Bài 2: Mỡ ‘bẩn’ về đâu?

Mắt xích đầu trong chuỗi thực phẩm bẩn

Tìm hiểu thông tin về cơ sở sản xuất mỡ của nhà bà Thúy, tại ngõ 27, Ngô Gia Quế, tổ dân phố Yên Tập, phường Mỹ Hào (Hưng Yên), chúng tôi được biết, hàng ngày cơ sở này tiếp nhận nguyên liệu từ 1 xe tải chở đến rồi phân loại, cắt nhỏ và cho vào rán. Sau đó, nước mỡ để nguội và đóng vào các can màu xanh có dung tích 40 lít/can, tóp mỡ cho vào khuôn ép thành từng kiện.

Trong vai người đi mua mỡ để về làm chuỗi nhà hàng chiên đồ ăn nhanh, chúng tôi đến cơ sở sản xuất của bà Thúy để tìm mua mỡ về làm hàng. Tại đây, chúng tôi bắt gặp người đàn ông chở nội tạng động vật đến bán. Nội tạng động vật được đựng trong các túi ni lông bẩn thỉu vứt thẳng xuống sân. Khi biết chúng tôi đặt mua số lượng lớn, bà Thúy chủ cơ sở, nói: Thời điểm này, gia đình làm rất ít, mỗi ngày chỉ được một vài can, nên không có để bán (!?).

Nói là vậy nhưng trên sân là hàng đống túi nội tạng động vật chất ngổn ngang và trong bếp đếm sơ cũng được gần chục thùng đựng da động vật đang chuẩn bị cho vào chảo rán.

Ngoài sân, hàng dài những can mỡ đã được đóng đầy xếp ngay ngắn để chuẩn bị được chuyển đi. Có thể, do chúng tôi lạ mặt, lại vào tận cơ sở, chứng kiến được những nguyên liệu “bẩn” tại sân và trong bếp nên bà Thúy đề phòng, từ chối không bán cho người lạ!.

Qua thời gian tìm hiểu, phóng viên đã phát hiện, việc cung cấp mỡ “bẩn” từ cơ sở nhà bà Thúy chỉ đến duy nhất một địa chỉ mỗi buổi sáng và rất đúng quy trình. Sáng sớm, một chiếc xe tải nhỏ chở nội tạng động vật đến giao cho cơ sở. Sau khi chỗ mỡ, nội tạng sống…được bốc xuống, thì những can mỡ nước đã được đóng sẵn được người vận chuyển cẩn thận xếp lên xe chở đi.

Mỡ bẩn tiềm ẩn nguy cơ phát tán dịch bệnh

Theo đuôi chiếc xe tải chở mỡ “bẩn” từ cơ sở nhà bà Thúy, chúng tôi thấy xe đến ngõ 160, đường Nguyễn Trung Ngạn, tổ dân phố Lỗ Xá thì dừng lại. Tại đây chúng tôi phát hiện thêm một cơ sở làm mỡ lớn hơn, chủ là người phụ nữ tên Luyến. 

Cơ sở này không có biển hiệu, được quây kín bằng tôn, việc chế biến mỡ cũng trang bị "hiện đại" hơn cơ sở của bà Thúy bởi mỡ được đun bằng lò điện và máy ép tóp. Tại xưởng, có đến gần 20 phi mỡ chứa đầy đang được xe nâng chuyển ra xe tải mang biển số 34Bxxx…

Bà Luyến không ngần ngại, trả lời: "Cơ sở bán 2 loại mỡ: Cho người ăn và mang về làm thức ăn chăn nuôi. Muốn mua mỡ cho người ăn phải đến trước 7 giờ sáng". Do chúng tôi đến muộn lên đã hết mỡ bán. Cũng theo bà Luyến, những thùng phi mỡ đang được đưa lên ô tô, là mỡ làm thức ăn chăn nuôi.

Bà Luyến còn giải thích cặn kẽ: Nếu các anh chị muốn mua mỡ về để nấu ăn cho quán, thì phải có mặt tại đây từ 6 giờ sáng. Mỡ cơ sở nhà bà đã bán nhiều cho các cơ sở rán đậu, quán rán cá rô… là mỡ lá sạch, được chọn lọc kỹ từ đống nội tạng và rửa trước khi cho vào lò đun. Giá bán 27nghìn đồng/kg mỡ nước. Làm mỡ "sạch" cho người ăn mất nhiều thời gian, nên nhà bà ít làm, chỉ tập trung làm mỡ dùng làm thức ăn chăn nuôi (bà Luyến không nói đến mỡ bẩn).

Hôm sau đúng 6 giờ sáng, chúng tôi có mặt tại xưởng chế biến mỡ của nhà bà Luyến tại ngõ 160, đường Nguyễn Trung Ngạn, tổ dân phố Lỗ Xá. Nhưng gặp chúng tôi, bà Luyến không còn xởi lởi như hôm trước, mà thẳng thừng trả lời: Đã hết mỡ bán dùng cho người(!?). Ngó vào trong xưởng, lò điện đun mỡ vẫn đang hoạt động hết công suất và bên ngoài chất đống nội tạng động vật. Sau đó, bà Luyến còn lật kèo, phủ nhận việc cơ sở của bà làm mỡ để bán cho người ăn và không bán cho cơ sở nào mua mang về để làm đồ chiên, rán..! Cơ sở nhà bà chỉ làm mỡ để bán cho các công ty làm thức ăn chăn nuôi.

Để trả lời câu hỏi mỡ bẩn bán làm thức ăn chăn nuôi về đâu, phóng viên theo xe chở mỡ từ nhà bà Luyến suốt dọc đường đến khi chiếc xe tải này dừng ở Nhà máy sản xuất thức ăn chăn nuôi (Công ty Cổ phần tập đoàn Kim Chính) tại Cụm Công nghiệp Đồng Lạc, xã Đồng Lạc, huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương (cũ) nay là xã Nam Sách, TP Hải Phòng. 

Như vậy đã rõ, một lượng lớn mỡ bẩn từ nội tạng động vật chưa được kiểm soát dịch bệnh, đã hàng ngày được chuyển đến một địa chỉ làm thức ăn chăn nuôi gia súc. Trong bối cảnh các loại dịch bệnh: tả Châu phi, tai xanh, lở mồm long móng... luôn chầu chực bùng phát thì việc những cơ sở như nhà bà Luyến, bà Thúy thu gom nội tạng và da động vật để chế biến thành thực phẩm hay bán mỡ cho các nhà máy thức ăn chăn nuôi, nếu không được các cấp chính quyền địa phương kiểm soát chặt chẽ, sẽ là lỗ hổng lớn trong quản lý, tiềm ẩn nguy cơ phát tán dịch bệnh ra môi trường sống, đe dọa ngành chăn nuôi vốn đã rất nhạy cảm với các loại dịch bệnh như thời gian qua.