Trong hai ngày 17-18/9, tại TP Huế, Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) phối hợp với Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF) tại Việt Nam tổ chức Hội thảo “Tập huấn về truyền thông lấy trẻ em làm trung tâm trong các tình huống thiên tai”.
Hội thảo “Tập huấn về truyền thông lấy trẻ em làm trung tâm trong các tình huống thiên tai” diễn ra tại TP Huế. Ảnh: Văn Dinh.
Thiên tai phức tạp, trẻ em dễ tổn thương
Ông Nguyễn Văn Tiến - Phó Cục trưởng Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai cho biết, năm 2025, thiên tai tiếp tục diễn biến phức tạp, cả thế giới đã chứng kiến nhiều thảm họa gây thiệt hại nặng nề. Ở Việt Nam, bão số 1 vào tháng 6 gây mưa trái mùa, lũ lụt trên diện rộng miền Trung. Bão số 3 vào tháng 7 gây lũ lịch sử trên sông Cả, làm hàng chục nghìn hộ dân ở Nghệ An, Thanh Hóa bị cô lập. Đặc biệt, bão số 5 cuối tháng 8 đạt cấp 14, giật cấp 17, gây mưa lớn kéo dài từ Bắc Bộ đến Bắc Trung Bộ, khiến gần 60.000 người dân phải sơ tán, hàng chục nghìn ngôi nhà tốc mái, hư hỏng, hàng trăm nghìn hecta hoa màu thiệt hại.
Trong những khó khăn đã sáng lên những câu chuyện, tấm gương dũng cảm và nghĩa cử cao đẹp. Tại Điện Biên, khi mưa lũ đổ xuống bất ngờ, Trưởng bản Mùa A Thi đã không quản hiểm nguy, lập tức tổ chức sơ tán, di dời 21 hộ dân với 90 nhân khẩu đến nơi an toàn, chỉ ít phút trước khi đất đá đổ ập xuống bản. Bên cạnh đó, hình ảnh những chiến sĩ công an, bộ đội, biên phòng bế trẻ em vượt lũ, sơ tán học sinh khỏi vùng nguy hiểm, càng cho thấy quyết tâm bảo vệ sinh mạng trẻ em - nhóm dễ bị tổn thương nhất trong thiên tai.
Ông Nguyễn Văn Tiến - Phó Cục trưởng Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai phát biểu tại Hội thảo. Ảnh: Văn Dinh.
“Những câu chuyện ấy là minh chứng rõ ràng cho sức mạnh cộng đồng, cho giá trị của việc lan tỏa kiến thức, kỹ năng phòng chống thiên tai đến từng bản làng, từng gia đình, từng trường học. Và đó cũng chính là một phần quan trọng trong nhiệm vụ truyền thông, báo chí mà các phóng viên chuyên trách đang đảm nhiệm. Việc trang bị kỹ năng tác nghiệp an toàn, đồng thời nâng cao nhận thức và năng lực truyền thông với lăng kính “trẻ em làm trung tâm”, là vô cùng cần thiết và cấp bách”, ông Tiến cho hay.
Sạt lở diễn ra nhiều nơi ở TP Huế trong mùa mưa lũ và bão. Ảnh: Văn Dinh.
Theo thống kê từ Cục Báo chí (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch), từ ngày 1/1/2025 đến 17/9/2025, có 77.495 tin, bài về phòng, chống thiên tai từ 404 cơ quan báo chí, với hơn 407 triệu người đọc.
Báo chí là cánh tay nối dài trong phòng, chống thiên tai
Theo Phó Cục trưởng Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai - Nguyễn Văn Tiến, báo chí, truyền thông đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong công tác phòng, chống thiên tai. Thông qua báo chí, người dân tiếp cận được thông tin nhanh chóng, chính xác, kịp thời, biết được khi nào cần sơ tán, khi nào cần tránh trú, cách bảo vệ bản thân và gia đình. Trong các đợt bão vừa qua, phóng viên, biên tập viên đã đồng hành cùng lực lượng phòng chống thiên tai, bám sát hiện trường, truyền tải thông tin tới cộng đồng, giúp giảm thiểu nguy cơ thiệt hại.
“Lớp tập huấn này không chỉ trang bị kiến thức và kỹ năng tác nghiệp an toàn cho phóng viên, mà còn nhấn mạnh tới trách nhiệm xã hội của báo chí: mỗi bản tin, mỗi hình ảnh, mỗi lời dẫn phải hướng tới việc bảo vệ trẻ em, nâng cao nhận thức cộng đồng, lan tỏa những tấm gương sáng, những câu chuyện nhân văn, để từ đó biến cảnh báo sớm thành hành động sớm, giảm thiểu thiệt hại cho toàn xã hội. Tôi tin tưởng rằng sau lớp tập huấn này, các phóng viên, biên tập viên sẽ nắm chắc hơn kỹ năng an toàn, đồng thời phát huy tốt vai trò của mình trong việc đưa thông tin kịp thời, chính xác, nhân văn, bảo vệ trẻ em và cộng đồng”, ông Tiến nói.
