Vĩnh Phúc triển khai mô hình lúa giảm phát thải trên quy mô lớn, mở ra hướng canh tác bền vững, tiết kiệm nước, thân thiện môi trường giữa bối cảnh biến đổi khí hậu.
Tưới ướt khô xen kẽ: Canh tác lúa thời biến đổi khí hậu
Trên những cánh đồng xanh mướt của huyện Yên Lạc và Vĩnh Tường – hai vùng trọng điểm sản xuất lúa của tỉnh Vĩnh Phúc – một cuộc chuyển mình đang diễn ra. Với quy mô 1.000 ha, mô hình canh tác lúa giảm phát thải đang được Trung tâm Khuyến nông tỉnh Vĩnh Phúc phối hợp với Học viện Nông nghiệp Việt Nam triển khai tại 2 huyện Vĩnh Tường và Yên Lạc. Trong đó, huyện Yên Lạc thực hiện vụ đầu tiên với hơn 500 ha ở 3 địa phương: xã Liên Châu, xã Yên Phương và thị trấn Tam Hồng. Mô hình bước đầu cho thấy nhiều tín hiệu tích cực cả về sinh trưởng cây lúa lẫn hiệu quả môi trường.
Ông BẠCH VĂN THOẠI
Huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc
Tôi làm nông và gắn bó với cây lúa từ lâu lắm rồi, nhưng đây là lần đầu tiên chuyển sang trồng lúa giảm phát thải. Tổng diện tích hiện nay gia đình tôi áp dụng là 4 sào, bước đầu nhận thấy lúa phát triển tốt, cứng cây.
Mô hình đã chọn những địa điểm để bố trí ống thí nghiệm đo mực nước, khoảng 30 ha bố trí 1 ống. Ngoài ra, cả 2 ruộng thí nghiệm đều được gắn máy để đo phát thải. Một ruộng duy trì nước thường xuyên và một ruộng ứng dụng theo quy trình tưới ướt - khô xen kẽ. Theo đó, thuận lợi là mô hình không yêu cầu thay đổi về giống lúa, phân bón hay kỹ thuật canh tác mà sự khác biệt chủ yếu nằm ở phương pháp điều tiết nước. Bên cạnh đó, khi so sánh giữa ruộng canh tác theo phương pháp lưu nước và ruộng tưới ướt khô xen kẽ đã cho thấy sự khác biệt về sinh trưởng của cây lúa.
Bà NGUYỄN THỊ HẢI YẾN
Trung tâm dịch vụ nông nghiệp huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc
Giữa 2 phương pháp canh tác và mình nhìn ngay ruộng thí nghiệm thì thấy ruộng lúa kia vẫn đẻ nhánh lai rai, rậm rạp chứ không cứng hay đanh cây như ở ruộng ướt khô xen kẽ, rễ ăn sâu hơn, ít sâu bệnh hơn…
Trong thời gian tới, với kết quả tích cực từ mô hình thí điểm sẽ là cơ sở để nhân rộng, hướng tới ứng dụng trên khoảng 50% tổng diện tích lúa toàn tỉnh. Để đạt được mục tiêu đó, Trung tâm Khuyến nông Vĩnh Phúc sẽ tập trung đào tạo nâng cao nhận thức cho người dân, đặc biệt là phân tích cho người dân kỹ thuật canh tác lúa giảm phát thải khác với canh tác lúa truyền thống hiện nay như thế nào, từ đó đưa ra những giải pháp để đảm bảo được quy mô và diện tích như mong muốn.
Ông NGUYỄN HOÀNG DƯƠNG
Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Vĩnh Phúc
Yêu cầu kỹ thuật đối với mô hình canh tác lúa giảm phát thải tập trung vào 2 vấn đề. Thứ nhất là việc phân hủy rơm rạ của vụ trước chuyển sang vụ sau. Trong những năm vừa qua, Trung tâm Khuyến nông Vĩnh Phúc đã hỗ trợ men vi sinh để xử lý rơm rạ cho cây lúa. Kỹ thuật thứ hai là điều tiết chế độ nước, cụ thể là phương pháp AWD.
Hiện nay, trồng lúa nước tiêu tốn đến 34–43% lượng nước tưới trong nông nghiệp và là nguồn phát thải khí metan lớn do tập quán giữ nước ngập kéo dài. Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, khan hiếm nguồn nước ngày càng nghiêm trọng, mô hình canh tác mới không chỉ mang lại hiệu quả sản xuất mà còn là hướng đi xanh – vì một nền nông nghiệp bền vững và thân thiện với môi trường./.
