| TT | | NỘI DUNG | Thời lượng/ghi chú |
| | MC | Thưa quý vị và bà con! - Hai vụ lúa, một vụ rau màu, tận dụng rơm rạ phủ đất…. đã đưa vùng chuyên canh Nam An Phụ của TP Hải Phòng trở thành hình mẫu canh tác tối ưu, mang lại hiệu quả kinh tế cao. - Tuy nhiên, để nông sản vươn ra thị trường quốc tế, câu chuyện không chỉ dừng lại ở năng suất. Nó phải bắt đầu từ gốc rễ, từ việc nâng cao sức khỏe đất một cách khoa học. - Hôm nay, chúng tôi có mặt trên cánh đồng của xã Nam An Phụ, TP Hải Phòng... Nơi đây là một ví dụ điển hình cho khát vọng vươn lên của nông nghiệp Việt Nam thông qua việc thay đổi tư duy canh tác… | |
| | Phóng sự ngắn | Ghi nhận những mô hình áp dụng hiệu quả các giải pháp canh tác bền vững nhằm cải tạo, phục hồi đất tại vùng SX rau màu tiêu biểu tại Hải Phòng | 3p |
| | MC | - Thưa quý vị và bà con. Để hiểu rõ hơn về hành trình nâng tầm giá trị, từ việc canh tác hiệu quả dựa trên kinh nghiệm đến việc sản xuất chính xác dựa trên khoa học, hôm nay, chúng ta sẽ cùng trò chuyện với những vị khách mời đặc biệt. Xin trân trọng giới thiệu: - Bà Lương Thị Kiểm - Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hải Phòng. - Ông Nguyễn Văn Tuy - Chủ tịch UBND xã Nam An Phụ. - Ông Bùi Kiên Cường – Giám đốc Công ty cổ phần Phát triển nông nghiệp vàng. Xin cảm ơn các vị khách mời đã dành thời gian tham gia buổi tọa đàm do Báo Nông nghiệp và Môi trường tổ chức ngày hôm nay. | |
| | MC | Thưa Ông Nguyễn Văn Tuy, là người trực tiếp gắn bó với địa phương, ông có thể chia sẻ về mô hình canh tác vốn đã rất hiệu quả của Nam An Phụ? Đâu là những trăn trở, những 'ngưỡng' phát triển mà chính quyền xã nhận thấy và khiến chúng ta phải tìm kiếm một hướng đi mới, dù cách làm cũ vẫn đang mang lại hiệu quả kinh tế tốt? | |
| | Ông Nguyễn Văn Tuy | - Gợi ý trả lời Thực sự chúng tôi rất tự hào về bà con nông dân Nam An Phụ. Bằng kinh nghiệm, bà con đã xây dựng được một công thức luân canh rất tối ưu, mang lại thu nhập ổn định. Tuy nhiên, chính quyền xã chúng tôi nhận thấy hai vấn đề lớn. Thứ nhất, đó là sự phụ thuộc vào kinh nghiệm. Bà con bón phân theo thói quen 'cây có củ thì cần nhiều lân', dẫn đến tình trạng mất cân bằng dinh dưỡng trong đất. Hệ quả là cây trồng không thực sự khỏe mạnh, bà con vẫn phải dùng nhiều thuốc bảo vệ thực vật, ảnh hưởng đến chất lượng nông sản một cách âm thầm. Thứ hai và cũng là trăn trở lớn nhất, đó là đầu ra. Sản phẩm của chúng ta chủ yếu vẫn bán cho thương lái, giá cả rất bấp bênh. Xã đã có những năm được mùa lớn, nhưng niềm vui của bà con lại không trọn vẹn vì giá hành lại xuống thấp. Chúng tôi nhận ra rằng, nếu cứ mãi quẩn quanh trong thị trường nội địa, không có lối ra xuất khẩu, thì bài toán 'được mùa mất giá' sẽ không bao giờ có lời giải triệt để." | |
| | MC | - Vâng, rõ ràng bài toán thị trường và phát triển bền vững luôn là một thách thức lớn. - Vậy thưa ông Tuy, đâu là bước ngoặt và chính quyền xã đã đóng vai trò 'cầu nối' như thế nào để thuyết phục bà con tham gia vào mô hình mới này? | |