Phó Tổng Biên tập Báo Nông nghiệp và Môi trường - Lê Trọng Đảm trình bày chuyên đề “Báo Nông nghiệp và Môi trường với công tác tuyên truyền về phòng chống thiên tai, biến đổi khí hậu”. Ảnh: Văn Dinh.
Tại Hội thảo, các đại biểu đã trình bày, trao đổi và thảo luận nhiều chuyên đề liên quan đến phòng chống thiên tai, như “Tình hình thiên tai Việt Nam và nhiệm vụ trọng tâm khi thực hiện mô hình chính quyền hai cấp” (Phòng Ứng phó và Khắc phục hậu quả thiên tai), “Thực trạng công tác truyền thông và vai trò của các cơ quan báo chí tuyên truyền về phòng, chống thiên tai” (Cục Báo chí), “Báo Nông nghiệp và Môi trường với công tác tuyên truyền về phòng chống thiên tai, biến đổi khí hậu” (Báo Nông nghiệp và Môi trường), “Cảnh báo sớm trong phòng chống thiên tai có nguồn gốc khí tượng thủy văn” (Cục Khí tượng Thủy văn), “Áp dụng báo chí giải pháp khi thực hiện tin, bài về thiên tai” (Báo và Phát thanh, Truyền hình Đà Nẵng), “Kỹ năng viết tin, bài lấy trẻ em làm trung tâm trong thiên tai” (Phòng quản lý rủi ro thiên tai cộng đồng và truyền thông)…
Nhà báo Đặng Khắc Lợi - Phó Cục trưởng Cục Báo chí chia sẻ rằng, báo chí là cánh tay nối dài trong phòng, chống thiên tai, cơ quan báo chí đóng vai trò then chốt, là cầu nối thông tin giữa các cơ quan chức năng và người dân. Vai trò này không chỉ dừng lại ở việc đưa tin, mà còn góp phần nâng cao nhận thức và hành động của cộng đồng. Để đồng hành cùng mục tiêu nâng cao chất lượng tin, bài tuyên truyền về phòng, chống thiên tai, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững của đất nước trong thời kỳ chuyển đổi số và hội nhập quốc tế, công tác tuyên truyền về phòng, chống thiên tai đóng vai trò ngày càng quan trọng. Không chỉ là cầu nối giữa người dân với các cơ quan quản lý nhà nước về phòng, chống thiên tai, tuyên truyền còn góp phần định hướng, nâng cao nhận thức của người dân và doanh nghiệp.
Nhà báo Đặng Khắc Lợi - Phó Cục trưởng Cục Báo chí chia sẻ tại Hội thảo. Ảnh: Văn Dinh.
Nhà báo Đặng Khắc Lợi nhấn mạnh về chuyển đổi số đã và đang tạo nền tảng phát triển mới cho tuyên truyền phòng, chống thiên tai. Vì vậy, các cơ quan báo chí cần chủ động triển khai nhiều giải pháp số hóa hoạt động tuyên truyền: từ thiết lập các website hiện đại, fanpage, kênh YouTube, TikTok của báo, đến ứng dụng các công nghệ mới như AI, chatbot trong tư vấn, giải đáp thắc mắc về phòng, chóng thiên tai. Nội dung và hình ảnh về công tác này được lan tỏa đa nền tảng, tiếp cận nhanh chóng, rộng rãi tới công chúng, doanh nghiệp. Nhiều sự kiện tổ chức như, tọa đàm, hội thảo, giao lưu… được tổ chức linh hoạt qua hình thức trực tuyến, livestream - điều mà cách làm truyền thống khó có thể đạt được hiệu quả.
Báo chí, truyền thông đã và đang phát huy tốt vai trò của mình trong việc đưa thông tin thiên tai kịp thời, chính xác, nhân văn, bảo vệ trẻ em và cộng đồng. Ảnh: Hoàng Hà.
Cũng tại Hội thảo, đại diện một số cơ quan thông tấn báo chí đã trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm và kỹ năng tác nghiệp tại hiện trường trong tình huống thiên tai đối với các loại hình báo chí khác nhau. Ngoài ra, các đại biểu thực hành kỹ năng viết tin, bài lấy trẻ em làm trung tâm và mô phỏng xử lý tình huống khi trẻ em bị ảnh hưởng bởi thiên tai.
Dịp này, các đại biểu sẽ đi thực địa tìm hiểu công tác quản lý, giám sát và cảnh báo thiên tai, lũ lụt và sự cố môi trường tại Trung tâm Giám sát, điều hành đô thị thông minh TP Huế.
