi tọa đàm tập trung vào 4 nội dung lớn: Tầm nhìn và ý nghĩa chiến lược của STEM Innovation Petrovietnam; điều kiện để phòng STEM vận hành thực chất; nút thắt và động lực của giáo dục STEM; vai trò doanh nghiệp và thể chế đầu tư cho tri thức.