| | Ông Nguyễn Văn Tuy | - Gợi ý trả lời Bước ngoặt chính là cuộc họp chiều ngày 8 tháng 10. Chính quyền xã không chỉ đứng ra tổ chức mà còn là người bảo chứng. Chúng tôi mời những hộ nông dân tiên tiến, những người có uy tín tham gia trước. Đầu tháng 10 vừa rồi, UBND xã đã phối hợp với Công ty Cổ phần Phát triển nông nghiệp vàng để triển khai một quy trình sản xuất hành củ an toàn. Ban đầu bà con cũng bán tín bán nghi lắm, vì đã quen cách làm cũ mấy chục năm rồi, giờ thay đổi đâu có dễ. Nhiều người còn bảo 'lại lý thuyết sách vở', 'doanh nghiệp về đây rồi lại đi'. Nhưng khi được các kỹ sư nông nghiệp của công ty phân tích về IPHM – Quản lý sức khỏe cây trồng tổng hợp, chúng tôi mới vỡ ra. Họ không nói suông. Họ lấy mẫu đất của chúng tôi đi phân tích, rồi chỉ cho chúng tôi thấy đất đang thiếu chất gì, vi sinh vật có lợi gần như không còn, độ pH quá thấp. Họ nói rằng, vấn đề không phải là 'trị bệnh' cho cây hành, mà là phải 'chữa bệnh' cho đất trước. Đặc biệt, trong vụ đông 2025-2026 này, HTX xã Nam An Phụ là một trong những đơn vị tiên phong tham gia mô hình điểm với diện tích 12 mẫu và 70 hộ dân. Điều khiến bà con tin tưởng nhất, vượt qua mọi nghi ngại, chính là bản hợp đồng. Doanh nghiệp không chỉ hỗ trợ 50% chi phí phân bón hữu cơ, tập huấn kỹ thuật mà còn cam kết bao tiêu toàn bộ sản lượng với giá cao hơn thị trường 15%. Đó là động lực rất lớn, là sự đảm bảo chắc chắn để bà con yên tâm thay đổi. Chúng tôi phân tích cho bà con thấy lợi ích kép: Không chỉ là cam kết bao tiêu với giá cao hơn của doanh nghiệp, mà còn là giá trị bền vững cho mảnh đất, là tương lai rộng mở hơn. Khi bà con thấy chính quyền quyết tâm, thấy doanh nghiệp tâm huyết, họ đã đồng lòng tham gia. Mô hình 70 hộ trên 12 mẫu đất này chính là kết quả của sự đồng thuận đó. | |
| | MC | - Thưa bà Lương Thị Kiểm, qua chia sẻ của ông Tuy, chúng ta thấy rõ khát vọng bứt phá của địa phương. - Vậy chiến lược của Sở Nông nghiệp và Môi trường Hải Phòng khi đưa chương trình quản lý sức khỏe cây trồng tổng hợp (IPHM) về đây là gì? Phải chăng đây bước đi được tính toán kỹ lưỡng để nâng tầm một mô hình vốn đã tốt, tạo ra một hình mẫu mới cho toàn Thành phố? | |
| | Bà Lương Thị Kiểm | - Gợi ý trả lời Đúng vậy, chiến lược của Sở Nông nghiệp và Môi trường Hải Phòng là 'nâng cấp' và 'chuẩn hóa'. Trước hết, tôi phải khẳng định rằng mô hình canh tác ở Nam An Phụ là rất tối ưu và hiệu quả. Tuy nhiên, chúng ta đang đối mặt với một 'ngưỡng' của sự phát triển. Cái chưa tối ưu ở đây nằm ở chỗ bà con vẫn canh tác chủ yếu dựa trên kinh nghiệm, đặc biệt là trong việc sử dụng phân bón vô cơ, dẫn đến sự mất cân bằng dinh dưỡng trong đất, dư thừa Lân. Chính sự mất cân bằng này dẫn đến cây trồng không thực sự khỏe mạnh, bà con lại phải dùng nhiều thuốc bảo vệ thực vật. Và vấn đề cốt lõi nhất chính là thị trường. Sản phẩm tốt, nhưng chưa thể xuất khẩu được, đồng nghĩa với việc thị trường bị bó hẹp, luôn tiềm ẩn nguy cơ 'được mùa mất giá'. Vì vậy, mô hình IPHM này được đưa vào không phải để phủ định những gì bà con đã làm tốt, mà là để nâng cấp nó lên một tầm cao mới. Chúng tôi đánh giá chất lượng đất đầu vào, đưa ra giải pháp canh tác chính xác. Phải đảm bảo đất khỏe một cách bền vững thì cây trồng mới khỏe. Chỉ khi đó, chúng ta mới có sản phẩm đạt chuẩn an toàn, đủ sức cạnh tranh để mở rộng ra các thị trường khác. Đó là con đường duy