Hiệp đồng từ đất biển Kiên Giang
Cuối tháng năm, tôi có mặt tại Trường THPT chuyên Huỳnh Mẫn Đạt (phường Rạch Giá, tỉnh An Giang) đúng ngày lễ bế giảng. Từng nhóm học sinh ríu rít tụm ba tụm bảy, mồ hôi lẫn nước mắt chia tay thời áo trắng. Trong không khí ấy, tôi tìm gặp em Trương Thành Phúc, một học sinh cuối cấp của trường. Em là trưởng nhóm nghiên cứu dự án “Viên nén tái tạo – Hiệp đồng từ đất biển Kiên Giang” từng đoạt giải nhất cuộc thi khoa học kỹ thuật cấp tỉnh.
Các học sinh Trường THPT chuyên Huỳnh Mẫn Đạt trưng bày, giới thiệu ứng dụng của viên nén tái tạo tại Hội thi khởi nghiệp đổi mới sáng tạo do Trường Đại học Kiên Giang tổ chức. Ảnh: Trung Chánh.
Bạn đồng hành của Phúc là Hoàng Đức Tín lớp 11 cùng trường. Hai em đều là thành viên trong các dự án nghiên cứu khoa học vì môi trường, biến rác thành tài nguyên. Thấy tôi tò mò về cái tên dự án, Phúc giải thích: “Viên nén chúng em nghiên cứu sử dụng nguyên liệu đầu vào là rác thải nhựa nung chảy trộn với vỏ trấu, bột đá dolomite, ép thành viên. Còn "hiệp đồng từ đất biển Kiên Giang" là chúng được thu gom từ nguồn phế, phụ phẩm sinh hoạt, sản xuất nông nghiệp, rất dồi dào.
Thạc sĩ Lâm Thị Vân Hà, giáo viên hướng dẫn, đồng hành cùng các em trong quá trình nghiên cứu giải thích thêm: An Giang là tỉnh có diện tích đất sản xuất lúa lớn nhất nước với sản lượng hàng năm hơn 8 triệu tấn. Quá trình xay xát, chế biến gạo sinh ra lượng vỏ trấu rất lớn. Vùng đất An Giang cũng có nhiều núi đá vôi, nguyên liệu để tạo ra bột đá dolomite.
Sản phẩm viên nén tái tạo được ví như “hạt than xanh” được nén lại từ rác, khi cháy sẽ tạo ra nhiệt lượng cao, có thể thay thế than đá trong hoạt động sản xuất công nghiệp. Ảnh: Trung Chánh.
"An Giang cũng là tỉnh có biển và sông, rạch nhiều, trong quá trình sinh sống và sản xuất, nguồn rác thải nhựa bị người dân thải ra môi trường rất lớn. Chúng tôi không đi vớt rác nhựa từ sông, từ biển mà thu gom tái chế từ đầu, ngăn chúng không bị thải ra môi trường thêm nữa. Ý nghĩa hiệp đồng từ đất biển Kiên Giang là như vậy", Thạc sĩ Hà chia sẻ.
Năng lượng xanh cho tương lai
Qúa trình thực hiện dự án của nhóm học sinh gặp rất nhiều khó khăn. Không có xưởng, các em phải tận dụng nhà kho trường học. Không có máy móc, các em tự chế bằng đồ gia dụng… Để tìm ra công thức tối ưu và có điều kiện thực nghiệm, nhóm đã tìm đến Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam nhờ trợ giúp từ các nhà khoa học. Nhờ có hệ thống thí nghiệm hiện đại, tiện dụng tại đây, các em đã hoàn thành xuất sắc nghiên cứu của mình.
TS Nguyễn Xuân Niệm (thứ 2 bên phải sang), Chủ tịch Hội Khởi nghiệp Đổi mới sáng tạo tỉnh An Giang tham quan và đánh giá sản phẩn viên nén tái tạo được giới thiệu tại hội nghị về thành tựu nghiên cứu khoa học và công nghệ. Ảnh: Trung Chánh.
Sau nhiều tháng, nhóm tìm được công thức tối ưu: 62,5% nhựa tái chế + 20,8% vỏ trấu + 10,7% bột đá dolomite. Sản phẩm tạo ra là viên nén chắc, cháy lâu, nhiệt lượng lớn hơn than đá, tro ít, đặc biệt giảm phát thải clo, kali vốn là nguyên nhân gây ăn mòn nồi hơi công nghiệp.
Không dừng lại ở sân chơi học đường, nhóm của Phúc và Tín còn hướng tới đưa đề tài nghiên cứu của mình ứng dụng vào thực tế đời sống, thành lập mô hình khởi nghiệp xã hội. Viên nén có thể giúp người dân tăng thêm thu nhập từ vỏ trấu, rác nhựa và quan trọng hơn là nâng cao ý thức bảo vệ môi trường, góp phần giảm phụ thuộc vào than đá.
“Khi lò đốt ở nhiệt độ cao, chúng em thấy viên nén nhiên liệu cháy mạnh, nhiệt lượng tỏa tốt hơn than đá, giảm hiện tượng tạo cặn xỉ như khi đốt củi trấu nên rất phù hợp trong việc phục vụ sản xuất công nghiệp”, Phúc cho biết về ứng dụng của viên nén. Hiện một số doanh nghiệp tại địa phương đã liên hệ với nhóm để thử nghiệm dùng viên nén làm chất đốt thay cho than đá nhằm lấy nhiệt lượng phục vụ quy trình chế biến thủy sản.
