Tái cơ cấu ngành gia cầm: Doanh nghiệp phải là đầu tàu

Trong chiến lược phát triển chăn nuôi quốc gia giai đoạn 2021–2030, tầm nhìn đến năm 2045, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt mục tiêu tăng trưởng ổn định: từ 4–5% trong giai đoạn 2021–2025, và từ 3–4% cho giai đoạn 2026–2030. Tuy nhiên, thực tiễn cho thấy ngành chăn nuôi, đặc biệt là lĩnh vực gia cầm, đang tăng trưởng nhanh hơn kỳ vọng – dao động trong khoảng 4–6% mỗi năm. Mức tăng trưởng này, thay vì là tín hiệu tích cực, lại dẫn đến hệ quả cung vượt cầu, gây mất cân đối thị trường.

Không chỉ chịu áp lực dư cung, ngành gia cầm còn đối mặt với nhiều thách thức nội tại. Giá thành sản phẩm vẫn ở mức cao do thiếu tính tổ chức trong sản xuất. Mô hình liên kết chuỗi chưa hình thành rõ nét, trong khi nguy cơ dịch bệnh vẫn hiện hữu. Mạng lưới vùng chăn nuôi an toàn dịch bệnh còn mỏng, khiến khả năng kiểm soát rủi ro và bảo vệ giá trị ngành hàng bị hạn chế.

Một điểm nghẽn lớn là cơ cấu sản xuất còn manh mún. Việt Nam hiện có tới hơn 7 triệu hộ chăn nuôi gia cầm nhỏ lẻ. Đây là thách thức lớn trong việc xây dựng chuỗi giá trị và triển khai các tiêu chuẩn an toàn sinh học, truy xuất nguồn gốc sản phẩm.

Ông NGUYỄN VĂN TRỌNG

Phó Chủ tịch Hiệp hội Trang trại và Doanh nghiệp nông nghiệp Việt Nam

Nói tới chuỗi thì doanh nghiệp phải là trung tâm, nếu doanh nghiệp muốn tiếp cận với các hộ chăn nuôi thì trước tiên các nông hộ phải liên kết ngang lại với nhau thành các tổ hợp tác, HTX thì doanh nghiệp mới có thể tiếp cận. Nếu tiếp cận từng hộ 1 thì rủi ro sẽ rất nhiều. Cho nên chuỗi có thể hở hoặc khép kín. Chuỗi khép kín ở doanh nghiệp sẽ rất hạn chế, còn chuỗi khi liên kết với liên kết ngang đôi với các nông hộ thì doanh nghiệp vào mới liên kết được. Sản xuất theo chuỗi này thì giá thành sản phẩm mới thấp được và nó hoàn toàn chủ động giữa cung với cầu, kể cả từ con giống cho đến thức ăn và cả khâu tiêu dùng.

Theo Hiệp hội Chăn nuôi gia cầm Việt Nam, hiện ngành này đang dựa trên ba trụ cột: doanh nghiệp FDI, doanh nghiệp trong nước và hộ chăn nuôi. Tuy nhiên, để tạo đột phá, doanh nghiệp vẫn phải là đầu tàu – là nhân tố dẫn dắt quá trình hình thành chuỗi giá trị và thương mại hóa sản phẩm.

Ông NGUYỄN THANH SƠN

Chủ tịch Hiệp hội Chăn nuôi gia cầm Việt Nam

Để tạo ra bước đột phá đối với ngành cầm nói riêng và ngành chăn nuôi nói chung thì vai trò của các doanh nghiệp sẽ đóng vai trò nòng cốt, là dẫn dắt, là đầu tàu trong hệ thống sản xuất thương mại của ngành. Vì vậy, sắp tới đây trong các giải pháp để tái cơ cấu ngành gia cầm thì việc tổ chức lại sản xuất. Trong đó đề cao vai trò của các khối doanh nghiệp để xây dựng chuỗi giá trị ngành hàng dẫn dắt con thuyền gia cầm vượt sóng ra khơi.

Ông PHÙNG ĐỨC TIẾN

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường

Chúng ta phải có hệ sinh thái, đó là doanh nghiệp, là HTX, là bà con nông dân. Phải có doanh nghiệp mạnh xây dựng được chuỗi giá trị từ giống, thức ăn, thú y phòng bệnh và mô hình chăn nuôi gắn với giết mổ, chế biến, chế biến sâu, logistic và hệ thống phân phối. 1 mô hình của nhiều quốc gia như Mỹ đều đi theo định hướng này. Đó chính là kinh tế chuỗi và kinh tế ngành hàng cũng như là kinh tế tuần hoàn trong chăn nuôi và chăn nuôi gia cầm.

Trong bối cảnh hội nhập sâu rộng và áp lực thị trường ngày càng lớn, tái cấu trúc ngành chăn nuôi gia cầm theo hướng kinh tế chuỗi là yêu cầu cấp thiết. Chỉ khi các thành phần sản xuất liên kết chặt chẽ và doanh nghiệp đóng vai trò trung tâm, ngành hàng này mới có thể phát triển bền vững, nâng cao năng lực cạnh tranh và đảm bảo sinh kế ổn định cho hàng triệu hộ chăn nuôi trên cả nước.