nhất để phát triển bền vững, vừa nâng cao giá trị sản phẩm, vừa giải quyết được bài toán cung - cầu. Gợi ý nói thêm: Sau hợp nhất, diện tích cây vụ đông của Hải Phòng tăng gấp 3 lần, lên tới hơn 29.000 ha, với giá trị sản xuất ước đạt gần 7.000 tỷ đồng. Riêng hành tỏi đã chiếm tới hơn 7.000 ha. Đây là một tiềm năng kinh tế khổng lồ nhưng cũng là một thách thức vô cùng lớn về mặt sản xuất bền vững và định hướng thị trường. Để khai thác tiềm năng đó một cách bài bản, ngay trong tháng 10 vừa qua, Sở Nông nghiệp và Môi trường đã phối hợp với Sở Công Thương tổ chức diễn đàn 'Nâng cao giá trị sản xuất cây vụ đông'. Chúng tôi không tổ chức một hội nghị chỉ để báo cáo, mà là một diễn đàn đối thoại thực chất, nhằm kết nối '4 nhà': Nhà nước - Nhà khoa học - Nhà nông - Nhà doanh nghiệp. Tại diễn đàn, rất nhiều HTX và nông dân như anh Toàn đã thẳng thắn nêu ý kiến về khó khăn trong việc tiếp cận vốn, kỹ thuật mới và đặc biệt là sự bấp bênh của đầu ra. Câu chuyện thành công bước đầu ở Nam An Phụ hôm nay chính là câu trả lời cụ thể nhất cho những băn khoăn đó." Về cây vụ đông nói chung, thực tế những năm gần đây, Hải Phòng đã hình thành nhiều vùng sản xuất hàng hóa tập trung quy mô lớn gắn với thị trường tiêu thụ ổn định và định hướng xuất khẩu. Tổng giá trị sản xuất cây vụ Đông toàn thành phố đạt trên 5.000 tỷ đồng/năm, chiếm hơn 20% giá trị ngành trồng trọt và khoảng 12% giá trị toàn ngành nông nghiệp. Đáng chú ý, 70% sản lượng rau vụ Đông được tiêu thụ ngoài thành phố, phần lớn cung cấp cho các đô thị lớn và xuất khẩu sang Hàn Quốc, Nhật Bản, Malaysia và các nước Trung Đông, trong khi 30% phục vụ tiêu dùng tại chỗ. Bên cạnh những kết quả đạt được, chúng ta cũng cần nhìn nhận những khó khăn, thách thức đang đặt ra đối với sản xuất cây vụ Đông hiện nay. Trước hết là sản xuất nhỏ lẻ, manh mún, chưa hình thành chuỗi giá trị khép kín, việc liên kết giữa nông dân, hợp tác xã và doanh nghiệp còn hạn chế; Công tác cấp mã số vùng trồng, ghi nhật ký điện tử và truy xuất nguồn gốc chưa được triển khai đồng bộ; Hạ tầng bảo quản, chế biến sau thu hoạch còn thiếu và yếu, dẫn đến tổn thất lớn và giảm giá trị sản phẩm. Cùng với đó là tác động rõ nét của biến đổi khí hậu, thời tiết thất thường, xâm nhập mặn, thiếu nước ngọt cục bộ; lực lượng lao động trẻ ngày càng ít tham gia nông nghiệp; vốn đầu tư hạn chế, công nghệ bảo quản hiện đại còn thiếu… tất cả đang ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất và hiệu quả của cây vụ Đông. Do vậy, những mô hình như chúng tôi đang triển khai ở Nam An Phụ là cần thiết, là tất yếu để phát triển sản xuất bền vững, an toàn, hiệu quả. | |
| | MC | - Thưa ông Bùi Kiên Cường, chúng ta đã nghe phân tích về một mô hình vốn đã tốt nhưng vẫn cần nâng cấp để giải quyết bài toán thị trường. - Với góc độ là đơn vị xuất khẩu, điều gì quyết định để những củ hành ở đây có thể đi xa trên thị trường quốc tế? | |
| | Ông Bùi Kiên Cường | - Gợi ý trả lời Sản phẩm sạch, ngon, đẹp là điều kiện cần, nhưng chưa bao giờ là đủ. Yếu tố quyết định, tấm vé thông hành bắt buộc, chính là Mã số vùng trồng. Đối tác nước ngoài, điều đầu tiên họ hỏi chúng tôi trong các buổi làm việc không phải là 'hành của bạn có ngon không?', 'sản lượng bao nhiêu tấn?', mà là 'Mã số vùng trồng của bạn là gì? Hồ sơ vùng trồng cho chúng tôi xem'. Một củ hành có thể rất ngon, nhưng nếu nó đến từ một vùng đất không được quản lý, không có nhật ký canh tác, không có mã số định danh thì nó gần như vô giá trị trên thị trường xuất khẩu chính ngạch. Cái mã số đó không chỉ là một con số, nó là sự bảo chứng cho cả một quá trình. Nó chứng minh rằng vùng trồng này tuân thủ các quy định về kiểm soát dịch bệnh, về việc sử dụng các loại vật tư nông nghiệp nằm trong danh mục cho phép, và đặc biệt là về sức khỏe đất và môi trường theo triết lý của IPHM. Một nhà nhập khẩu ở Nhật Bản hay EU, khi họ nhận lô hàng, họ có thể chỉ cần quét mã QR này (Chị thực hiện thao tác quét mã trên máy tính bảng, màn hình hiện lên thông tin chi tiết: hình ảnh thửa ruộng, tên của hộ nông dân, ngày xuống giống, ngày bón phân lần cuối, loại phân bón...), họ sẽ biết được toàn bộ 'gia phả' của củ hành này. Đó là sự minh bạch, là trách nhiệm giải trình mà thị trường toàn cầu yêu cầu”. | |
| 10 | MC | - Vâng, như các vị khách mời đã chia sẻ, hiện nay tại Hải Phòng đã có nhiều doanh nghiệp tổ chức được mối liên kết sản xuất, xây dựng được vùng nguyên liệu rau củ đáp ứng được nhiều yêu cầu khắt khe của thị trường. Dưới đây là ghi nhận của Báo Nông nghiệp và Môi trường. | |
| 11 | Phóng sự ngắn | - Ghi nhận mô hình liên kết sản xuất rau màu giữa doanh nghiệp và nông dân – HTX tại Hải Phòng được tổ chức sản xuất bài bản, đáp ứng được các quy trình khắt khe của các thị trường xuất khẩu, từ khâu sản xuất tới sơ chế, bảo quản… | 2-3p |
| 12 | MC | - Xin được trở lại với các vị khách mời. - Xin được đặt câu hỏi với ông Nguyễn Văn Tuy: Như các vị khách mời đã trao đổi, quản lí sức khỏe cây trồng tổng hợp không chỉ giúp nâng cao giá trị nông sản mà còn mang lại lợi ích bền vững. Cụ thể thì sự thay đổi này có ý nghĩa như thế nào với bà con và định hướng phát triển của xã, thưa ông? | |
| 13 | Ông Nguyễn Văn Tuy | - Gợi ý trả lời Nó thay đổi cả tư duy và cách làm của bà con. Thay vì canh tác theo thói quen, giờ đây bà con sản xuất có quy trình, có ghi chép, có khoa học. Quan trọng nhất là bà con hiểu rằng, cuốn nhật ký đồng ruộng chính là 'lý lịch' trong sạch của sản phẩm, là thứ không thể thiếu để làm ăn lớn. Về phía địa phương, chúng tôi xác định đây là hướng đi chiến lược để xây dựng thương hiệu nông sản Nam An Phụ, không chỉ là 'thủ phủ' về diện tích mà còn là hình mẫu về chất lượng và sản xuất bền vững. | |
| 14 | MC | - Ở góc độ doanh nghiệp, từ mô hình ban đầu này, ông Cường kỳ vọng điều gì và cần một sự cam kết chung như thế nào từ các bên để có thể tự tin nhân rộng mô hình, đưa thương hiệu 'Hành củ Nam An Phụ' ra thế giới? | |
| 15 | Ông Bùi Kiên Cường | - Gợi ý trả lời Kỳ vọng của chúng tôi là rất lớn. Chúng tôi mong muốn mô hình này sẽ thành công rực rỡ và được nhân rộng ra toàn bộ vùng trồng 900 ha của xã. Khi chúng ta có một vùng sản xuất tập trung, đồng bộ về quy trình, được cấp một mã số vùng trồng chung, khi đó giá trị của củ hành Nam An Phụ sẽ không chỉ dừng lại ở mức bình quân 238 triệu đồng/ha như hiện tại. Tôi tin con số đó có thể tăng gấp rưỡi, thậm chí gấp đôi, khi chúng ta đưa sản phẩm vào được các chuỗi siêu thị cao cấp. Để làm được điều đó, chúng tôi cần sự cam kết. Cam kết tuân thủ quy trình một cách tuyệt đối từ HTX của anh Toàn. Và sự hỗ trợ mạnh mẽ, quyết liệt hơn nữa từ chính quyền của bà Kiểm trong việc đẩy nhanh quá trình thẩm định, cấp mã số và quan trọng là hậu kiểm để bảo vệ uy tín cho những vùng đã được cấp. Doanh nghiệp sẵn sàng đồng hành dài hạn, thậm chí đầu tư vào công nghệ số hóa nhật ký đồng ruộng, lắp đặt camera giám sát tại vùng trồng để cùng xây dựng thương hiệu đó. | |
| 16 | MC | - Câu hỏi cuối xin dành cho bà Lương Thị Kiểm. - Thưa bà, từ những chia sẻ của địa phương và doanh nghiệp, bà hãy làm rõ hơn vai trò cốt lõi của việc nâng cao sức khỏe đất và quản lí sức khỏe cây trồng tổng hợp trong bức tranh lớn của ngành nông nghiệp Thành phố? - Kế hoạch, chủ trương sắp tới của Thành phố là gì để nhân rộng các mô hình tương tự? | |
| 17 | Bà Lương Thị Kiểm | - Gợi ý trả lời Chúng tôi xác định IPHM và việc nâng cao sức khỏe đất chính là giải pháp nền tảng để chuyển đổi từ nông nghiệp sản lượng sang nông nghiệp giá trị. Nó giải quyết đồng thời hai vấn đề: nâng cao chất lượng nông sản để đáp ứng yêu cầu xuất khẩu và đảm bảo tính bền vững của tài nguyên đất. Khi đất khỏe, cây trồng khỏe, chúng ta sẽ giảm phụ thuộc vào phân bón hóa học, thuốc bảo vệ thực vật, từ đó tạo ra sản phẩm an toàn, giảm chi phí và bảo vệ môi Môi trường sẽ tập trung vào mấy nội dung sau: Một là, tiếp tục quy hoạch vùng sản xuất tập trung, ưu tiên các vùng đã có nền tảng tốt để nâng cấp, chuẩn hóa. Hai là, đẩy mạnh chuyển đổi số, coi việc cấp mã số vùng trồng, nhật ký điện tử là yêu cầu bắt buộc để tham gia các chuỗi liên kết xuất khẩu. Ba là, tăng cường hợp tác '4 nhà', tạo cơ chế để doanh nghiệp và nông dân thực sự là trung tâm của chuỗi giá trị. Bốn là, đầu tư hạ tầng đồng bộ, đặc biệt là công nghệ sau thu hoạch. Năm là, xây dựng thương hiệu, đưa 'Nông sản Hải Phòng' trở thành một thương hiệu uy tín trên thị trường quốc tế, dựa trên nền tảng sản xuất bền vững và minh bạch. | |
| 18 | MC | - Thưa quý vị và bà con! - Khi người nông dân, trên nền tảng kinh nghiệm của mình, biết lắng nghe mảnh đất một cách khoa học hơn, đất sẽ trả lại những sản phẩm không chỉ chất lượng mà còn an toàn và đồng đều. - Tư duy quản lí sức khỏe cây trồng tổng hợp (IPHM) không chỉ là một quy trình kỹ thuật, mà chính là nền tảng để nâng tầm giá trị, giúp nông sản có được những “tấm hộ chiếu” vươn ra thị trường quốc tế. - Đây không còn là sự lựa chọn mà là con đường bắt buộc để nông sản Việt có thể đi xa và đứng vững trên thị trường toàn cầu, giải quyết triệt để bài toán 'được mùa mất giá' và hướng tới một nền nông nghiệp phát triển bền vững. - Một lần nữa, xin chân thành cảm ơn 3 vị khách mời đã chia sẻ những thông tin quý báu, những góc nhìn đa chiều liên quan đến sức khỏe đất, sức khỏe cây trồng để góp phần giúp nông sản Hải Phòng vững vàng vươn ra thị trường quốc tế, đem lại thu nhập cao, bền vững cho người dân. - Chương trình của chúng tôi cũng xin được khép lại tại đây. Cảm ơn sự quan tâm theo dõi của quý vị. Xin kính chào và hẹn gặp lại. | |
| 19 | | Hình hiệu kết thúc | |
